Health
RFI
សុខភាពជាបញ្ហាចម្បងរបស់មនុស្សគ្រប់រូប ! ដើម្បីចូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់សុខភាពសាធារណៈ នៅរៀងរាល់ថ្ងៃពុធ អស់លោកអ្នកនាងនឹងបានស្តាប់ សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ និងបទសម្ភាសន៍របស់ អៀង សុខម៉ិញ ជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យឯកទេស ស្តីពីប្រធានបទផ្សេងៗទាក់ទងនឹងសុខភាព មានជាអាទិ៍ការការពារ ការព្យាបាល។
Location:
France
Genres:
Health & Wellness Podcasts
Networks:
RFI
Description:
សុខភាពជាបញ្ហាចម្បងរបស់មនុស្សគ្រប់រូប ! ដើម្បីចូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់សុខភាពសាធារណៈ នៅរៀងរាល់ថ្ងៃពុធ អស់លោកអ្នកនាងនឹងបានស្តាប់ សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ និងបទសម្ភាសន៍របស់ អៀង សុខម៉ិញ ជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យឯកទេស ស្តីពីប្រធានបទផ្សេងៗទាក់ទងនឹងសុខភាព មានជាអាទិ៍ការការពារ ការព្យាបាល។
Language:
Khmer
Episodes
បារាំងចង់មានច្បាប់កំរិតការប្រើប្រាស់អេក្រង់របស់កុមារ
1/3/2025
ដោយចង់ដាស់ស្មារតីអ្នកជាឪពុកម្តាយទាំងអស់ឱ្យយល់អំពីគ្រោះថ្នាក់នៃការប្រើប្រាស់អេក្រង់របស់ក្មេង អាជ្ញាធរបារាំងបានបញ្ចូលអនុសាសន៍ស្តីពីការប្រើប្រាស់អេក្រង់ក្នុងសៀវភៅតាមដានសុខភាពកុមារ ចាប់ពីថ្ងៃទី១មករា២០២៥នេះទៅ។ តើការលេងទូរស័ព្ទ ឬនៅមុខអេក្រង់ តាំងពីតូច មានគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងណា?
ការប្រើប្រាស់អេក្រង់ (មើលទូរស័ព្ទ មើលទូរទស្សន៍ មើលអាយផេត...) កំពុងក្លាយជាចំណោទសង្គមកាន់តែធំៗឡើង។ នៅប្រទេសបារាំង ក្មេងអាយុក្រោម២ឆ្នាំ នៅមុខអេក្រង់រយៈពេលបីម៉ោងនិង១១នាទី ជាមធ្យម ក្នុងមួយថ្ងៃ នៅឆ្នាំ២០២២។ ដើម្បីផ្តល់ព័ត៌មានជុំវិញគ្រោះថ្នាក់របស់អេក្រង់ចំពោះទារក និងកុមារ រដ្ឋបារាំងបានសម្រេចចិត្ត ចាប់ពីថ្ងៃទី ១មករា២០២៥នេះ បោះពុម្ពសារណែនាំអំពីរបៀបប្រើប្រាស់អេក្រង់ សម្រាប់ទារកចាប់ពីបីខែដល់វ័យជំទង់ នៅក្នុងសៀវភៅតាមសុខភាពរបស់ទារកតែម្តង។ សៀវភៅតាមដានសុខភាពថ្មីដែល មានចែកជូនទារកកើតចាប់ពីថ្ងៃពុធទី ១មករា២០២៥នេះទៅ បានចំណាយជាច្រើនទំព័ររំឭកឪពុកម្តាយ អំពីផលប៉ះពាល់ និងបម្រាមកុំឱ្យកូនក្មេងអាយុក្រោមបីឆ្នាំ លេងអេក្រង់ ឬនៅមុខអេក្រង់ ព្រោះវាអាចប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់ផ្នែកខួរក្បាលរបស់ក្មេង។
គ្រោះថ្នាក់នៃអេក្រង់បានក្លាយជាភាពបន្ទាន់នៃសុខភាពសាធារណៈ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាប្រធានាធិបតីបារាំង លោក អេម៉ានុយអែលម៉ាក្រុង បានស្នើកាលពីដើមឆ្នាំ២០២៤ឱ្យគណៈកម្មាធិការជំនាញ សិក្សាអង្កេត និងរៀបចំគម្រោងច្បាប់ដើម្បីឈានទៅកំរិតរយៈពេលប្រើប្រាស់អេក្រង់របស់ក្មេង អាយុក្រោម៦ឆ្នាំ។
ក្នុងសម័យបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលដ៏ទំនើប គេមិនអាចហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់អេក្រង់បានទេ ប៉ុន្តែដើម្បីប្រយោជន៍សុខភាពសាធារណៈ អាជ្ញាធរចាំបាច់ត្រូវមានវិធានការគោល សម្រាប់ឱ្យស្ថាប័នអប់រំ-សុខាភិបាល ស្ថាប័នទទួលបន្ទុកថែទាំទារក បានយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់អំពីគ្រោះថ្នាក់នៃការប្រើប្រាស់អេក្រង់របស់ក្មេង និងដើម្បីផ្សព្វផ្សាយសារការពារ បង្ការហានិភ័យបង្កឡើងដោយអេក្រង់ចំពោះកុមារ ព្រមទាំងមនុស្សធំ ក្នុងទម្រង់ជាមគ្គុទេសក៍ចង្អុលប្រាប់ឪពុកម្តាយអំពីរបៀបប្រើប្រាស់ និងគ្រប់គ្រងអេក្រង់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។
រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ ពុំទាន់មានទេអនុសាសន៍ផ្លូវការ ថាតើត្រូវធ្វើដូចម្តេចទើបអាចហាមឃាត់ការប្រើអេក្រង់ហួសហេតុដែលអាចប៉ះពាល់ដល់លូតលាស់របស់កុមារ។ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញបានយល់ស្របគ្នាទាំងអស់ និងបានបញ្ចេញមតិយោបល់ដូចគ្នាថា “ក្រោមអាយុ៣ខួប ក្មេងមិនត្រូវប្រឈមនឹងអេក្រង់ទេ”។ អង្គការសុខភាពពិភពលោកសំណូមពរឱ្យហាមផ្តាច់មិនឱ្យក្មេងក្រោមអាយុពីរខួបមើលអេក្រង់ទេ។ ពាក្យថាអេក្រង់គឺរាប់ទាំង ទូរទស្សន៍ ទូរស័ព្ទ អាយផេត អាយផាត់ ស្មាតហ្វូន។ ពោលគឺមិនត្រូវបណ្តោយក្មេងឱ្យមើលវត្ថុទាំងអស់នេះទេ។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះមិនមែនតួអេក្រង់ទេដែលជាបញ្ហា។ បញ្ហានៅត្រង់ភាពអសកម្ម។ នៅពេលក្មេងរវល់វក់លេង ឬមើលអេក្រង់ ក្មេងលែងមានអន្តរកម្ម (សកម្មភាពប្រទាក់គ្នា)ជាមួយឪពុកម្តាយ ជីដូនជីតា បងឬប្អូនហើយ គឺស្លុងជាប់នឹងអេក្រង់។ ក្នុងវ័យនេះ ដើម្បីលូតលាស់ ខួរក្បាលក្មេងត្រូវការសកម្មភាពរំញោចជាប់ជាប្រចាំ។ បើគ្មានការភ្ញោចទេ ខួរក្បាលអាចនឹងរងផលប៉ះពាល់លូតលាស់មិនបានល្អត្រឹមត្រូវទេ។ ក្មេងនៅមុខអេក្រង់កាន់តែច្រើន កាន់តែជួបការលំបាកខ្លាំងក្នុងការនិយាយស្តី ក្នុងការរៀន ក្នុងការអាន ក្នុងការផ្ចង់អារម្មណ៍ ក្នុងការដេក ហើយមិនសូវចេះប្រើពាក្យពេចន៍ទេ។
ការសិក្សា របស់ក្រុមអ្នកជំនាញបារាំង បានសង្កេតឃើញទៀតថា គ្រាន់តែបើកទូរទស្សន៍ចោល ពេលកំពុងញ៉ាំបាយ ហើយក្មេងគ្រាន់តែឮ និងមិនទាំងផ្តោចភ្នែកមើលផង ក៏ផលរំខានមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងអាចធ្វើក្មេងក្រចេះនិយាយ ជាងក្មេងដែលគ្មានទូរទស្សន៍នៅក្បែរសោះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការមើលទូរទស្សន៍ មើលអាយផេត ឬទូរស័ព្ទដៃ ពេលកំពុងបាយ នឹងធ្វើឱ្យក្មេងញ៉ាំបាយដោយបង្ខិតបង្ខំ ដោយមិនទំពារ ដោយបៀមភ្លេច ឬលេបចូលទាំងមិនដឹងរសជាតិ ដែលជាហេតុនាំឱ្យមានបញ្ហារំលាយអាហារ ឈឺពោះនិងទល់លាមក។ ជាចុងក្រោយ គ្រប់អេក្រង់សុទ្ធតែបញ្ចេញពន្លឺពណ៌ខៀវ ដែលរំខានខ្លាំងណាស់ដល់ប្រព័ន្ធអរមូនមេឡាតូនីន។ ដូចមនុស្សចាស់ដែរ ក្មេងណាដែលមើលអេក្រង់នៅពេលល្ងាច ពីព្រលប់ មុនចូលដំណេក នឹងពិបាកដេក ក្រលង់លក់ណាស់ ហើយលក់មិនស្កប់ស្កល់ល្អទេ។ បើក្មេងដេកមិនគ្រប់គ្រាន់ ឬមិនត្រឹមត្រូវ ការលូតលាស់ក៏មិនសូវល្អដែរ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ ដែលបានប្រគល់ជូនប្រធានាធិបតីបារាំង...
Duration:00:07:11
ការបង្អត់អាហារមួយពេល ពិតជាមានប្រសិទ្ធភាព ជួយឱ្យចុះស្គមមែនឬ?
12/25/2024
ចង់បញ្ចុះទម្ងន់ ចង់មានអាយុវែង ចង់ថែបំប៉នសុខភាព ចង់ជាពីជំងឺ ចង់បានរាងស្វែល ស្គម ខ្លាចធាត់ ... ជំនឿមានច្រើនណាស់ជុំវិញរបៀបរបបហូបចុក។ នារយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ ការបង្អត់អាហារមួយពេល Fasting បានក្លាយជម្រើសមួយ យ៉ាងពេញនិយម។ ការផ្សព្វផ្សាយមានច្រើនអនេក ជាពិសេសនៅតាមបណ្តាញសង្គម ដែលពេលខ្លះមានអមដោយព័ត៌មានមិនត្រឹមត្រូវជាច្រើនផង។ ចុះតើផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រយល់យ៉ាងណាទៅវិញ ចំពោះរបបបង្អត់អាហារមួយពេលនេះ?
ជាវិធីសាស្ត្របញ្ចុះទម្ងន់ សម្រកគីឡូ និងដើម្បីភាពប្រសើរឡើងនៃសុខភាព ការបង្អត់អាហារមួយពេល ឬហៅជាភាសាអង់គ្លេស Fasting ជាការអត់ មិនទទួលទានអាហារក្នុងរយៈពេលកំណត់ណាមួយ។ វិធីអត់អាហារដើម្បីសុខភាពនេះ កំពុងពេញនិយមខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែវិធីសាស្ត្រនេះ មិនមែនថ្មីស្រឡាងនោះឡើយ។ ទម្លាប់អត់អាហារ មួយរយៈ ជាប្រពៃណីបុរាណតាំងពីយូរលង់មកហើយ នៅឥណ្ឌា នៅរ៉ូម ... ជាសរុប ការមិនទទួលទានអាហារមួយពេល-មួយរយៈ មានកំណត់នៅក្នុងស្ទើរគ្រប់គម្ពីរសាសនា តាំងពីសាសនាគ្រិស្ត ទៅអ៊ីស្លាម ព្រាហ្មណ៍ ទៅព្រះពុទ្ធសាសនា។ ឧទាហរណ៍ សាសនិកជនអ៊ីស្លាម តបអាហារពេញមួយថ្ងៃរយៈពេលមួយខែ។ តាមវិន័យសាសនាព្រះពុទ្ធ ព្រះសង្ឃមិនឆាន់ចាប់ពីថ្ងៃត្រង់រហូតដល់ថ្ងៃរះឡើងវិញ។ អ្នកសុំសីល៨ មិនបរិភោគអាហារចាប់ពីថ្ងៃត្រង់រហូតដល់ថ្ងៃរះឡើងវិញដែរ តែជារៀងរាល់ថ្ងៃសីល ។ល។ និង។ល។
បច្ចុប្បន្ននេះ ការបង្អត់អាហារខ្លួនឯងក្នុងរយៈពេលកំណត់ណាមួយ មិនមែនធ្វើឡើងព្រោះជំនឿសាសនាតែមួយម្យ៉ាងទេ តែដើម្បីជាប្រយោជន៍សម្រាប់សុខភាព។ ការប្រកាន់របបអត់អាហារ អាចមានច្រើនសណ្ឋាន និងខ្លះត្រូវបានទទួលស្គាល់ តាមបែបវេជ្ជសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រ។
របបបង្អត់អាហារ១៦/៨នេះ មានអ្នកជ្រើសរើសអនុវត្តច្រើនជាងគេ និងទទួលស្គាល់ដោយក្រុមអ្នកវេជ្ជសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រទៀតផង។ ធម្មជាតិមនុស្សមិនបរិភោគនៅពេលយប់ទេ។ ក្នុងរយៈពេលអត់អាហារនោះ អត្រាជាតិស្ករ ជាតិខ្លាញ់ ប្រែប្រួលបន្តិច តែគ្មានការធ្លាក់ចុះជាគំហុកនាំព្រួយបារម្ភឡើយ។ ឯការបង្អត់អាហារ១៦-៨ គ្រាន់តែជាពន្យាររយៈពេលអត់អាហារ ឱ្យវែងជាងច្បាប់ធម្មជាតិបន្តិចតែប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលអត់អាហារយូរលើសធម្មតា សរីរាង្គកាយនឹងឃ្លាន ពោលគឺនឹងទៅទាញស្រូបយកជាតិខ្លាញ់ ពីស្តុក ទើបបរិមាណជាតិខ្លាញ់ត្រូវថយចុះ ហើយយើងមានអារម្មណ៍ថាស្រកទម្ងន់ និងចុះស្គមនោះ។
អ៊ីចឹងហើយបានជា អ្នកជ្រើសរើសធ្វើFasting ១៦/៨ បានអួតអាងអំពីប្រសិទ្ធភាព និងភាពវិជ្ជមាននៃការអត់អាហារមួយពេលថាពិតជាបានធ្វើស្រកគីឡូ មានអត្រាជាតិស្ករ ជាតិខ្លាញ់ ក្នុងឈាមដើរទៀងទាត់ល្អ បញ្ចុះសម្ពាធឈាម និងមិនសូវមានរោគរលាក។ លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត Gabriel Perlemuter ប្រធានផ្នែកជំងឺក្រពះពោះវៀននិងថ្លើម ព្រមទាំងអាហារូបត្ថម្ភនៅមន្ទីរពេទ្យ Antoine Béclère de Clamart ក្បែរក្រុងប៉ារីស និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ Jeûner en mangeant “បង្អត់អាហារដោយការបរិភោគ” ទទួលស្គាល់គុណប្រយោជន៍នៃការធ្វើរបបបង្អត់អាហារមួយពេល ថាជាការរក្សាសេរីភាពក្នុងការហូបចុកខ្លះ មិនសូវតឹងតែង និងផ្តល់ផលល្អដល់ប្រព័ន្ធមេតាបូលិករបស់សរីរាង្គកាយ ព្រោះរបៀបរបបរស់នៅសម័យថ្មី បរិភោគច្រើនជ្រុល។ ការទទួលទានឥតឈប់ឈរ ច្រើនជ្រុល ជាមូលហេតុនាំមានជំងឺជាច្រើន មានជាអាទិ៍ខ្លាញ់ក្នុងថ្លើម។ ប៉ុន្តែការបង្អត់អាហារមិនត្រូវដោយហួសហេតុនិងដោយគ្មានរបៀបរបបទេ។ សម្រាប់លោកសាស្ត្រាចារ្យ របបបង្អត់អាហារFasting មានឬ គ្មានប្រសិទ្ធភាព អាស្រ័យទៅលើរបៀបអនុវត្ត ហើយបុគ្គលគ្រប់រូបមិនមែនសុទ្ធតែអាចធ្វើបានឡើយ។
តើការបង្អត់អាហារមួយពេលមានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណា?
លោកសាស្ត្រាចារ្យ Perlemuter ៖ “ការបង្អត់អាហារមានប្រសិទ្ធភាពអាស្រ័យទៅលើកត្តាសុខភាពច្រើនយ៉ាង ដូចជា ទម្ងន់ សម្ពាធឈាម លំនឹងជាតិស្ករ ជាតិខ្លាញ់ សភាពចាស់របស់បុគ្គលម្នាក់ៗផង និងរបៀបអត់អាហារផង។ ការបង្អត់អាហារសុខភាពមិនមែនចេះតែធ្វើតាមចិត្តនឹកឃើញឡើយ។ ការបង្អត់អាហារក៏មិនប្រាកដថានឹងធ្វើឱ្យយើងចុះស្គមដែរ។ យើងចាំបាច់ត្រូវយល់ដឹងអំពីរបៀបបង្អត់អាហារ ថាតើត្រូវចាប់ផ្តើមយ៉ាងដូចម្តេច? តើត្រូវទទួលទានអាហារបែបណាពេលផុតម៉ោងបង្អត់អាហារ?
ដូចរាល់គ្រប់មធ្យោបាយព្យាបាលតាមបែបវេជ្ជសាស្ត្រ ការបង្អត់អាហារដើម្បីសុខភាព ក៏មានបម្រាមនិងការហាមឃាត់ខ្លះដែរ។ ក្មេងក្នុងពេញវ័យលូតលាស់មិនត្រូវធ្វើរបបបង្អត់អាហារទេ...
Duration:00:10:14
សុខភាពសាច់ដុំ និងការចងចាំ
12/18/2024
ថែទាំសុខភាពសាច់ដុំ ជាប្រការចាំបាច់ខ្លាំងណាស់ មិនសម្រាប់តែសុខភាពផ្លូវកាយមួយមុខទេ។ សុខភាពខួរក្បាល បញ្ញាញាណ និងការចងចាំល្អ ក៏ត្រូវការទម្រពីសាច់ដុំដែរ។ បើតាមការសិក្សាចុងក្រោយរបស់អាមេរិក មានសុខភាពសាច់ដុំល្អ ជួយចូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់សុខភាពខួរក្បាលនិងជួយកាត់បន្ថយគ្រោះភ្លេចភ្លាំង។
សរីរាង្គកាយមនុស្សផ្គុំដោយសាច់ដុំប្រមាណជាង៦០០ដុំ ដែលមានទម្រង់ និងតួនាទីខុសៗគ្នាទៅតាមទីតាំងរបស់វា។ សាច់ដុំតំណាងឱ្យ៣០ទៅ៤០%នៃទម្ងន់សរុបរបស់ខ្លួនប្រាណយើង។ ចំណែកសមាសធាតុក្នុងសាច់ដុំទៀតសោត ៨០%ជាជាតិទឹក ១៧%ជាប្រូតេអ៊ីន ហើយបីភាគរយទៀត ជាជាតិស្ករ (glycogène១%) ខ្លាញ់(១%) និងអំបិលរ៉ែ (១%)។
ដើម្បីមានដំណើរការល្អ សាច់ដុំត្រូវការខ្យល់អុកស៊ីសែនដែលផ្តល់តាមរយៈការដកដង្ហើម និងជាតិស្ករ Adénosine TriPhosphate ដែលបំប្លែងចេញពីចំណីអាហារ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអ្នកប្រើកម្លាំងខ្លាំង ត្រូវទទួលទានអាហារមានជាតិគ្លុយស៊ីតខ្ពស់ ដូចយ៉ាង ដំឡូងបារាំង បាយ ស្រូវសាលី ...
សាច់ដុំមនុស្សមានបីប្រភេទធំៗ ដែលមានតួនាទីប្លែកៗពីគ្នា។ សាច់ដុំអវៈយវៈ មានភារៈគ្រប់គ្រងរាល់គ្រប់ចលនាដោយភាពរវៀស ឬដោយចេតនា ដូចជាការ ដើរ លើកជើង ឬកាន់ ចាប់វត្ថុអ្វីមួយ ... សាច់ដុំបេះដូង សម្រាប់ច្របាច់និងធ្វើចលនាបេះដូង និងចរន្តឈាម។ ចុងក្រោយ ជាប្រភេទសាច់ដុំរលោង ដែលធ្វើសកម្មភាពដោយឯកឯង ដោយមិនត្រូវការការបញ្ជា ឬគិតឡើយ នោះគឺការដកដង្ហើម ការកិនរំលាយអាហារ និងដំណើរការល្អរបស់គ្រឿងក្នុងពោះ។
សាច់ដុំក៏មានតួនាទីជាអ្នកការពារ នៅពេលមានបុកទង្គិច ដួល ព្រមទាំងជួយរក្សាលំនឹងខ្លួនប្រាណ ហើយក៏ជាអ្នកផលិតកម្តៅការពារខ្លួនទៀត។ លក្ខណៈពិសេសរបស់សាច់ដុំគឺ មានសមត្ថភាព ក្នុងការបញ្ចេញសកម្មភាពតាមការបញ្ជា ឬទៅតាមការបំប៉ន។ មានសមត្ថភាពរួញ រួចលាទៅរកទម្រង់ដើមវិញ រក្សាកម្លាំងទាំងពេលសម្រាកទាំងពេលបញ្ចេញសកម្មភាព និងអាចប្តូរទម្រង់ យឺតយារហើយត្រលប់មករកសភាពដើមវិញ។ ប៉ុន្តែសមត្ថភាពពិសេសនេះ អាចប្រែប្រួលទៅតាមវ័យ ទៅតាមភេទ និងកំរិតនៃសកម្មភាពផ្លូវកាយរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ។
ដើម្បីឱ្យសាច់ដុំមានសុខភាពនិងដំណើរការល្អជានិច្ច យើងត្រូវប្រើសាច់ដុំឱ្យធ្វើចលនា ឱ្យបានទៀងទាត់ តាមរយៈការហាត់ប្រាណ បញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ និងធ្វើកីឡា។ ភាពអសកម្ម នៅស្ងៀមជាសត្រូវធំបំផុតរបស់សាច់ដុំ។ អ្នកជំងឺ អ្នកដេកស្ងៀម នៅមួយកន្លែងយូរ តែងមានសាច់ដុំទន់ជ្រាយ និងខ្លះមិនអាចងើបដើរវិញបានភ្លាមទេ បើគ្មានការហាត់ធ្វើចលនាឡើងវិញនោះ។ គ្រប់ចលនា និងដំណើរការចាំបាច់របស់ជីវិតមនុស្ស អាស្រ័យទាំងស្រុងទៅលើសាច់ដុំ។ មានន័យថាបើសាច់ដុំមានសុខភាពរឹងមាំល្អ សុខភាពទូទៅរបស់សរីរាង្គកាយទាំងមូលក៏ល្អទៅតាមនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើសាច់ដុំចាប់ចុះខ្សោយនោះ សមត្ថភាពសុខភាពផ្លូវកាយអ្នកក៏ចុះថយ មិនសូវមានកម្លាំង និងមិនសូវធន់ដូចមុនដែរ ជាមួយផលវិបាកមួយចំនួន ដូចជាត្រូវប្រឈមនឹងហានិភ័យងាយដួល ឬមិនអាចធ្វើសកម្មភាពមួយចំនួនបាន មានជាអាទិ៍មិនអាចយួរកាន់លើករបស់ធ្ងន់បាន។ របស់តូចមួយសោះតែមានអារម្មណ៍ថាធ្ងន់ខ្លាំង។
ប៉ុន្តែតាមច្បាប់ធម្មជាតិ នៅពេលចាប់ចូលដល់វ័យខ្ទង់៥០ឆ្នាំឡើងទៅ មនុស្សគ្រប់រូប តែងបាត់បង់ម៉ាសមាឌសាច់ដុំ ក្នុងបរិមាណប្រមាណ១ទៅ២% ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ ការបាត់បង់សាច់ដុំទៅតាមវ័យនេះ ប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពផ្លូវកាយផង និងដល់សមត្ថភាពផ្នែកបញ្ញាញាណផង។
បើតាមការសិក្សាថ្មីរបស់ក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញប្រព័ន្ធប្រសាទនិងវិទ្យុសកម្មអាមេរិក ការរលាយស្រកស្រុតនៃសាច់ដុំ ពាក់ព័ន្ធនឹងអាយុ ជះផលវិបាកដល់ខួរក្បាល ដោយបង្កើនគ្រោះហានិភ័យភ្លេចភ្លាំងច្រើន និងធ្វើឱ្យភាពវៀងវៃធ្លាក់ចុះ។
តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចដើម្បីកុំឱ្យបាត់បង់សាច់ដុំ?
មានតែការបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ ហាត់ប្រាណធ្វើកីឡាជាប្រចាំទេ ទើបអាចប្រយុទ្ធប្រឆាំង ឬយ៉ាងហោច ពន្យឺតពេលវេលានៃការស្រកបាត់បង់សាច់ដុំបាន។ ហើយក៏មានតែវិធីនេះដែរ ដែលសម្រួលការថែទាំខួរក្បាលនៅមានសុខភាពល្អនោះ។ ការសិក្សាមុនៗ ជាច្រើនមកហើយបានលាតត្រដាងឱ្យឃើញអំពីគុណប្រយោជន៍នៃការធ្វើសកម្មភាពផ្លូវកាយជាប្រចាំថាបានជួយទ្រទ្រង់សុខភាពខួរក្បាលបញ្ញាញាណ និងជួយកាត់បន្ថយគ្រោះហានិភ័យធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺវង្វេងវង្វាន់។
ជាទូទៅ Hippocampe ខួរក្បាលទទួលបន្ទុកផ្នែកចងចាំ មាននិន្នាការរួមទំហំទៅតាមវ័យ អាយុកាន់តែច្រើន ខួរកាន់តែរួមតូច។ តែលំហាត់ប្រាណអាចជួយទប់ខួរក្បាលត្រង់ផ្នែកនេះមិនឱ្យស្រកមាឌបាន ព្រោះនៅពេលប្រឹងធ្វើសកម្មភាព...
Duration:00:08:27
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ នឹងមានវិធីព្យាបាលជា?
11/27/2024
អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមភេទស្រី នៅប្រទេសចិន អាយុ២៥ឆ្នាំម្នាក់ អាចផលិតអរមូនអាំងស៊ូលីនបានឡើងវិញ បន្ទាប់ពីបានទទួលការព្យាបាលដោយការបន្សាំសរីរាង្គ ជាកោសិកាដែលកាត់ចេញពីជាលិការបស់អ្នកជំងឺខ្លួនឯងផ្ទាល់។ លទ្ធផលនេះ កំពុងផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់ពិភពអ្នកស្រាវជ្រាវរកវិធីព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដែលពិភពលោកតែងប្រារព្ធទិវាពិភពលោកប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺទឹកនោមជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅថ្ងៃ ១៤វិច្ឆិកា។
ជាករណីដំបូងបង្អស់នៅលើពិភពលោក ! ស្ត្រីវ័យ២៥ឆ្នាំម្នាក់ មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ អាចផលិតអាំងស៊ុយលីនបានដោយខ្លួនឯងឡើងវិញ បន្ទាប់បានទទួលកោសិកាបន្សាំ ដែលបង្កាត់ចេញពីជាលិកាខ្លាញ់របស់អ្នកជំងឺខ្លួនឯងផ្ទាល់។ ពិតជារបកគំឃើញដ៏អស្ចារ្យមែន ប៉ុន្តែគេត្រូវរង់ចាំ៥ឆ្នាំទៀតទើបអាចប្រកាសចាត់ទុកថាអ្នកជំងឺ ពិតជាបានជាសះស្បើយពីជំងឺទឹកនោមផ្អែមបាន។
បទពិសោធន៍ចិន មានដំណើរការយ៉ាងដូចម្តេច?
ក្រុមអ្នកវេជ្ជសាស្ត្រចិននៅសាកលវិទ្យាល័យប៉េកាំង ដែលជាអ្នកដឹកនាំការសិក្សា បន្សាំកោសិកាព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែមនេះ បានទម្លាយលម្អិតអំពីបទពិសោធន៍ និងលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី ២៥កញ្ញា២០២៤ ក្នុងទស្សនាវដ្តីCell ថា ធ្លាក់ខ្លួនឈឺទឹកនោមផ្អែមនៅអាយុ១២ឆ្នាំ នាងត្រូវការចាក់ថ្នាំអាំងស៊ូលីនក្នុងបរិមាណច្រើនណាស់ក្នុងមួយថ្ងៃៗ កាលពីពេលមុន ដើម្បីមានលំនឹងជាតិស្ករក្នុងខ្លួន។ ឥលូវ ស្រ្តីអ្នកជំងឺអាចទទួលទានស្ករ និងបញ្ចេញអរមូនអាំងស៊ុយលីន ដោយគ្មានជំនួយវេជ្ជសាស្ត្រអ្វីទាំងអស់ តាំងពីជាងមួយឆ្នាំមកហើយ។ ពោលគឺតាំងពីអ្នកជំងឺបានទទួលការព្យាបាលដោយប្រើបច្ចេកវិទ្យាដ៏ជឿនលឿនថ្មីនោះមក។
បទពិសោធន៍ថ្មីនេះ ប្រព្រឹត្តទៅជាបឋម ដោយការច្រិបយកជាលិកាខ្លាញ់ ចេញពីខ្លួនប្រាណរបស់អ្នកជំងឺផ្ទាល់ មកបង្ហាត់បង្ហាញចិញ្ចឹមក្នុងកែវមន្ទីរពិសោធន៍ ដើម្បីក្លាយជាកោសិកាថ្មី មានសមត្ថភាពភ្ជាប់ជាមួយគ្រប់ជាលិការបស់សីររាង្គកាយ។ កោសិកានេះត្រូវបានបណ្តុះឱ្យចេះផលិតអាំងស៊ុយលីន ដែលជាអរមូនគ្រប់គ្រងអត្រាជាតិស្ករនៅក្នុងឈាម និងដែលអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមលែងអាចផលិតបាន។ នៅខែមិថុនាឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្ត្រចិនបានចាក់កោសិកាបង្ហាត់រួច ចូលទៅក្នុងដាច់ដុំពោះរបស់ស្ត្រីអ្នកជំងឺ ប្រមាណជាងមួយលានកន្លះកោសិកា។ ការចាក់បន្សាំកោសិកាចូលក្នុងខ្លួនអ្នកជំងឺ ប្រើពេលមិនដល់កន្លះ ម៉ោងទេ។ ពីរខែកន្លះក្រោយមក កោសិកាបន្សាំនៅក្នុងខ្លួនស្ត្រីអ្នកជំងឺចាប់ផ្តើមផលិត អាំងស៊ូលីន។ ជាអាំងស៊ូលីន ក្នុងបរិមាណដ៏គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ឱ្យអ្នកជំងឺរស់ដោយមិនចាំបាច់ត្រូវចាក់ថ្នាំអាំងស៊ូលីន ដែលធ្លាប់ជាថ្នាំប្រើប្រចាំថ្ងៃដោយមិនអាចខ្វះបានពីមុន។ មួយឆ្នាំក្រោយមកទៀត កោសិកាបន្សាំនៅតែបន្តផលិតអាំងស៊ុយលីនក្នុងបរិមាណខ្ពស់ដដែល ហើយស្ត្រីអ្នកជំងឺបន្តរស់ដោយមិនត្រូវការចាក់អាំងស៊ុយលីនដែរ។ អត្រាជាតិស្ករក្នុងឈាមរបស់គាត់ មានលំនឹងល្អ ក្នុងកំរិតដល់ទៅ៩៨%នៅពេលថ្ងៃ ដែលជាអត្រាធម្មតារបស់មនុស្សជា។ ស្ត្រីអ្នកជំងឺ លែងឈឺសាច់ដោយសារម្ជុលចាក់អាំងស៊ូលីន និងក៏លែងមានអាការៈស្ករធ្លាក់ចុះរួចធ្វើទុក្ខខ្លាំងដែរ ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
សូមបញ្ជាក់ថាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ ច្រើនកើតឡើងលើអ្នកជំងឺវ័យក្មេង មួយភាគបីនៅមុនអាយុ១៥ឆ្នាំ និងត្រូវបានគេចាត់ទុកជាជំងឺស៊ាំនឹងខ្លួនឯង។ កោសិកានៃប្រព័ន្ធការពារខ្លួន (គ្រាប់ឈាមស) របស់អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ បានទៅបំផ្លាញកោសិកាBêtaរបស់លំពែង ដែលជាមានភារៈផលិតអាំងស៊ុយលីន ដោយលែងស្គាល់ថាជាកោសិការបស់សរីរាង្គឯង។ គ្មានអាំងស៊ុយលីន គ្មានការចាត់ចែងជាតិស្ករ ទើបអ្នកជំងឺត្រូវចាក់ថ្នាំអាំងស៊ុយលីនដើម្បីរស់។
បើតាមការពន្យល់របស់វេជ្ជបណ្ឌិត Eric Renard ជំនាញខាងអរមូនលូតលាស់នៅមន្ទីរពេទ្យម៉ុងប៉ឺលីយ៉េរប្រទេសបារាំង នៅពេល រោគសញ្ញាដំបូងនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយចាប់លេចឡើង ជាអាការៈស្រេកទឹកខ្លាំង នោមញយនោះ កោសិកាបេតារបស់លំពែង បានរងការបំផ្លាញអស់៩០%បាត់ទៅហើយ។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ មានតែប្រមាណមិនដល់១០%នៃអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមទេ។ ជាង៩០% ជាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ ដែលមានកើតច្រើនលើមនុស្សធំ មនុស្សចាស់ និងកំពុងកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៅទូទាំងពិភពលោក។ ដល់ដំណាក់កាលណាមួយ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ...
Duration:00:07:30
ទំហំក្បាលពោះនឹងក្លាយជារង្វាស់ថ្មីសម្រាប់សុខភាព?
11/2/2024
អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិក និងចិន បានណែនាំឱ្យគ្រូពេទ្យជំនួសការវាស់វែងមាឌ ដោយប្រើ សន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ (ហៅកាត់ជាភាសាបារាំង IMC ឬBMI ជាភាសាអង់គ្លេស) ដោយការវាស់ទំហំក្បាលពោះវិញ។ ហេតុអ្វី? តើសន្ទទស្សន៍ទំហំក្បាលពោះ Body Roundness Index ជាអ្វី ? អាចបញ្ជាក់អំពីឥទ្ធិពលចំពោះសុខភាពយ៉ាងណា?
រង្វាស់សម្រាប់កំណត់ភាពស្គមឬធាត់តាមបទដ្ឋាន គណនាម៉ាសមាឌរបស់រាងកាយ (កម្ពស់ និងទម្ងន់់) ឬ សន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ ជាភាសាបច្ចេកទេស កំពុងមានអ្នកប្រកួតប្រជែងហើយ។
ដើម្បីកំណត់អំពីសុខភាពរាងកាយទាំងមូល ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកនិងចិន បានស្នើសុំយកការវាស់វែងទំហំក្បាលពោះ ជំនួសការប្រើសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ ព្រោះរង្វាស់ទំហំពោះមានភាពប្រាកដប្រជាជាង ក្នុងការវាយតម្លៃហានិភ័យទាំងឡាយទាក់ទងនឹងភាពធាត់ជ្រុល ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង និងជំងឺមេតាបូលិក។
តើសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយជាអ្វី?
រហូតមកទល់ពេលនេះ អ្នកជំនាញសុខាភិបាលតែងធ្វើការវិនិច្ឆ័យថាអ្នកជំងឺមានសភាពលើសទម្ងន់ ធាត់ ឬធាត់ជ្រុលចុកខ្លាញ់ដោយផ្អែកលើសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ។ ដើម្បីដឹងអំពីសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ ត្រូវយកទម្ងន់ចែកនិងកម្ពស់លើកជាការ៉េ។ ជាឧទាហរណ៍ បើអ្នកមានកម្ពស់១,៦០ម៉ែត្រ ទម្ងន់៦០គីឡូក្រាម ត្រូវយក ៦០៖២,៥៦ (១,៦០X១,៦០) នឹងឃើញលទ្ធផល២៣,៤។
ការវិភាគលទ្ធផល BMI
នេះជារបៀបគណនាសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយដែលមានប្រើប្រាស់ជាទូទៅ និងដែលអនុម័តដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៧មក ទាំងសម្រាប់ស្ត្រីនិងបុរស គ្រប់វ័យ (១៨ទៅ៦៥ឆ្នាំ) លើកលែងតែកុមារនិងស្ត្រីមានផ្ទៃពោះប៉ុណ្ណោះ។ រូបមន្ត នេះ ក៏មិនបានគិតដល់ម៉ាសឆ្អឹង ម៉ាសសាច់ដុំនិងខ្លាញ់ក្នុងសរីរាង្គកាយឡើយ។ ដូច្នេះមនុស្សពីរនាក់មានសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយស្មើគ្នា អាចមានមាឌ-ទម្រង់រូបរាងខុសគ្នាស្រលះ។ កីឡាករអាជីព អាចមានលទ្ធផលIMCឬBMIខ្ពស់ខ្លាំង ព្រោះមានសាច់ដុំច្រើន តែពួកគេគ្មានជំងឺលើសទម្ងន់ ឬធាត់ជ្រុលទេ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាអ្នកស្រាវជ្រាវចាប់ផ្តើមពិចារណា និងយល់ថារបៀបគណនាសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ មិនគ្រប់គ្រាន់ និងមានកំរិត។ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលបារាំងក៏បានទទួលស្គាល់ដែរថា ប្រសិនបើការគណនាសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយឃើញថាមានអាការៈធាត់ ធាត់ជ្រុល ដែលជាកត្តាហានិភ័យនាំឱ្យមានជំងឺសរសៃរឈាមបេះដូង ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺមេតាបូលិកហើយ គេត្រូវការវាស់ទំហំក្បាលពោះមួយទៀត ព្រោះទំហំក្បាលពោះក៏សំខាន់ដែរ ដោយវាអាចផ្តល់ព័ត៌មានបន្ថែមទាក់ទងនឹងបរិមាណខ្លាញ់ក្នុងពោះ។ សន្ទទស្សន៍ទំហំពោះជាការផ្តល់រូបភាពដ៏សាមញ្ញមួយ ប្រាប់ពីចំនួនខ្លាញ់ហួសបរិមាណ កប់នៅក្នុងពោះ។
រង្វាស់ទំហំពោះជាអ្វី?
សម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកនិងចិន រង្វាស់ដ៏ត្រឹមត្រូវប្រាកដប្រជា ក្នុងការគណនាសុខភាពផ្លូវកាយ និងរូបរាងកាយ គឺសន្ទទស្សន៍ក្បាលពោះ Body Roundness Index (BRI) ដែលវាស់ទំហំក្បាលពោះជាមូលដ្ឋាន មិនមែនការគិតអំពីសមមាត្រទម្ងន់និងកម្ពស់ទេ។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសង្កេតឃើញថា ខ្លាញ់ពោះដែលកកផ្តុំជាពិសេសនៅត្រង់ចង្កេះ ជាចំណុចសម្គាល់ហានិភ័យកើតជំងឺនិងហានិភ័យសុខភាព ដ៏ប្រាកដប្រជា។
ការសិក្សារបស់អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកចិនដែលបានចេញផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីJama Network Open បានផ្ចង់លើសំណុំឯកសារសុខភាពអ្នកជំងឺជាងបីម៉ឺននាក់ នៅរវាងពីឆ្នាំ ១៩៩៩-២០១៨ ដើម្បីភ្ជាប់ចំណងរវាងសន្ទទស្សន៍ក្បាលពោះនិងហានិភ័យមរណៈ។ លទ្ធផលបានបង្ហាញថា អ្នកមានសន្ទទស្សន៍ទំហំក្បាលពោះ ទាប ច្រើនតែបណ្តាលមកពីខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ។ ផ្ទុយទៅវិញអ្នកមានក្បាលពោះធំ ច្រើនតែងាយមានជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ជំងឺមេតាបូលិក និងជំងឺមហារីក។
ដូច្នេះការសម្គាល់ថា “ក្បាលពោះធំ ជាអ្នកមាន” បែបហួសសម័យ និង មិនមែនជាពាក្យសរសើរដូចមុនទេ។ ទំហំពោះ គឺជាសន្ទទស្សន៍ដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍សម្រាប់វិភាគស្ថានភាពសុខភាព ល្អឬអាក្រក់របស់មនុស្សម្នាក់ៗ។ សម្រាប់ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនេះ សន្ទទស្សន៍ទំហំក្បាលពោះ អាចនឹងជួយគ្រូពេទ្យឱ្យកំណត់បានថាអ្នកជំងឺណាមានហានិភ័យប្រឈមនឹងគ្រោះកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ព្រោះការគណនា BRI ផ្អែកទៅលើចង្កេះ និងទំហំចង្កេះ (ពោះ) ដោយមិនគិតអំពីទម្ងន់ទេ។ សន្ទទស្សន៍ទំហំពោះ ផ្តោតទាំងស្រុងទៅបរិមាណនៃខ្លាញ់ពោះ ដែលគេចាត់ទុកជាគំនូសបំព្រួញសុខភាពដ៏ច្បាស់និងសមហេតុសមផល។
ខ្លាញ់ពោះអាក្រក់យ៉ាងណា?
ខ្លាញ់ពោះ ខ្លាញ់នៅក្នុងពោះ ជាខ្លាញ់ដ៏គ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សុខភាព ជាងខ្លាញ់នៅភ្លៅ ឬនៅត្រកៀក។...
Duration:00:09:05
ហេតុអ្វីបានជាក្មេងជំទង់មិនគួរផាត់ម្សៅលាបឡេ?
10/16/2024
ផលិតផលសំអាងសម្រាប់ក្មេងកំពុងក្លាយជាបាតុភូតដ៏ពេញនិយម។ ក្រោមឥទ្ធិពលរបស់អ្នកផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្តាញសង្គម មានក្មេងស្រីៗច្រើនឡើងៗចង់ផាត់ម្សៅ លាបឡេ តាមដែរ។ ប៉ុន្តែក្មេងក្នុងវ័យជំទង់មិនគួរប្រើផលិតផលសំអាងឡើយ ព្រោះមិនត្រឹមតែអត់ប្រយោជន៍ទេ តែថែមទាំងធ្វើឱ្យខូចសុខភាពទៀត។
ជាបាតុភូតគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ ក្មេងស្រីកាន់តែច្រើនឡើងៗចេះប្រើផលិតផលសំអាង ដោយមិនសមរម្យ មិនសមស្របទៅតាមវ័យ។ ក្នុងវ័យជំទង់ អាយុប្រមាណទើបតែ៩ ទៅ ១៣ឆ្នាំ នៅឡើយ យុវតីជំទើ នាំគ្នាធ្វើត្រាប់តាមកាយវិការរបស់អ្នកផ្សព្វផ្សាយគ្រឿងកែសម្ផស្សតាមបណ្តាញសង្គម។ ទើបចាប់លូតលាស់ មិនទាន់ពេញរូបរាងត្រឹមត្រូវ ក្មេងស្រីជំទើនាំគ្នាប្រើប្រាស់ប្រេងម្សៅ ឡេ ដែលស្បែកក្នុងវ័យនេះ នៅប្រហើរ ទន់ រលោង តាមបែបធម្មជាតិ។ ស្បែករបស់ក្មេងស្រី ក្នុងវ័យនេះ ផូរផង់ល្អណាស់ មិនត្រូវការផលិតផលជំនួយសម្ផស្សអ្វីទាល់តែសោះ។
ផលិតផលសំអាងជាប្រភពរំខានដល់ប្រព័ន្ធអរមូន?
កាន់តែអាក្រក់បំផុតទៅទៀត ផលិតផលសំអាង ម្សៅ ឡេ សេរ៉ូម ទាំងអស់នោះ មិនល្អសម្រាប់នាងៗជាក្មេងជំទង់ ឬទើបពេញក្រមុំទេ។ តែបច្ចុប្បន្ននេះ គេឃើញក្មេងស្រី ចាប់ប្រើសេរ៉ូម ជំនួយស្បែកកុំឱ្យឆាប់ចាស់ ឡេបំបាត់ស្នាមនឿយហត់លើមុខ ឡេលាបស្បែកខ្លួនឬផលិតផលប៉ូវស្បែកឱ្យស្អាតរលោងសល្អ ... ជាសរុបមានផលិតផលសំអាងច្រើនយ៉ាងទៀតណាស់ ដែលមិនត្រូវសោះនឹងក្មេងវ័យនេះ។ ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៅទៀត ផលិតផលទាំងអស់នេះមិនត្រឹមតែគ្មានប្រយោជន៍សម្រាប់ពួកគេទេ តែថែមទាំងជាប្រភពនៃគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់ក្មេងស្រីជាអ្នកប្រើវាទៀត។
សម្រាប់ក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញ ស្បែកយុវតីក្នុងវ័យជំទង់មិនទាន់ត្រូវការជំនួយអ្វីទាំងអស់។ បើចង់ក្មេងអាចប្រើផលិតថែទាំស្បែកបាន ដើម្បីផ្តល់សំណើមដល់ស្បែក ឬដើម្បីព្យាបាលជំងឺមុន។
ក្នុងវ័យនេះ ផលិតផលតែមួយគត់ដែលស្បែកអាចទទួលបាន និងគួរតែប្រើប្រាស់នោះ គឺឡេ ឬក្រែមការពារស្បែកពីពន្លឺនិងកម្តៅព្រះអាទិត្យ (ការពារកម្តៅថ្ងៃ)។ ក្មេងខ្លះមានស្បែកស្ងួតខ្លាំង អាចត្រូវការជំនួយបន្ថែមជាផលិតផល ជាឡេបន្សើមស្បែក តែជាផលិតផលសម្រាប់កុមារ ដែលមានកំរិតអាល់ឡែកហ្ស៊ីទាបបំផុត និងមានធាតុផ្សំតិចបំផុត ហើយគ្មានក្លិន គ្មានជាតិទឹកអប់អ្វីទាំងអស់។
ជាទូទៅ ផលិតផលសំអាងផលិតឡើងមិនមែនសម្រាប់ក្មេងទេ។ ផលិតផលសំអាង ឡេ ក្រេម ម្សៅ មានធាតុផ្សំ និងសារធាតុគីមីច្រើនមុខណាស់។ ជាឧទាហរណ៍ ឡេប្រឆាំងនឹងភាពចាស់របស់ស្បែក Anti âge អាចមានផ្ទុកធាតុសកម្មដូចយ៉ាងវីតាមីនសេ រ៉េទីណុល ដែលអាចវាយប្រហារស្បែក។ ត្រូវចងចាំថា ស្បែករបស់ក្មេងខុសពីស្បែករបស់មនុស្សចាស់។ ស្បែកក្មេង ជាស្បែកស្តើង ទន់ ឆាប់ជ្រាប ងាយរងប្រតិកម្មផ្សេងៗ មិនក្រាសរឹងនិងមិនទាន់អាចបំពេញតួនាទីជាស្រទាប់ការពារសរីរាង្គកាយបានពេញលេញនៅឡើយទេ។
ដូច្នេះការប្រើផលិតផលសំអាង ទាំងនៅវ័យក្មេង អាចនឹងធ្វើឱ្យស្បែកមានប្រតិកម្ម ឡើងកន្ទួល រោល រលាក ឡើងមុន និងមានអាល់ឡែកហ្ស៊ី។ ជាពិសេសទៅទៀត កាយវិការនេះនាំឱ្យក្មេងស្រីទាំងនោះប្រឈមនឹងសារធាតុគីមី រំខានដល់ប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីន (perturbateurs endocriniens)។
សារធាតុរំខានអង់ដូគ្រីន Perturbateur endocrinien (EP) ជាអ្វី?
បើតាមនិយមន័យរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក សារធាតុគីមី មានប្រភពពីធម្មជាតិ ឬសារធាតុគីមីសំយោគ ឬល្បាយសារធាតុគីមី ណាដែលគ្មាននៅក្នុងសរីរាង្គ និងដែលអាចជ្រៀបបន្ស៊ីទៅជាមួយដំណើរការរបស់សរីរាង្គ និងកោសិកា ហើយធ្វើឱ្យដំណើរការប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីន ផលិតអរមូននិងក្រពេញប្រែប្រួល។ បើប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីនប្រែប្រួលខុសប្រក្រតី ដំណើរការរបស់អរមូននៃសរីរាង្គមានជីវិតក៏ប្រែប្រួល ដែលជាឥទ្ធិពលដ៏អាក្រក់សម្រាប់បរិស្ថាន និងសម្រាប់សុខភាពមនុស្ស តជំនាន់។
ប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីន គឺជាក្រពេញឬកោសិកាដែលផលិតអរមូនបញ្ចេញទៅក្នុងចរន្តឈាមដោយផ្ទាល់។ អរមូនទាំងនេះជាសារធាតុគីមីធម្មជាតិដែលមានសកម្មភាពលើគ្រប់សរីរាង្គនៃខ្លួនប្រាណ។ ពោលគឺអរមូនអង់ដូគ្រីន មានតួនាទីច្រើនក្នុងគ្រប់គ្រងចាត់ចែងដំណើរការជារបស់ជីវិត ដូចជាដំណើរការលូតលាស់ ការបន្តពូជ ដំណើរការផ្លូវភេទ ដំណេក ការឃ្លាន អារម្មណ៍ និងដំណើរការមេតាបូលិក។ និយាយដោយខ្លី របៀបលូតលាស់និងប្រព្រឹត្តទៅនៃកោសិកានីមួយៗអាស្រ័យទាំងស្រុងទៅលើសកម្មភាពគុណភាពរបស់អរមូន។
ដូច្នេះប្រសិនបើមានអ្វីទៅរំខានអរមូន ប្រព័ន្ធអរមូន ឬប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីនហើយ សរីរាង្គកាយនឹងលែងមានដំណើរល្អ...
Duration:00:08:56
សំរាន្តក្នុងទីងងឹត ចម្រើនដល់សុខភាព?
10/9/2024
ពន្លឺសិប្បនិម្មិត ទោះបីជាខ្សោយយ៉ាងណាក៏រំខានដល់ដំណេក និងមកពន្យឺតភាពងងុយរបស់យើងដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការសំរាន្តយប់ក្នុងបន្ទប់ងងឹតឈឹង គ្មានពន្លឺសោះ មិនត្រឹមតែជួយឱ្យយើងឆាប់លង់លក់យ៉ាងស្កប់ស្កល់ទេ តែថែមទាំងអាចផ្តល់ប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនដល់សុខភាពល្អ។ ហេតុអ្វី? តើអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រពន្យល់យ៉ាងដូចម្តេច?
លោកអ្នកមានបញ្ហាដំណេកមែនទេ? សូមសាកល្បង ពន្លត់ភ្លើង បិទអំពូល បិទវាំងនន បិទទូរស័ព្ទ ទូរទស្សន៍... កុំទុកឱ្យមានសល់ពន្លឺនៅក្នុងបន្ទប់គេង សាកលមើល៎។ បើតាមលទ្ធផលស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្ត្រការសំរាន្តក្នុងបន្ទប់ងងឹតឈឹង គ្មានពន្លឺសោះ នឹងធ្វើឱ្យអ្នកឆាប់ងងុយ និងលង់លក់យ៉ាងស្កប់ស្កល់ខ្លាំង។
យើងធ្លាប់ឮនិយាយច្រើនអំពីការរំខានរបស់សំឡេង ដូចជាថ្លង់ពេកគេមិនលក់ គេមិនបានជាដើម។ មែន! សំឡេងរំខានខ្លាំងណាស់ អាចដាស់ បង្អាក់ដំណេក។ អ្នកមានដំណេកស្រាល អាចភ្ញាក់ដោយគ្រាន់តែឮសំរិបអ្វីបន្តិច។ ប៉ុន្តែពន្លឺក្នុងពេលយប់ ក៏ជាប្រភពបំពុលបរិយាកាសដំណេកដ៏ចម្បងដែលជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាន ដោយស្ងប់ស្ងាត់ និងដោយគេពុំសូវលើកមកនិយាយទេ។ តែដោយពិតជាក់ស្តែងទៅនោះ ពន្លឺជាការរំខានដំណេកមនុស្សលោកខ្លាំងណាស់។ នៅប្រទេសបារាំង មួយភាគបួននៃប្រជាពលរដ្ឋ រស់ប្រឈមនឹងពន្លឺអំពូលភ្លើងសាធារណៈ។
តើពន្លឺបង្កបញ្ហាដល់ដំណេកយ៉ាងដូចម្តេច?
ទោះបីជាខ្សោយ និងភ្លឺតិចយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ពន្លឺអាចប៉ះពាល់ដល់យន្តការដំណេកដែរ។ ដើម្បីងងុយ និងលង់លក់ សរីរាង្គកាយមនុស្សត្រូវការអ័រម័នម្យ៉ាង ដែលផលិតតែនៅពេលយប់ គឺ អ័រមូន មេឡាតូនីន។ នៅក្នុងការសិក្សារបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអូស្ត្រាលី ទើបចេញផ្សាយក្នុងពេលថ្មីៗ បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា ពន្លឺក្នុងកំរិតដ៏ខ្សោយបំផុត ប៉ុនកូនពន្លឺគ្រឿងអេឡិចត្រូវនិកបិទហើយសោះ អាចពន្យឺតយន្តការផលិតអ័រម័នមេឡាតូនីនប្រមាណ២០នាទី និងពន្យឺតភាពងងុយនិងការលង់លក់ប្រមាណ២០នាទីដែរ។
មានន័យថា ពន្លឺរំខានដល់ចង្វាក់ធម្មជាតិរបស់មនុស្ស ដោយអាចបង្ខិត ឬរំកិលចង្វាក់ដំណេក។ បើសរីរាង្គមានដំណើរការខុសចង្វាក់យូរៗទៅ ផលវិបាកសុខភាពនឹងលេចឡើង។ ពោលគឺ បើសរីរាង្គដើរខុសចង្វាក់ជីវសាស្ត្រ ប្រព័ន្ធមេតាបូលិក ប្រព័ន្ធការពារខ្លួន ក៏ត្រូវដើរខុសដែរ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យមានហានិភ័យធ្លាក់ខ្លួនឈឺ នូវជំងឺមេតាបូលិកជាច្រើនដូចយ៉ាង ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ជំងឺមហារីក។
ពន្លឺអាចមានឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានយ៉ាងនេះ ក៏ដោយសារថា គ្រប់ប្រព័ន្ធដំណើរការរបស់សរីរាង្គកាយ (ប្រព័ន្ធអរមូន ប្រព័ន្ធកម្តៅ ...) សុទ្ធតែគ្រប់គ្រងចាត់ចែងទៅតាមចង្វាក់ថ្ងៃយប់ នៃវដ្តដែលមាន២៤ម៉ោង ហើយធ្វើសមកាលកម្មដោយពន្លឺ។
ដោយសារតែខុសចង្វាក់ធម្មជាតិដំណេកនេះហើយ បានជាការសិក្សាជាច្រើនទៀត រកឃើញថាមានកំណើនគ្រោះហានិភ័យកើតជំងឺវង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃមែរ ដោយការប្រឈមនឹងពន្លឺនៅយប់។
កាលពីឆ្នាំ២០២២ ការសិក្សារបស់អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកបានអះអាងអំពីចំណងទំនាក់ទំនងរវាងការប្រឈមនឹងពន្លឺច្រើននៅពេលយប់ និងគ្រោះកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ។ ឥឡូវអ្នកជំនាញផ្នែកដំណេកអូស្ត្រាលី លោក អ៊ីនឌ្រូ ហ្វីលីព បានអនុម័តសម្មិតិកម្មនោះ និងបានចេញផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីសុខភាពអឺរ៉ុបដ៏ល្បីល្បាញជាទីទុកចិត្តបំផុត ថា គ្រោះកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដោយហេតុតែសំរាន្តយប់ដោយទុកភ្លើង មានកំរិតពន្លឺត្រឹមអំពូលទូរទស្សន៍បិទហើយ បានកើនឡើង២៩%-៣៩% និងដល់៥៣%បើអំពូលភ្លឺខ្លាំង។
នៅពេលសំរាន្ត ទោះបីជាយើងបិទភ្នែកជិតឈឹងក៏ដោយ ក៏ពន្លឺនៅតែអាចជ្រៀតចាំងចូលតាមត្របកភ្នែកបានដែរ។ យើងអាចមានអារម្មណ៍ថាសំរាន្តពេលយប់លក់ស្រួលគ្មានអ្វីរំខានមែន តែពន្លឺ ការបើកទូរទស្សន៍ ទុកអំពូលភ្លើងឱ្យនៅឆេះចោលពេលដេកយប់ មិនមែនជាទម្លាប់ល្អទេ។ ការសិក្សាពន្យល់ថា នៅពេលដេកក្នុងទីភ្លឺ សរីរាង្គកាយយើងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពប្រុងត្រៀមតែរហូត ហើយទៅបំប៉នប្រព័ន្ធប្រសាទឱ្យនៅស្វាហាប់ជានិច្ច។ ជាហេតុធ្វើឱ្យបេះដូងប្រឹងលោតញាប់ដដែល ដែលជាទូទៅចង្វាក់បេះដូងត្រូវលោតរង្វើលនៅពេលយប់ និងជាហេតុធ្វើឱ្យចំណាត់ការចែកចាយជាតិស្ករក្នុងឈាមមិនបានល្អ ដែលអាចជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងជាទម្លាប់អាក្រក់ ធ្វើឱ្យខ្លួនប្រាណនិងសរីរាង្គកាយទាំងមូល លែងមានសណ្តាប់។
នេះជាសាររំលឹកអំពីភាពចាំបាច់ ដែលយើងត្រូវចេះស្តាប់សេចក្តីត្រូវការរបស់សរីរាង្គកាយ និងគោរព រក្សាចង្វាក់ធម្មជាតិដែលមានពីដំណាក់កាលឆ្លាស់គ្នា គឺពេលថ្ងៃសកម្ម និងពេលយប់សំរាក។ សំរាកដោយត្រឹមត្រូវ ដោយគ្មានពន្លឺរំខាន។
សំរាន្តក្នុងទីងងឹតមានគុណប្រយោជន៍យ៉ាងណា?
នៅពេលធ្វើដំណើរកំសាន្តទៅទីជនបទ...
Duration:00:09:37
ការពារសុខភាពភ្នែក ជាផ្នែកមួយនៃការពារប្រឆាំងនឹងជំងឺវង្វេងវង្វាន់
10/2/2024
មានអត្រាជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ និងមិនព្យាបាលភ្នែកពេលមើលមិនច្បាស់ ជាកត្តាហានិភ័យពីរថ្មី ដែលនាំឱ្យមានគ្រោះកើតជំងឺរង្វេងវង្វាន់ អាល់ហ្សៃម៉ែរ។ នេះបើតាមការសិក្សាទើបចេញផ្សាយ នៅថ្ងៃទី ៣១កក្កដា ២០២៤។ ប៉ុន្តែជាដំណឹងល្អ នៅពេលអនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខ វេជ្ជសាស្ត្រទំនងជាអាចជួយវែករកជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ បានឆាប់រហ័សនិងដោយភាពប្រាកដប្រជាខ្លាំង ហើយងាយ ដោយគ្រាន់តែយកឈាមទៅវិភាគជំងឺ។
អាល់ហ្សៃម៉ែរជាជំងឺដ៏គួរឱ្យខ្លាច និងគ្មានថ្នាំព្យាបាលទេ រហូតមកទល់នឹងម៉ោងនេះនាទីនេះ។ បន្ថែមពីលើផលវិបាកដែលអ្នកជំងឺរងទុក្ខដោយផ្ទាល់ រោគវង្វេងវង្វាន់ ជាបន្ទុករបស់សង្គម និងគ្រួសារធ្ងន់ធ្ងរណាស់។ ហើយក្នុងមួយឆ្នាំៗមានមនុស្សរាប់លាននាក់ធ្លាក់ក្នុងស្ថានភាពវង្វេងវង្វាន់ បាត់បង់ការចងចាំ និងលែងចេះនិយាយស្តី។ ប៉ុន្តែ អ្នកស្រាវជ្រាវក៏ចាប់យល់និងកំណត់បានកាន់តែច្រើន អំពីកត្តាហានិភ័យដែលនាំឱ្យមានការអភិវឌ្ឍជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរដែរ។
នៅចន្លោះពីឆ្នាំ ២០១៧ដល់ឆ្នាំ២០២០ គណៈកម្មការ Lancet ដែលជាអ្នកចងក្រងទុកនូវរាល់គ្រប់ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ បានចេញបញ្ជីកំណត់ ហានិភ័យនៃជំងឺវង្វេងវង្វាន់ថាមាន១២កត្តា ៖
-មានកំរិតសិក្សាទាប
-ថ្លង់ (ធ្ងន់ត្រចៀក)
-មានជំងឺលើសឈាម
-អសកម្មភាពផ្លូវកាយ
-មានជំងឺទឹកនោមផ្អែម
-រស់ឯកាមិនចូលសង្គម
-ទទួលទានសុរាច្រើន
-ស្រូបខ្យល់ពុល
-ជក់បារី
-ធាត់ជ្រុល
-និងមានដំបៅ ឬគ្រាំខួរក្បាល។
ពេលនេះ ការសិក្សាថ្មីដែលជាការវិភាគលម្អិតទិន្នន័យពិភពលោក ដ៏ធំចម្បងបំផុត ទើបចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី ៣១កក្កដា ២០២៤ ក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រសុខភាពដ៏ល្បីល្បាញ The Lancet ដដែល បានបង្ហាញសម្មតិកម្មស្តីពីកត្តាហានិភ័យពីរថ្មីទៀតនៃជំងឺវង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃម៉ែរ។ កត្តាហានិភ័យពីរថ្មីដែលមកជួយជំរុញបន្ថែមឱ្យមានវិបត្តិខួរក្បាលភ្លេចភ្លាំងនោះ គឺអត្រាជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាមកូឡេស្តេរ៉ូលខ្ពស់ និងការបាត់បង់សមត្ថភាពមើលរបស់ភ្នែកហើយមិនស្វែងរកការព្យាបាល។
កត្តាខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់
នៅក្នុងការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពការងារស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួន អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ Lancet បានបញ្ចូលអត្រាខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ LDL ឬហៅថាខ្លាញ់កូឡេស្តេរ៉ូលអាក្រក់ ជាកត្តាហានិភ័យសម្រួលឱ្យមានជំងឺវង្វេងវង្វាន់។ បើតាមលទ្ធផលនៃការសិក្សាបីលើអ្នកជំងឺអាយុក្រោម៦៥ឆ្នាំ ជាង១លានមួយសែននាក់ នៅអង់គ្លេស ដោយផ្តោតការតាមដានតែលើកំរិតជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាមកូឡេស្តេរ៉ូលអាក្រក់ រយៈពេល១២ឆ្នាំទៅ គេសង្កេតឃើញថា នៅពេលកំរិតកូឡេស្តេរ៉ូលLDL ឡើង១mmol/l ហានិភ័យមានវិបត្តិភ្លេចភ្លាំងកើនឡើង៨%។
កត្តាសុខភាពភ្នែក
ឯកត្តាហានិភ័យថ្មីទីពីរនៃជំងឺវង្វេងវង្វាន់ ពាក់ព័ន្ធនឹងសមត្ថភាពមើលឃើញរបស់ភ្នែកវិញ ជាករណីដែលគណៈកម្មការមិនធ្លាប់នឹកគិតនិងចាត់ទុកជាកត្តាហានិភ័យពីមុនមកសោះ ស្រាប់តែឃើញទិន្នន័យបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ក្រលែតទៅវិញ។ នៅក្នុងទិន្នន័យសំយោគការសិក្សាចំនួន១៤ ដោយមានអ្នកចូលរួមជាមនុស្សធំពេញវ័យជាង៦លាននាក់ ដែលសុទ្ធតែមានសមត្ថភាពខួរក្បាលល្អពេញលេញពីដំបូង តែចុងក្រោយជាងមួយសែន៧ម៉ឺននាក់ធ្លាក់ខ្លួនមានវិបត្តិអាល់ហ្សៃម៉ែរភ្លេចភ្លាំង។ អ្នកមានវិបត្តិភ្លេចភ្លាំងទាំងនេះសុទ្ធតែមានសុខភាពភ្នែកធ្លាក់ចុះ មើលមិនច្បាស់ ពាក់ព័ន្ធជាមួយទាំងអស់។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអ្នកដឹកនាំតាក់តែងសំណេរនេះ ណែនាំឱ្យគ្រប់អ្នកជំងឺទាំងអស់រូតរះទៅព្យាបាលភ្នែក នៅពេលសមត្ថភាពគំឃើញចាប់ធ្លាក់ចុះភ្លាម។ ការព្យាបាលភ្នែកជាចំណែកមួយនៃការការពារមិនឱ្យធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ។
មិនខុសពីពាក្យស្លោកបូរាណខ្មែរ “ការពារប្រសើរជាងការព្យាបាលឡើយ” អ្នកជំនាញផ្នែកជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ តែងទទូចអំពីភាពសំខាន់ និងចាំបាច់បំផុតនៃការការពារខ្លួនពីជំងឺវង្វេងវង្វាន់ តាំងពីយូរមកហើយ។ សម្រាប់ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ ការវែករកឃើញកត្តាហានិភ័យនៃជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ ដែលសំខាន់ខ្លាំង ព្រោះវាជាការផ្តល់មធ្យោបាយឱ្យរកវិធីការពារ។
ជាសរុប បើគណនាតាមក្បួន ជិតពាក់កណ្តាលនៃករណីរង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃម៉ែរ អាចបញ្ចៀសបាន តាមរយៈការលុបបំបាត់កត្តាហានិភ័យទាំង១៤មុខ។
មានន័យថា ជំងឺវង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃម៉ែរ មិនមែនជាជំងឺដែលគេមិនអាចការពារឬបញ្ចៀសបានទេ។ ថ្វីបើកត្តាពូជមានចំណែកធំនាំឱ្យមនុស្សមានរោគវង្វេងដែលគេអាចលុបបំបាត់បានក៏ដោយមែន ប៉ុន្តែគេអាចបញ្ចៀស ច្រាន កត្តាបរិស្ថាន...
Duration:00:08:26
ហាត់ប្រាណនិងធ្វើកីឡា ខុសគ្នាយ៉ាងណា?
7/31/2024
ធ្វើចលនា បញ្ចេញកម្លាំងផ្លូវកាយ ហាត់ប្រាណ ធ្វើកីឡា នេះជាសារសុខភាពដែលគេឮកាន់តែញយៗឡើង។ ប៉ុន្តែដោយជាក់ស្តែងទៅនោះ តើពាក្យទាំងនេះមានន័យ យ៉ាងដូចម្តេច? និងខុសគ្នាដែរឬទេ?
ជាគម្រប់១០០ឆ្នាំគត់ដែលបារាំងបានក្លាយជាម្ចាស់ផ្ទះជាថ្មី ទទួលរៀបចំកីឡាអូឡាំពិក ពីថ្ងៃទី ២៦កក្កដាដល់ថ្ងៃទី ១១សីហា និងប៉ារ៉ាអូឡាំពិកពីថ្ងៃទី ២៨សីហាទៅ៨កញ្ញា។ ក្រៅអំពីប្តេជ្ញារៀបចំការប្រកួតកីឡាឱ្យបានល្អប្រណិតបំផុត ក្រសួងការងារ សុខាភិបាល និងភារតភាពបារាំង បានឆ្លៀតយកឱកាសនេះ ជំរុញ អប់រំបំពាក់បំប៉ន និងឃោសនាអំពីតម្លៃនិងទម្លាប់ដ៏ល្អប្រពៃបំផុតនៃការធ្វើចលនាកាយសម្បទា និងធ្វើកីឡា។
អូឡាំពិកប៉ារីសនិងសុខភាពសាធារណៈ
កីឡាអូឡាំពិក និងប៉ារ៉ាអូឡាំពិក ត្រូវតែជាយន្តការពន្លឿននយោបាយសុខភាពសាធារណៈ និងឈ្នាន់បង្វិលមធ្យោបាយទំនើបៗឱ្យមានដំណើរការ។ កីឡាអូឡាំពិក២០២៤ ត្រូវបន្សល់ទុកនូវមរតក ប្រកបដោយមហិច្ឆតាធំ គឺ បញ្ចូលកីឡាទៅជាចំណែកដ៏ធំមួយនៃជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភាពអសកម្មផ្លូវកាយ (ភាពខ្ជិលច្រអូសចង់តែស្រណុក) ដើម្បីលើកទឹកចិត្តមនុស្សឱ្យបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ ធ្វើចលនាកាយសម្បទា ហាត់ប្រាណ ធ្វើកីឡា ជាប្រចាំនៅសាលារៀន នៅក្នុងក្រុង និងនៅកន្លែងធ្វើការ។
រៀបចំកីឡាអូឡាំពិកនិងប៉ារ៉ាអូឡាំពិក ជាឱកាសរៀបចំបង្កើនសុខមាលភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប ឱ្យបានកាន់តែប្រសើរឡើងផង និងជាឱកាសប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺបណ្តាលមកពីភាពស្រណុកអសកម្មផ្លូវកាយផង តាមរយៈការជំរុញឱ្យធ្វើកីឡា។ សម្រាប់អាជ្ញាធរបារាំង កំណើននៃសកម្មភាពហាត់ប្រាណបញ្ចេញកម្លាំងធ្វើចលនារបស់ពលរដ្ឋ ជាសន្ទទស្សន៍មួយនៃភាពជោគជ័យរបស់កីឡាអូឡាំពិកក្រុងប៉ារីស២០២៤ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលបារាំងបានចេញក្រិត្យចាត់ទុកការបញ្ចេញសកម្មភាពកាយសម្បទា “ជាបុព្វហេតុជាតិឆ្នាំ២០២៤” ជាមួយកម្មវត្ថុចម្បងបី គឺ៖
កង្វះសកម្មភាព និងភាពអសកម្មផ្លូវកាយ ជាបញ្ហាដែលកើតមានលើមនុស្សគ្រប់រូប និងគ្រប់វ័យ។ ទិន្នន័យពិភពលោកចុងក្រោយបង្ហាញថា មានមនុស្សពេញវ័យ១៨០០លាននាក់ មិនបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយនិងកាយសម្បទាគ្រប់គ្រាន់តាមអនុសាសន៍អង្គការសុខភាពពិភពលោកទេ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជានាឱកាសប្រារព្វកីឡាអូឡាំពិក ក្រសួងប្រតិភូសុខាភិបាល និងបង្ការជំងឺ បានប្តេជ្ញាកាច់ប្តូរនិន្នាការ តាមរយៈវិធានការជាក់ស្តែងជាច្រើន ដើម្បីអង្រួនពលរដ្ឋឱ្យធ្វើសកម្មភាពផ្លូវកាយ និងសកម្មភាពកីឡាឱ្យបានយ៉ាងហោច “៣០នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ”។
ដូចម្តេចដែលហៅថា សកម្មភាពផ្លូវកាយ?
អនុសាសន៍ណែនាំ លើកទឹកចិត្តឱ្យបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ ហាត់ប្រាណ ធ្វើកីឡា ជាពាក្យដ៏ពេញនិយម ដែលគេបានឮកាន់តែញយឡើងៗ ចេញពីស្ទើរគ្រប់មាត់របស់អ្នកជំនាញ។ តើការបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ មានន័យយ៉ាងដូចម្តេចឱ្យប្រាកដទៅ?! ធ្វើចលនា បញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ ហាត់ប្រាណ ធ្វើកីឡា ខុសគ្នាយ៉ាងណា?
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ៖ “សកម្មភាពផ្លូវកាយ ជាបណ្តុំនៃចលនាទាំងឡាយណាដែលទៅកន្ទ្រាក់សាច់ដុំ ហើយបង្កើនការស្រូបយកថាមពលអស់ច្រើនជាងពេលនៅស្ងៀម។ សកម្មភាពផ្លូវកាយមានបីប្រភេទ ៖ សកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ការហាត់ប្រាណ និងការធ្វើកីឡា។
ការហាត់កីឡា ជាផ្នែកមួយនៃសកម្មភាពផ្លូវកាយ តែគ្រប់ការបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយមិនអាចចាត់ទុកជាសកម្មភាពកីឡាទេ បើសកម្មភាពនោះមិនធ្វើតាមច្បាប់ក្បួនកំណត់។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាងអ្នកជំនាញសុខភាពសាធារណៈ និងអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ស្រុះស្រួលគ្នា តាំងពីជាង១០ឆ្នាំមក ប្រើពាក្យ “សកម្មភាពផ្លូវកាយ” សម្រាប់ណែនាំមនុស្សគ្រប់រូបឱ្យធ្វើចលនា បញ្ចេញសកម្មភាព។ ថ្វីបើមានការយល់ច្រលំជាញឹកញយ រវាងសកម្មភាពផ្លូវកាយ ហាត់ប្រាណ និងធ្វើកីឡាមែន ប៉ុន្តែក្នុងផ្នែកសុខភាពសាធារណៈ ការប្រើពាក្យហាត់ប្រាណធ្វើកីឡា ដែលមានបង្កប់អត្ថន័យប្រកួតប្រជែង ចង់សំដៅតែលើការបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ និងក្នុងកម្មវត្ថុតែមួយ គឺ បញ្ចេញសកម្មភាពធ្វើចលនា កុំនៅស្ងៀម។
ភាពសកម្មមានគុណប្រយោជន៍ចំពោះសុខភាពយ៉ាងណា?
សកម្មភាពផ្លូវកាយ មិនមែនទាល់តែទៅចូលក្លឹបធ្វើកីឡាឡើយ។ តាមទិសដៅណែនាំរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដូចជា ឡើងជណ្តើរដោយជើង ធ្វើសួន ធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើង ឬដើរបែបកំសាន្តក្នុងសួន-ឧទ្យានធម្មជាតិ អាចចាត់ទុកបានថាជា បញ្ចេញសកម្មភាពកាយសម្បទាហើយ។ តែ រយៈពេល ចង្វាក់/ល្បឿន បូកនឹងកំរិតនៃការបញ្ចេញកម្លាំង...
Duration:00:09:23
បារាំងរកឃើញថ្នាំជាទីសង្ឃឹមរបស់អ្នកជំងឺដាច់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល
7/24/2024
ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតបារាំងនៅមន្ទីរពេទ្យម៉ុងប៉ឺលីយ៉េ ទើបចេញផ្សាយ នៅក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រដ៏ល្បីល្បាញ "New England Journal of Medicine" លទ្ធផលគួរជាទីមោទនៈ នៃការស្រាវជ្រាវរកថ្នាំមកសង្គ្រោះអ្នកជំងឺដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល។ តើជាថ្នាំអ្វី? មានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណា? សម្រាប់អ្នកជំងឺក្នុងស្ថានភាពណា?
ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ប្រទេសបារាំងរាប់ឃើញមានអ្នកជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលប្រមាណ១៥ម៉ឺននាក់ ពោលគឺរាល់បួននាទីម្តងមានមនុស្សម្នាក់ធ្លាក់ខ្លួនឈឺដ៏គួរឱ្យខ្លាចនេះ។
គ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលជាអ្វី ?
គ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ដែលហៅកាត់ជាភាសាបារាំងថា AVC ឬStroke ជាភាសាអង់គ្លេស គឺជាអាការៈជំងឺដែលសរសៃឈាមអាទែររបស់ខួរក្បាលគ្មានឈាមហូរទៅដល់ ជួនបណ្តាលមកពីសរសៃឈាមនោះដាច់ហូរចេញឈាម ជួនដោយហេតុតែសរសៃឈាមត្រូវកកស្ទះ។ AVC ឬStroke ដោយការកកស្ទះ ដោយដុំកំណកឈាម ជាករណីដែលគេជួបប្រទះញឹកញាប់ជាងគេ។
នៅពេលសរសៃអាទែរខួរក្បាលស្ទះ លែងមានហើយចរន្តឈាមហូរទៅកាន់បណ្តាញសរសៃតូចៗទាំងឡាយរបស់ខួរក្បាល និងលែងមានឈាមសម្រាប់ចិញ្ចឹមសរសៃឈាមខួរក្បាល។ ប្រព័ន្ធប្រសាទត្រូវរងទុក្ខ ហើយបើគ្មានការព្យាបាលទាន់ពេលវេលាទេ នោះកោសិការនៃប្រព័ន្ធប្រសាទខួរក្បាលផ្នែកដែលគ្មានឈាមទៅដល់ ត្រូវចុះខ្សោយខ្សោះហើយស្វិតងាប់តែម្តង។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេនិយាយអំពីពេលវេលាសង្គ្រោះអ្នកជំងឺមានគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល ដោយគិតជានាទី។ ពីមួយនាទីទៅមួយនាទីជំងឺធ្លាក់ធ្ងន់ធ្ងរខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់។ ពាក្យស្លោកបូរាណថា ពេលវេលាជាមាសប្រាក់ តែក្នុងករណីមានគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល ពេលវេលាជាចំនួនកោសិកាសរសៃប្រសាទ។ នៅពេលខ្វះអុកស៊ីហ្សែន គ្មានឈាមហូរទៅចិញ្ចឹម មួយនាទី ខួរក្បាលត្រូវបាត់បង់កោសិកាសរសៃប្រសាទអស់២លាន។ អ៊ីចឹងហើយបានជាគ្រូពេទ្យតែងផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យអ្នកជំងឺនិងអ្នកជុំវិញខ្លួនចេះសម្គាល់អំពីអាការៈជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងបញ្ជូនអ្នកជំងឺមកមន្ទីរពេទ្យបានឆាប់រហ័សជាទីបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន និងកាន់តែប្រសើរឱ្យបានក្នុងអំឡុងពេលបួនម៉ោងកន្លះដំបូងយ៉ាងយូរ។
តើអាការៈសញ្ញាសម្គាល់ជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាលមានយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ? រោគសញ្ញាទីមួយ អាចជាការចុះខ្សោយ បាត់កម្លាំងនៅដៃ នៅជើង នៅមុខ ឬទាំងបីក្នុងពេលជាមួយគ្នាតែម្តង។ អ្នកជំងឺមានអារម្មណ៍ថាស្ពឹក បាត់បង់ភាពរំញោច ជាសញ្ញាទីពីរ ឯសញ្ញាទីបី គឺការនិយាយស្តី ពិបាកយល់ និងចុងក្រោយ មានបញ្ហាភ្នែក ស្រវាំងមើលមិនច្បាស់។ ជួនកាលអ្នកជំងឺអាចមានសញ្ញារោគផ្សេងទៀត ដូចជាវិលមុខ ឃ្លីឃ្លោង ឬឈឺក្បាលយ៉ាងខ្លាំង។ ក្នុង៩ករណីលើ១០ ជំងឺនេះបានស្តែងឡើងក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី ពីរទៅបីនាទីប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះត្រូវរួសរាន់ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឱ្យបានលឿន ដើម្បីឆាប់បានបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ។ សូមស្តាប់ប្រសាសន៍របស់វេជ្ជបណ្ឌិត ស៊ន ផលនីកា គ្រូពេទ្យជំនាញប្រព័ន្ធប្រសាទ ពន្យល់អំពីរបៀបផ្ទៀងផ្ទាត់ ដើម្បីដឹងថាអ្នកជំងឺពិតជាមានគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល៖
ការផ្ទៀងផ្ទាត់ត្រូវធ្វើឱ្យបានលឿន ក្នុងពីរទៅបីនាទី តាមក្បួនអង់គ្លេស F-A-S-T
- Face- មុខវៀច ៖ ឱ្យអ្នកជំងឺញញឹម ដើម្បីសម្គាល់មើលថាតើ មាត់មានវៀចដែរឬទេ ?
- Arm- ដៃខ្សោយម្ខាង ៖ ឱ្យអ្នកជំងឺលើកដៃ ទាំងពីរ ដាក់ទៅមុខ ក្នុងកំរិត ៩០ដឺក្រ តើគាត់អាចលើកបានស្មើគ្នាដែរឬអត់? ឬឱ្យអ្នកជំងឺចាប់ឬច្របាច់ដៃយើង តើគាត់មានកម្លាំងដៃម្ខាងខ្លាំងជាងម្ខាងទៀតដែរឬទេ ?
- Speak- ពិបាកនិយាយស្តី ៖ ហៅអ្នកជំងឺឱ្យនិយាយ សួរសំណួរតើអ្នកជំងឺអាចឆ្លើយ បានដែរឬអត់
- Time -ពេលម៉ោង ៖ អ្នកនៅជុំវិញ ត្រូវចងចាំអំពីពេលវេលា និងរយៈពេលដែលអ្នកជំងឺធ្វើទុក្ខ រហូតដល់ជួបគ្រូពេទ្យ និងដល់មន្ទីរពេទ្យ។
ត្រូវជួយសង្គ្រោះនិងបញ្ជូនអ្នកជំងឺទៅមន្ទីរពេទ្យឱ្យបានឆាប់រហ័ស។ កាន់តែឆាប់ កាន់តែប្រសើរ ព្រោះការព្យាបាល អាស្រ័យលើពេលវេលាខ្លាំងណាស់ដែរ។ បើជាករណីគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ដោយការកកស្ទះដុំកំណកឈាមក្នុងសរសៃ ការព្យាបាលដោយចាក់ថ្នាំរំលាយឈាមមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ខ្លាំង បើមកដល់មន្ទីរពេទ្យ ក្នុងកំឡុងពេលមុនបួនម៉ោង។
គោលការណ៍នៃការរំលាយដុំកំណកស្ទះសរសៃឈាម ជាយន្តការសាមញ្ញដូចចាក់ ទម្លុះកំណកពេលស្ទះលូ ឬទុយយោទឹកដូច្នោះ។ ក្នុងការស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល...
Duration:00:08:52
ហេតុអ្វីពិភពលោកមានមនុស្សមីញ៉ូបភ្នែកកាន់តែច្រើន និងតាំងពីក្មេងខ្លាំង?
7/17/2024
ប្រជាពលរដ្ឋលើភពផែនដីចំនួនពាក់កណ្តាលនឹងមានភ្នែកមីញ៉ូប នៅឆ្នាំ២០៥០ ពោលគឺជាកំណើនមួយទ្វេជាពីរបើប្រៀបទៅនឹងចំនួនអ្នកមីញ៉ូបនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ តើហេតុអ្វី បានជាពិភពលោកមានកំណើនមនុស្សមីញ៉ូបខ្លាំងដូច្នេះ? នេះគឺបណ្តាលមកពីការប្រើប្រាស់អេក្រង់ និងមើលទូរស័ព្ទដៃច្រើនពេកឬ? ចុះតើវិទ្យាសាស្ត្រអាចទប់ស្កាត់និងព្យាបាលជំងឺមីញ៉ូបបានទេ? ដោយវិធីណា? ការបាញ់ឡាស៊ែរបំបាត់មីញ៉ូប មានគ្រោះថ្នាក់និងប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណា?
តើអនាគតទៅ មនុស្សនៅលើផែនដីសុទ្ធតែមានភ្នែកមីញ៉ូបទាំងអស់គ្នាឬ? កន្លងមក ករណីមីញ៉ូប មានផ្ទុះកើនខ្លាំងតែនៅតាមបណ្តាប្រទេសក្នុងទ្វីបអាស៊ីតែប៉ុណ្ណោះ។ ទស្សនាវដ្តីសុខភាពThe Lancet ធ្លាប់បានចេញរបាយការណ៍ទាញសញ្ញាអាសន្នកាលពី១០ឆ្នាំមុនថា នៅជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ឬក៏ចិន ក្នុងចំណោមសិស្សសាលា១០នាក់ ក្មេង៩នាក់ហើយមានពាក់វែនតា ដើម្បីកែសមត្ថភាពមើលឆ្ងាយរបស់ភ្នែក។ បច្ចុប្បន្ននេះ ៤០%នៃមនុស្សលោកមានភ្នែកមីញ៉ូប ក្នុងនោះ៥ទៅ១០% ជាមីញ៉ូបខ្លាំង ធ្ងន់ធ្ងរ។ អត្រាកំណើនករណីភ្នែកមីញ៉ូបឡើងលឿនរហ័សខ្លាំងណាស់ ហើយជាពិសេសមានកុមារកាន់តែច្រើនឡើងៗ និងកាន់តែក្មេងឡើងៗ មីញ៉ូប។ យោងតាមល្បឿនសព្វថ្ងៃ គេអាចព្យាករណ៍បានថានៅឆ្នាំ២០៥០ មនុស្សជាតិពាក់កណ្តាលផែនដី នឹងពាក់វែនតា ដោយសាររោគមីញ៉ូប។
ហេតុអ្វីបានជាជំងឺមីញ៉ូបកើនឡើងយ៉ាងលឿនរហ័សយ៉ាងដូច្នេះ?
មីញ៉ូបមានលក្ខណៈជាជំងឺតពូជ មានន័យថាបើឪពុកម្តាយជាមានអាការៈមីញ៉ូប នោះកូនចៅជំនាន់ក្រោយងាយមានហានិភ័យអន់ភ្នែកមើលឆ្ងាយមិនច្បាស់ដែរណាស់។ ប៉ុន្តែនៅមានមូលហេតុជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលជំរុញឱ្យមានករណីមីញ៉ូបកាន់តែច្រើនឡើងនោះ។
មូលហេតុទាំងនោះអាចជាសម្ពាធគ្រួសារបង្ខំឱ្យកូនខំប្រឹងធ្វើការ-ប្រឹងរៀនជ្រុលហួសហេតុ ការប្តូរផ្លាស់ទម្លាប់រស់នៅ ដោយលែងសូវ ចេញទៅរត់លេងនៅក្រៅផ្ទះឱ្យត្រូវពន្លឺថ្ងៃ។ តើសម្ពាធគ្រួសារ មានទំនាក់ទំនងនឹងការមីញ៉ូបយ៉ាងដូចម្តេច។ លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ដាម្ញៀង ហ្កាទីណែល Damien Gatinel គ្រូពេទ្យឯកទេសភ្នែកនៅ មន្ទីរពេទ្យមូលនិធិអាដុល រ៉ូឈីល ក្រុងប៉ារីស បានពន្យល់អំពីសម្ពាធបរិយាកាសចំពោះភ្នែកមីញ៉បយ៉ាងដូច្នេះថា នៅក្នុងទីក្រុងធំៗ របស់អាស៊ី ដូចជាប៉េកាំង សៀងហៃ តៃវ៉ាន់ ហុងកុង តូក្យូ ឬសេអ៊ូល ។ល។ និង។ល។ អត្រាក្មេងមីញ៉ូប ឡើងដល់៩០% ដោយហេតុរបៀបរបបរស់នៅរបស់ពួកគេ។ នៅពេលពលរដ្ឋអាស៊ីទាំងនេះ និរទេសខ្លួនទៅរស់នៅបរទេស-ក្នុងប្រទេសដែលផ្តល់អាទិភាពដល់សកម្មភាពនៅក្រៅផ្ទះ ដូចយ៉ាងអូស្ត្រាលី- កូនៗរបស់ពួកគេ មិនសូវមានបញ្ហាភ្នែកមីញូបទេ។ អត្រាក្មេងមីញូបក្នុងសហគមន៍អាស៊ីនេះទាបខ្លាំងណាស់ បើទោះមានហ្សែនដូចគ្នាក៏ដោយ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ដាម្ញៀង ហ្កាទីណែល ៖ “បើឪពុកម្តាយមីញ៉ូប កូនក៏ច្រើនតែមីញ៉ូបភ្នែកដែរ ប៉ុន្តែបរិស្ថាន និងសម្ពាធបរិយាកាសជុំវិញខ្លួន ដែលមកប្តូរទម្លាប់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដូចជាការចូលចិត្តសំងំនៅតែក្នុងផ្ទះ និងការប្រើប្រាស់អេក្រង់ (ទូរស័ព្ទ ស្មាតហ្វូន អាយផែត អាយផាត់ ...) ច្រើនជ្រុលហួសហេតុ ក៏ជាកត្តានាំឱ្យភ្នែកឆាប់មីញ៉ូបដែរ។ ដោយសារអេក្រង់ ក្មេងមិនត្រឹមតែទម្លាប់ប្រើភ្នែកមើលជិតជ្រុលទេ តែថែមទាំងជក់ខ្លាំងលែងចង់ចេញរត់លេងក្រៅឱ្យត្រូវពន្លឺថ្ងៃ។ ពន្លឺថ្ងៃដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងដំណើរវិវឌ្ឍលូតលាស់នៃសរីរាង្គកាយ ពិសេសគ្រាប់ភ្នែកតែម្តង។ ភ្នែកអ្នកមីញ៉ូប ជាភ្នែកវែង មានគម្លាតខ្លាំងរវាងប្រស្រីនិងកែវភ្នែក ទើបមើលឆ្ងាយមិនច្បាស់។ កាលណាខ្វះពន្លឺថ្ងៃ នៅក្នុងវ័យកុមារនិងពេលជំទង់ គ្រាប់ភ្នែករបស់ពួកគេច្រើនតែលូតវែងជ្រុលហួសហេតុ។”
មីញ៉ូបអាចធ្វើឱ្យងងឹតភ្នែក?
ជាទូទៅ ក្មេងមីញ៉ូបភ្នែកកម្រថ្ងូរឬនិយាយប្រាប់ឪពុកម្តាយ អំពីអាការៈមើលមិនច្បាស់របស់ខ្លួនណាស់។ ប៉ុន្តែមានកាយវិការមួយចំនួនដែលអាណាព្យាបាលត្រូវចាប់អារម្មណ៍នាំក្មេងទៅពេទ្យភ្នែក គឺនៅពេលក្មេងឧស្សាហ៍ញីភ្នែក ធ្វើភ្នែកប្រឹមៗនៅពេលសំឡឹងមើលអ្វីមួយ ឬ គ្រាប់ភ្នែកបង្វិលមិនល្អដូចកែកពេលប្រឹងមើល។ ចូលចិត្តដើរទៅកៀកនៅពេលចង់មើល ចង់ឃើញ ឬចង់អានអក្សរ។ លទ្ធផលសិក្សាធ្លាក់ចុះ រៀនមិនទាន់គេ ដូច្នេះមិនត្រូវធ្វេសប្រហែសនឹងអាការៈមីញូបរបស់ក្មេងឡើយ ព្រោះវាអាចបង្កឱ្យមានបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរទៅថ្ងៃក្រោយទៀត។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ ដាម្ញៀង ហ្កាទីណែល៖ “មីញ៉ូបជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ ព្រោះវាអាចមានបង្កប់នូវជំងឺធ្ងន់ធ្ងរមួយចំនួនទៀត ដូចជាជំងឺក្លូកូម...
Duration:00:08:47
ជំងឺក្អកមាន់លេចឡើងជាថ្មី សម្លាប់ក្មេងជាច្រើននាក់នៅបារាំង
7/4/2024
មានស្លាប់យ៉ាងហោចណាស់១៧នាក់ ក្នុងនោះ១៤នាក់ជាទារក និងបីនាក់ជាមនុស្សចាស់ អាយុលើស៨៥ឆ្នាំ នៅឆ្នាំ២០២៤នេះ ដោយជំងឺក្អកមាន់។ ជំងឺក្អកមាន់តែគេសឹងភ្លេចបាត់ទៅហើយស្រាប់តែផ្ទុះកំរើកឡើងនៅវិញ យ៉ាងខ្លាំង នៅស្រុកបារាំងនិងអឺរ៉ុប។ តើក្អកមាន់ជាជំងឺអ្វី? ហេតុមានផ្ទុះករណីក្អកមាន់ច្រើននៅអឺរ៉ុប? តើត្រូវការពារខ្លួនពីជំងឺក្អកមាន់នេះយ៉ាងដូចម្តេច?
ក្អកមាន់ ជំងឺដែលគេភ្លេច ស្មានតែកម្ចាត់បានទាំងស្រុងហើយ បានវិលមកសម្លាប់ជីវិតមនុស្សជាថ្មី ក្នុងល្បឿនក៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ នៅអឺរ៉ុប។ ក្នុងរយៈពេល៦ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤នេះ មានកុមារ១៤នាក់ មនុស្សចាស់អាយុលើស៨៥ឆ្នាំបីនាក់ បានបាត់បង់ជីវិត និងជាង៦ពាន់នាក់កំពុងទទួលការព្យាបាលជំងឺក្អកមាន់ នៅក្នុងប្រទេសបារាំង។ ក្នុងកំរិតអឺរ៉ុប ពីកើតទៅលិច ពីប្រទេសអង់គ្លេសដល់សាធារណរដ្ឋឆែក ករណីកើតជំងឺក្អកមាន់បានកើនឡើងគួរជាកត់សម្គាល់ដែរ។ ៧៨៨៨ករណីនៅប្រទេសឆែក ជាងមួយពាន់នាក់នៅប្រទេសក្រូអាស៊ី និងក៏មានច្រើនករណីដែរ នៅប៊ែលហ្ស៊ិក ដាណឺម៉ាក អាល្លឺម៉ង់ អេស្ប៉ាញ ឬហូឡង់ អង់គ្លេស… ជាមួយនឹងសេចក្តីជូនដំណឹងនៃការស្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ទៀត។
ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ជំងឺក្អកមាន់មានកើតប្រមាណ៤០លានករណី និងសម្លាប់មនុស្សអស់ប្រមាណបីសែន នៅលើពិភពលោក។ មានន័យថាជំងឺក្អកមាន់ មិនបានផុតរលត់ពីភពផែនដីទេ។ ប៉ុន្តែជំងឺនេះបានបំប្លែងទម្រង់ និងលេចឡើងប្រៀបដូចជារលក យូរៗផ្ទុះឆ្លងខ្លាំងម្តង ទៅតាមវដ្តរបស់វា។ ជាទូទៅពពួកជំងឺដែលគេភ្លេចទៅហើយនេះ តែងតែលេចឡើងមកវិញជារៀងបួន-ប្រាំឆ្នាំម្តង ឬជួនដល់១០ឆ្នាំម្តង ជាមួយការបំប្លែងខ្លួនបន្តិច លិបបាត់ហើយលេចឡើងមកវិញដោយគ្មានប្រាប់ជាមុនទេ។ តែនៅពេលត្រលប់មកវិញម្តងៗ ជំងឺនៅតែកំណាចអាចផ្តាច់ជីវិតមនុស្សបានជានិច្ច។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោកព្រឹទ្ធសាស្ត្រាចារ្យនៅវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រលោក ហ្វីលីព សានសូនេទី Philippe Sansonetti។
ការវិលត្រលប់មកវិញលើកនេះ ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាការផ្ទុះជំងឺក្អកមាន់ដ៏ខ្លាំងមិនធ្លាប់ប្រទះទេ គិតក្នុងរយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដែលពិភពលោកចាប់មានយុទ្ធនាការចាក់ថ្នាំបង្ការប្រឆាំងនឹងជំងឺក្អកមាន់មក។
តើក្អកមាន់ជាជំងឺអ្វី?
ក្អកមាន់ជាជំងឺផ្លូវដង្ហើម ដ៏មហាឆ្លង បង្កឡើងដោយបាក់តេរីពពួកBordetella pertussis ឬ parapertussis និងផ្តល់អាការៈរោគពិសេស ប្លែកពីការក្អកធម្មតា។ នៅពេលបាក់តេរីបានចម្លងចូលដល់ក្នុងខ្លួនមនុស្សហើយ វានឹងសំងំនៅក្នុងសរីរាង្គកាយយើងរយៈពេលប្រមាណ១០ថ្ងៃ ទើបបញ្ចេញរោគសញ្ញាដំបូង។ មុនការរកឃើញថ្នាំបង្ការ អ្នកផ្ទុកមេរោគជំងឺក្អកមាន់ម្នាក់មានសមត្ថភាពអាចចម្លងទៅអ្នកដទៃជុំវិញខ្លួន ប្រមាណពី១៥ទៅ១៧នាក់ជាមធ្យម។ ពោលគឺជាជំងឺឆ្លងខ្លាំង-ខ្លាំងជាងជំងឺកូវីដពេលផ្ទុះឡើងដំបូងដល់១០ដងឯណោះ។ ក្អកមាន់ពេញអំណាចចម្លងបំផុត នៅសប្តាហ៍ដំបូង ពេលអ្នកជំងឺចាប់ផ្តើមមានរោគសញ្ញាក្អកភ្លាម និងរហូតដល់បីសប្តាហ៍។ បន្ទាប់ពីប្រើថ្នាំផ្សះអង់ទីប៊ីយូទីកបានពីរបីថ្ងៃ ជំងឺចាប់ផ្តើមស្រាក សមត្ថភាពចម្លងទៅអ្នកដទៃក៏ចាប់ចុះថយដែរ។
ការចម្លងធ្វើឡើងតាមផ្លូវដង្ហើម តាមរយៈការប៉ះពាល់ទឹកសំបោរ តាមរយៈការខ្ទាតទឹកមាត់ ពេលក្អក ពេលនិយាយ។ តែនៅក្នុងប្រទេសដែលមានយុទ្ធនាការចាក់ថ្នាំបង្ការលើគ្រប់រូបកុមារជាចាំបាច់នោះ ទារកច្រើនតែឆ្លងមេរោគក្អកមាន់ពីមនុស្សធំ។
រោគសញ្ញាសម្គាល់មានដូចគ្នាមិនថាសម្រាប់ក្មេងឬមនុស្សចាស់ទេ។ អ្នកជំងឺចាប់ផ្តើមដំបូង ដោយអាការៈហៀសំបោរជាប់ មួយអាទិត្យពីរ អមដោយការក្តៅខ្លួនតិចតួច។ បួនដប់ថ្ងៃកន្លងទើបលេចអាការៈក្អកឡើង។ ដំបូងក្អកតិចៗ តែក្រោយមក អ្នកជំងឺក្អកយ៉ាងខ្លាំង ភ្លាមៗ ជាប់ៗគ្នា ស្ទើរដកដង្ហើម អមដោយស្នូរដង្ហើមដង្ហក់ឮដូចមាន់ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេហៅជំងឺនេះថាក្អកមាន់។ នេះបើតាមប្រសាសន៍បំភ្លឺរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ Sylvain Brisse នាយកមជ្ឈមណ្ឌលជាតិទទួលបន្ទុកជំងឺក្អកមាន់នៃវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រ ដោយរំលឹកថា អាការៈក្អកអាចអូសបន្លាយពេលជាច្រើនសប្តាហ៍និងដល់១០០ថ្ងៃ ប្រសិនបើគ្មានការព្យាបាល។ អ្នកជំងឺអាចក្អកខ្លាំង ដោយគ្មានអាការៈក្តៅខ្លួនទេ និងក្អកជាពិសេសនៅពេលយប់។
ថ្នាំបង្ការជាវិធីការពារជំងឺក្អកមាន់ដ៏មានប្រសិទ្ធភាព
ជំងឺក្អកមាន់ ជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងជាពិសេសសម្រាប់មនុស្សចាស់ ស្ត្រីមានគភ៌ និងទារកទើបនឹងកើត...
Duration:00:08:20
ប៉េងប៉ោះ ជាថ្នាំបង្ការជំងឺលើសឈាមនិងប្រូស្ត្រាត
6/26/2024
ប៉េងប៉ោះ មានគុណប្រយោជន៍ផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភខ្លាំងណាស់ ព្រោះវាសម្បូរទៅដោយវីតាមីនសេ និង សារធាតុអង់ទីអ៊ុកស៊ីដង់ លីកូប៉ែន ដ៏ចាំបាច់សម្រាប់សុខភាព។ មានការសិក្សាជាច្រើនណាស់ ដែលរកឃើញអំពីគុណវិសេសនៃផ្លែប៉េងបោះ។ របកគំឃើញចុងក្រោយ បានបញ្ជាក់អំពីគុណប្រយោជន៍ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺប្រូស្តាត និងបញ្ហាសម្ពាធឈាមខ្ពស់។ តើត្រូវទទួលទានប៉េងប៉ោះ ក្នុងទម្រង់ណា? និងប៉ុន្មានផ្លែក្នុងថ្ងៃទើបទទួលផលល្អសម្រាប់សុខភាព?
អមដោយអន្តរាគមន៍របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត François Desgrandchamps គ្រូពេទ្យជំនាញវះកាត់ប្រព័ន្ធផ្លូវទឹកនោម។
ជាផ្លែចុះចេញពីដើមរុក្ខជាតិ ប៉េងប៉ោះត្រូវបានគេចាត់ទុក ជាបន្លែមិនមែនជាផ្លែឈើទេ។ ប៉េងប៉ោះមានច្រើនប្រភេទណាស់ ដល់ទៅជាង១០០ពូជឯណោះ៖ លឿង ក្រហម បៃតង ខ្មៅ មូល ទ្រវែង តូច ធំ ល្អិត ថ្លោស ផ្លែជាចង្កោម ជាកញ្ចុំ ឬទោល...។ ជាបន្លែដែលងាយបរិភោគ ងាយយកមកកែច្នៃធ្វើជាម្ហូប ឬក៏អាចទទួលទានជាអន្លក់ ជាញាំ ជាផ្លែស្រល់ ឆៅ ឆ្អិន ទាំងខ្ចីទាំងចាស់និងទុំ។
ប៉េងប៉ោះជួយបញ្ចុះសម្ពាធឈាម?
ស្រួលដាំស្រួលដុះ និងមានរសជាតិជូរ-ផ្អែមឆ្ងាញ់តាមត្រូវការហើយ ផ្លែប៉េងប៉ោះមានគុណប្រយោជន៍សម្រាប់សុខភាពខ្លាំងណាស់។ សម្បូរវីតាមីនអា សេ និងកា ប៉េងប៉ោះមិនមែនជាបន្លែដ៏សាមញ្ញទេ តែជាបណ្តុំអាហារូបត្ថម្ភសំខាន់ៗចាំបាច់សម្រាប់សរីរាង្គកាយ ដែលមានតួនាទីការពារសុខភាពខ្លាំងណាស់ ដូចជាជួយបេះដូង ជួយកាត់បន្ថយគ្រោះហានិភ័យកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង និងជួយចាត់ចែងបញ្ចុះសម្ពាធឈាម។
អ្នកស្រាវជ្រាវអេស្ប៉ាញ បានដឹកនាំការសិក្សាលើអ្នកមានហានិភ័យកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងខ្ពស់ ពោលគឺងាយមានគ្រោះថ្នាក់ដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាមបេះដូង និងខួរក្បាលខ្លាំង ដោយផ្តោតទៅលើការពិសាប៉េងប៉ោះ។ លទ្ធផលចេញមកអស្ចារ្យខ្លាំងណាស់។ អ្នកដែលទទួលទានប៉េងប៉ោះច្រើន ច្រើនខ្លាំងមែនទែន ជាប្រចាំ និងគ្រប់ទម្រង់ទាំងអស់នោះ មានសម្ពាធឈាមទាបជាងអ្នកមិនសូវចិត្តបរិភោគផ្លែប៉េងប៉ោះ។ សម្ពាធឈាមអ្នកញ៉ាំប៉េងបោះច្រើនខ្លាំង បានធ្លាក់ចុះគួរឱ្យកត់សម្គាល់គឺរហូតដល់ទៅ៣៦%។ ហេតុអ្វីទៅ? ព្រោះប៉េងប៉ោះមានផ្ទុកជាតិប៉ូតាស្យូមច្រើន។ គេបានដឹងហើយថា ជាតិប៉ូតាស្យូមមិនថានៅក្នុងគ្រប់បន្លែផ្លែឈើណាទេ សុទ្ធតែដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយចាត់ចែងសម្ពាធឈាមឱ្យបានប្រសើរឡើង។ ដូច្នេះប៉េងប៉ោះគឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ល្អរបស់អ្នកជំងឺលើសឈាម។ ដើម្បីបញ្ចុះសម្ពាធឈាមត្រូវតែប្រឹងពិសាប៉េងប៉ោះ។
ប៉េងប៉ោះជួយការពារប្រូស្តាត?
ជាងនេះទៅទៀត អាហារូបត្ថម្ភដ៏សម្បូរបែបជាពិសេសជាងគេមួយទៀតរបស់ប៉េងប៉ោះ ជាជាតិវីតាមីនសេ និងលីកូប៉ែន ដែលជាអង់ទីអុកស៊ីដង់ ដ៏ប្រពៃ ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺមហារីក។ ការសិក្សាចុងក្រោយទើបចេញផ្សាយនាពេលថ្មីៗនេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញថាលីកូប៉ែនរបស់ប៉េងប៉ោះមានសមត្ថភាពការពារជំងឺមហារីកប្រូស្តាតទៀត។
បើតាមប្រសាសន៍របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ François Desgrandchamps គុណប្រយោជន៍នៃជាតិលីកូប៉ែនរបស់ផ្លែប៉េងប៉ោះធ្លាប់បានលាតត្រដាងតាំងពីជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ហើយថ្មីៗនេះ ពោលគឺកាលពីខែមុន ការសិក្សាដ៏វែងអន្លាយមួយបានចេញផ្សាយថា ការបរិភោគផ្លែប៉េងប៉ោះកាន់តែច្រើនកាលណា គេអាចកាត់គ្រោះកើតជំងឺមហារីកប្រូស្តាតបានកាន់តែច្រើនទៅតាមនោះ ហើយមិនងាយស្លាប់ដោយជំងឺមហារីកប្រូស្តាតទេ។ ការសិក្សាដ៏សាមញ្ញមួយទៀត ដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងបំផុតទៀតនោះ គឺការសិក្សាប្រៀបធៀបលើក្រុមអ្នកជំងឺត្រូវវះកាត់ដោយជំងឺមហារីកប្រូស្តាតពីរក្រុម៖ មួយក្រុមបរិភោគទឹកប៉េងបោះខាប់ដែលមានកំហាប់ជាតិលីកូប៉ែន ចំនួនមួយកែវបន្ថែមក្នុងមួយថ្ងៃ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ហើយមួយក្រុមទៀតបរិភោគអាហារធម្មតា។ បីសប្តាហ៍ក្រោយមក គ្រូពេទ្យធ្វើការវះកាត់ពួកគេ។ លទ្ធផលនៃការវះកាត់ខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់។ ដុំសាច់មហារីក និងភាពកំណាចរបស់មហារីកប្រូស្តាត ព្រមទាំងកំរិត PSA ដែលជាអត្រា កំណត់ជំងឺមហារីកប្រូស្តាត (បានមកពីការវិភាគឈាម) ធ្លាក់ចុះ១៧% សម្រាប់អ្នកបានទទួលទានទឹកប៉េងប៉ោះរាល់ថ្ងៃ។”
លោកសាស្ត្រាចារ្យ សូមណែនាំឱ្យជ្រើសរើសបរិភោគផ្លែប៉េងបោះឱ្យបានរាល់ថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែត្រូវចងចាំថា គេត្រូវបរិភោគផ្លែប៉េងប៉ោះស្រស់ច្រើនណាស់ ដល់ទៅប្រមាណជាងមួយគីឡូក្រាមក្នុងមួយថ្ងៃឯណោះ ទើបអាចស្រូបយកជាតិលីកូប៉ែនបានគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការពារខ្លួន។ របៀបបរិភោគរាល់ថ្ងៃផ្តល់ជាតិលីកូប៉ែន...
Duration:00:08:15
ឆ្អឹងកែងជើង ដុះបន្លា ជាជំងឺអ្វី?
6/19/2024
ឈឺដូចគេចាក់ ដូចមុតបន្លានៅត្រង់កែងជើង ឈឺខ្លាំងពើតជាពិសេសនៅពេលព្រឹកងើបពីដំណេក ... អាការៈឈឺកែងជើងបែបនេះ ទំនងជាឆ្អឹងដុះបន្លាហើយ។ តើឆ្អឹងកែងជើងដុះបន្លាយ៉ាងដូចម្តេច? និងជាជំងឺអ្វី ? អាចព្យាបាល ដោយវិធីណាខ្លះ?
អាការៈឈឺជើង នៅត្រង់កែងជើង ដែលស្តែងឡើងជាញឹកញយនៅពេលដើរឬបញ្ចេញសកម្មភាពខ្លងជ្រុល ច្រើនតែបណ្តាលមកពីមូលហេតុមេកានិក ដែលរុញប្រទាក់គ្នា ឱ្យ រលាក ស្បែក រលាកសរសៃ ឬរលាកឆ្អឹង។
ដូច្នេះមុននឹងផ្តើមនិយាយអំពីអាការៈឈឺកែងជើង យើងត្រូវស្គាល់អំពីគ្រោងកាយវិទ្យានៃប្រអប់ជើងសិន។ ជើងផ្គុំឡើងដោយឆ្អឹងចំនួន២៦ដុំ មានជាអាទិ៍ឆ្អឹងម្រាម ឆ្អឹងខ្នងជើងជួរខាងមុខ ជួរខាងក្រោយ ដុំឆ្អឹងកែង និងឆ្អឹងតូចធំជាច្រើនទៀត ដែលតភ្ជាប់គ្នាដោយសសៃចងចំនួន១០៧ខ្សែ សសៃរពួរនិងសាច់ដុំជាច្រើនសម្រាប់ជំរុញជើងឱ្យធ្វើចលនាបាន។ ដើម្បីអាចកំរើកនិងមានវិញ្ញាណ ជើងមានសរសៃឈាមតូចធំហូរកាត់និងសសៃប្រសាទ-វិញ្ញាណប្រទាក់គ្នាកាត់ខ្វាត់ខ្វែង។ ជាចុងក្រោយ គ្រឿងផ្សំរបស់ជើងគ្របរុំដណ្តប់ទៅឱ្យស្រទាប់ការពារដ៏ល្អមួយគឺស្បែក និងទ្រក្រាលដោយបន្ទះជាលិកាស្រោបសាច់ដុំបាតជើង តភ្ជាប់ពីកែងជើងទៅដល់ម្រាម។ ស្រទាប់នេះជាអ្នកទ្រប្រអប់ជើងនិងការពារសរសៃពួរ។
ឆ្អឺងកែងជើងដុះបន្លាយ៉ាងដូចម្តេច?
នៅពេលណារចនាសម្ព័ន្ធណាមួយនៃប្រអប់ជើង មិនថាឆ្អឹងកែងជើង សរសៃពួរ សរសៃវិញ្ញាណ ជាលិកាទន់-រឹង ឬស្រទាប់បាតជើងទេ ឱ្យតែរងសម្ពាធ ដើរ សង្កត់ កកិតកៀប ខ្លាំងពេក សរីរាង្គនេះនឹងបញ្ចេញប្រតិកម្ម ដោយស្តែងជាអាការៈឈឺ ខ្ទាំ តិចតួច ឬខ្លាំង ឬនាំឱ្យមានអាការៈរលាក។ អាចជាការរលាកស្បែក រលាកសរសៃ រលាកឆ្អឹង រលាកត្រង់កន្លែងជិតឆ្អឹង ជាពិសេសគឺនៅត្រង់ឆ្អឹងកែងជើង។ នៅពេលមានការរាលរលាក កោសិកាឆ្អឹងចាប់ ដុះពកលយ ចេញទម្រង់ស្រួចៗដូចបន្លា។ បន្លាឆ្អឹងនេះអាចមើលឃើញដោយការថតឆ្លុះ។ ការថតអេកូ និងថតអឹមរាយ ជាការបញ្ជាក់ថែមឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ អំពីវត្តមាននៃបន្លាកែងជើង។
នៅពេលឮពាក្យថាបន្លា លោកអ្នកច្បាស់ជាគិតភ្លាមថាវានឹងបណ្តាលឱ្យឈឺចាប់ខ្លាំងភ្លាមមួយរំពេច នៅពេលដាក់ជើងផ្ទាល់ជាន់ដី ឬដើរ។ តែនេះមិនមែនជាគំនិតត្រឹមត្រូវទេ។ តាមការពិត អាការៈឈឺចុកចាប់នៅកែងជើង ដោយបន្លា បណ្តាលមកពីអាការៈរាលរលាកទេ។ នៅពេលជើងចាប់ឈឺ ដល់ថ្នាក់ទៅរកគ្រូពេទ្យព្យាបាល និងថតឆ្លុះនោះ ឆ្អឹងបន្លាកែងជើងរបស់អ្នកជំងឺខ្លះបានដុះតាំងពីជាង១០ឆ្នាំទៅហើយ។
គេអាចសម្គាល់ការឈឺកែងជើងមានបន្លា ដោយច្រើនតែជាការឈឺស្រួចស្រាវ នៅព្រឹកព្រលឹមពេលភ្ញាក់ពីដំណេក និងមានទម្រង់ជាការឈឺចាក់ដូចមានម្ជុលនៅបាតជើង ឬមានអារម្មណ៍ដូចមានដែកគោលមុតក្នុងស្បែកជើង។ ការឈឺកែងជើង អាចឈឺនៅចំពីក្រោមកែងជើង នៅផ្នែកខាងក្រោយនៃកែងជើង នៅជុំវិញកែងជើង ឬឈឺកែងជើងទាំងមូលតែម្តង។ ជួនឈឺតែជើងម្ខាង ជួនឈឺទាំងសងខាង តែជាអាការៈឈឺដែលរំខានខ្លាំង ដល់ការដើរ និងដែលបង្កើនគ្រោះធ្វើងាយដួល។
រលាកសរសៃពួរនាំឱ្យឈឺកែងជើង?
ដោយមិននិយាយអំពីភាពគ្រាំរបស់ឆ្អឹងជើង បណ្តាលមកពីគ្រោះថ្នាក់ លោត ធ្លាក់ដួលបាក់ ជាញឹកញយ មូលហេតុមួយទៀតនៃការឈឺកែងជើង អាចបណ្តាលមកពីមានបញ្ហាសរសៃ ឬការរលាកសរសៃពួរជើង។ សរីរាង្គស្រោបសាច់ដុំបាតជើង ដែលជាសរសៃតភ្ជាប់កែងជើងទៅម្រាមជួនមានវិប្បរិត្ត (ជាំ រលាក ខ្ទាំ) ទើបធ្វើឱ្យមានអាការៈឈឺចាប់កែងជើង។ ករណីបែបនេះ ផ្តើមឡើងបន្តិចម្តងៗ៖ ដំបូងឈឺតិច ក្រោយមកឈឺកាន់តែខ្លាំង នៅពេលដើរ នៅពេលឈរយូរ នៅពេលឡើងចុះជណ្តើរ។ ប៉ុន្តែឱ្យបានសម្រាកនឹងបាត់ឈឺភ្លាម។
ជួនជាការរលាកសរសៃពួរ គឺសរសៃពួរកែង ដែលបង្កឱ្យឈឺខ្លាំងនៅផ្នែកខាងក្រោយនៃកែងជើង ហើយដែលចាប់ឈឺឡើងនៅពេលចាប់ផ្តើមប្រឹងបញ្ចេញកម្លាំង ឬក្រោយពីបានហាត់ប្រាណធ្វើកីឡាច្រើនជ្រុលឬសកម្មភាពច្រំដែលៗ ដូចយ៉ាងរត់។ ក្នុងករណីឈឺកែងជើងដោយមូលហេតុរលាកសរសៃពួរកែង ដំណោះស្រាយដ៏ប្រពៃជាងគេបំផុត គឺការសម្រាក ដោយបញ្ឈប់រាល់គ្រប់សកម្មភាពដែលតម្រូវឱ្យសរសៃពួរប្រឹងធ្វើការ។ បើសរសៃពួរនៅតែបន្តប្រឹង មានចលនា នោះជើងកាន់តែឈឺឡើងៗ ហើយអាចឈឺជាប់រហូត។
ឈឺកែងជើងក៏អាចបណ្តាលមកពីមូលហេតុសើៗត្រឹមស្រទាប់ស្បែក។ ឈឺនៅពេលមានកម្លាំងសង្កត់លើ អាចមកពីមានភាពមិនប្រក្រតីនៅលើស្បែក ដូចជាមានដុះឬសនៅបាតជើងក្រោមកែងជើង ស្បែកបាតជើងឡើងក្រិន...
Duration:00:08:05
នឹងមានថ្នាំបង្ការជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ ក្នុងពេលឆាប់ៗ?
6/5/2024
ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជាជំងឺរ៉ាំរ៉ៃ ដែលគ្មានថ្នាំព្យាបាលឱ្យជាដាច់ទេ។ បើធ្លាក់ខ្លួនឈឺហើយ អ្នកជំងឺត្រូវការប្រើថ្នាំអស់មួយជីវិត ជាមួយនឹងផលវិបាកជាច្រើនមួយគំនរទៀត។ ជាមួយនឹងការរកឃើញថាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ ទំនងបង្កឡើងដោយវីរ៉ុស អ្នកស្រាវជ្រាវបារាំងសង្ឃឹមថាពិភពលោកនឹងមានថ្នាំបង្ការជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទនេះ នាថ្ងៃអនាគត។
ទឹកនោមផ្អែមជាជំងឺដ៏គួរឱ្យខ្លាចរអារ ព្រោះបើធ្លាក់ខ្លួនឈឺហើយ ត្រូវការការព្យាបាលអស់មួយជីវិតនិងសម្រួលឱ្យមានផលវិបាកដល់សុខភាពជាច្រើនផ្សេងទៀត។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមមានច្រើនយ៉ាង តែមានពីរប្រភេទធំៗដែលគេជួបប្រទះញឹកញាប់ជាងគេ។ នោះគឺជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ និងប្រភេទទីពីរ។ ភាពខុសគ្នារវាងប្រភេទជំងឺទឹកនោមផ្អែមទាំងពីរ គឺយន្តការរបស់លំពែងក្នុងការផលិតអាំងស៊ុយលីន។ នៅក្នុងករណីជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ លំពែងមានដំណើរការជាធម្មតាតែមិនអាចផលិតអ័រមូនអាំងស៊ូលីនប្រកបដោយគុណភាពបាន ឬហេតុអ្វី? ព្រោះតែមានភាពស៊ាំនឹងអាំងស៊ុយលីន។ អ្នកជំងឺត្រូវការអាំងស៊ុយលីនកាន់តែច្រើនឡើង ទើបមានប្រសិទ្ធភាពបំពេញសេចក្តីការរបស់សរីរាង្គកាយបាន។ ទាំងនេះបណ្តាលមកពីធាត់ពេក ស្រួលពេក និងមានរបបអាហារមិនត្រឹមត្រូវ ៖ ផ្អែមពេក ខ្លាញ់ពេក ទើបអាំងស៊ុយលីនមិនអាចចាត់ចែងជាតិស្ករបានត្រឹមត្រូវនាំឱ្យមានជំងឺឡើង។ ចំណែកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ ដែលឃើញកើតជាញឹកញាប់ខ្លាំងលើអ្នកជំងឺវ័យក្មេង ជាកុមារ ជាក្មេងជំទង់ ឬលើមនុស្សធំខ្លះ គឺបណ្តាលមកពីប្រព័ន្ធការពារខ្លួនមានដំណើរការមិនប្រក្រតី បកមកវាយប្រហារលើជាលិការលំពែងឱ្យឈប់ផលិតអ័រមូនអាំងស៊ុយលី ដ៏ចាំបាច់ខាងចាត់ចែងស្រូបជាតិស្ករ។ នៅពេលលំពែងឈប់ផលិតអាំងស៊ុយលីន អត្រាជាតិស្ករក្នុងឈាមនឹងកើនឡើង គឺនៅពេលនោះហើយដែលជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយចាប់លេចឡើង។ អ៊ីចឹងហើយបានជាអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ ត្រូវចាក់អាំងស៊ុយលីនរហូត។
វីរ៉ុសCoxsackie B
ពិភពអ្នកវេជ្ជសាស្ត្រមិនដឹងថាតើអ្វីទៅជាប្រភពជំរុញឱ្យប្រព័ន្ធការពារខ្លួនស្រាប់តែមានដំណើរការមិនប្រក្រតីទេ។ អ្នកស្រាវជ្រាវឆ្ងល់នឹងចំណុចនេះខ្លាំងណាស់ និងតាំងពីយូរយារមកហើយ។ គឺទើបតែនៅពេលថ្មីៗនេះប៉ុណ្ណោះ ដែលក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាចទម្លាយចម្ងល់របស់ខ្លួនបាន។ ដើមហេតុដែលនាំឱ្យប្រព័ន្ធការពារខ្លួនមានដំណើរការមិនប្រក្រតីទៅបញ្ឈប់ដំណើរការផលិតអាំងស៊ុយលីនរបស់លំពែង គឺបណ្តាលមកពីការបង្ករោគរបស់វីរ៉ុសឈ្មោះ Coxsackie B។ នេះបើតាមការសិក្សាអន្តរជាតិដឹកនាំដោយគ្រូពេទ្យជំនាញទឹកនោមផ្អែម លោក Roberto Mallone នៅមន្ទីរពេទ្យកូសាំង ក្រុងប៉ារីស ដែលទើបចេញផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រ Sciences Advance នាខែឧសភា២០២៤។
វីរ៉ុសកុកសាគីបេ គឺជាវីរ៉ុសដែលគេស្គាល់ និងជាវីរ៉ុសដែលឆ្លងលើគ្រប់ក្មេង និងនាំឱ្យក្មេងៗមានអាការៈឈឺក្តៅខ្លួនផ្តាសាយ ហៀរសំបោរ ឬក្អួតរាករូស។ អ្នកជំនាញតាមអង្កេតវីរ៉ុសនេះយូរមកហើយ ព្រោះគេឃើញវា ឆ្លងនៅក្នុងខ្លួនក្មេងដែលខ្សោយងាយរងគ្រោះ មានប្រវត្តិគ្រួសារឈឺ ហើយក្មេងធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ សុទ្ធតែមានប្រវត្តិធ្លាប់កើតជំងឺបង្ករោគ-រលាក ញយៗខ្លាំង កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំមុន។ តើហេតុអ្វីបានជាវីរុសនេះមានច្រើននៅលើអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម?
នៅទីបំផុត អ្នកស្រាវជ្រាវបានរកឃើញដូចការគិតសង្ស័យមែន។ ការវិភាគ នៅក្នុងបន្ទប់ពិសោធន៍បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា វីរ៉ុសCoxsackie B មានសមត្ថភាព វាយប្រហារសម្លាប់ ដោយផ្ទាល់ និង ជាពិសេស កោសិកាអ្នកផលិតអាំងស៊ុយលីនរបស់លំពែងតែម្តង។ នៅពេលវីរ៉ុសនេះវាយប្រហារលើកោសិកាលំពែង វាអាចមានសមត្ថភាពធ្វើឱ្យក្មេងធ្លាក់ខ្លួនឈឺជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី១បាន ព្រោះដំបូងឡើងវីរ៉ុសនេះបានទៅបង្ករោគលើជាលិកាលំពែង (ធ្វើឱ្យរលាកលំពែង)។ ប្រព័ន្ធការពារខ្លួនរបស់ក្មេងមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទី១ មិនអាចកម្ចាត់មេរោគCoxsackie Bបាន ហើយដោយឃើញមានការរោលរលាកដែលជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់ យូរនិងញយពេក ក៏ចាប់ផ្តើមផលិតអង្គបក្សដិបក្ស (អង់ទីក័រ) ការពារខ្លួន ដោយច្រលំ ទៅវាយប្រហារលើកោសិកាល្អវិញ។ ប៉ុន្តែ ជាសំណាងល្អ វីរ៉ុសកុកសាក់គីដែលក្មេងណាក៏ធ្លាប់ឆ្លងនោះ មិនបានធ្វើឱ្យគ្រប់ក្មេងកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម។ គ្រប់ការចម្លងវីរ៉ុសកុកសាក់គីមិនសុទ្ធតែនាំឱ្យមានជំងឺទឹកនោមផ្អែមទេ។ ក្មេងដែលអាចធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម មកពីប្រព័ន្ធការពារខ្លួនរបស់ពួកគេមានកំរិត...
Duration:00:09:32
ការសិក្សាអូទ្រីស៖ បរិភោគប្រៃ(អំបិល)ពេក បង្កើនគ្រោះកើតជំងឺមហារីកក្រពះ
5/22/2024
អំបិលជាសារធាតុចិញ្ចឹមចាំបាច់សម្រាប់សរីរាង្គកាយ។ ខ្វះអំបិល អាចនឹងធ្វើឱ្យហើម និងមានជំងឺផ្សេងៗជាច្រើន តែបើបរិភោគច្រើនជ្រុល (ប្រៃខ្លាំងពេក) ក៏នឹងធ្វើឱ្យមានជំងឺជាច្រើនដែរ មានជាអាទិ៍ គឺជំងឺឡើងឈាមតែម្តង។ តែការសិក្សាថ្មីចុងក្រោយមួយរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រជាតិអូទ្រីស បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា អំបិលមិនត្រឹមតែអាក្រក់សម្រាប់សម្ពាធឈាមទេ តែការបរិភោគប្រៃ មានជាតិអំបិលច្រើនពេកអាចបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺមហារីកក្រពះដល់ទៅ៤០%ឯណោះ។
តើអំបិលធ្វើឱ្យមានជំងឺមហារីកក្រពះ យ៉ាងដូចម្តេច?
អំបិលជាគ្រឿងផ្សំ ជាសារធាតុដ៏ចាំបាច់សម្រាប់ភាពរស់រានរបស់មនុស្ស។ អាហារគ្មានជាតិអំបិលជាអាហារដែលគ្មានរសជាតិ គ្មានឱជារស មិនគួរឱ្យបរិភោគ ឬបរិភោគហើយចង់ខ្យល់ក៏មាន។ ប៉ុន្តែបរិភោគអាហារប្រៃនិងអំបិលច្រើនពេក ជះផលអាក្រក់ខ្លាំងណាស់ដល់សុខភាព ដោយបង្កឱ្យមានជំងឺជាច្រើន ដូចជា ពុកឆ្អឹង តម្រងនោម ល្បីជាងគេគឺ ជំងឺលើសឈាម ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ...។
គុណសម្បត្តិនិងគុណវិបត្តិនៃអំបិល
អំបិលមាននាទីជាតំណគ្រប់គ្រងការផ្តោះប្តូរ ជាតិទឹក ឈាម និងខួរក្បាល។ អំបិលជាអ្នកស្រូបទប់សារធាតុទឹកក្នុងសពាង្គកាយ។ អំបិលជាអ្នកចាត់ចែងចរន្ត-សម្ពាធឈាម។ គ្មានជាតិអំបិល ខួរក្បាលមិនអាចដំណើរការបានទេ ព្រោះគ្មានអំបិលគ្មានសកម្មភាពអេឡិចត្រូគីមីនៃប្រព័ន្ធប្រសាទ។ មីក្រូសរីរាង្គ (ចំណីអាហារជីវជាតិទាំងអំបាលម៉ាន) អាចស្រូបចូលចិញ្ចឹមសរីរាង្គកាយបានដោយសារ ឬតាមរយៈអំបិល។ ប៉ុន្តែបញ្ហានៅត្រង់ថា នៅពេលអំបិលមានបរិមាណច្រើនជ្រុលពេកក្នុងខ្លួន អំបិលនោះវានឹងទៅរំខានជាដំបូងគេ ដំណើរជាប្រក្រតីនៃចរន្តឈាម ដោយធ្វើឱ្យមានសម្ពាធឈាមខ្ពស់។ ដោយហេតុថាអំបិលជាអ្នកស្រូបជាតិទឹក ដូច្នេះបើអំបិលច្រើនវាស្រូបទឹកកាន់ខ្លាំង សម្ពាធឈាមក៏ត្រូវប្រឹងឡើងខ្លាំង ទៅតាមនោះដែរ។ ហើយបើសម្ពាធឈាមឡើងខ្ពស់យូរៗទៅ នោះគ្រោះថ្នាក់ដាច់ ឬស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល និង ស្លោកបេះដូង អាចលេចឡើង។ អ៊ីចឹងហើយបានជាយើងចាំបាច់ត្រូវបរិភោគអំបិល តែកុំបរិភោគឱ្យច្រើនហួសហេតុ។
និយាយជារួម អំបិល ឬអាហារប្រៃនាំឱ្យមានសម្ពាធឈាមខ្ពស់ (ជំងឺលើសឈាម) ដែលជាកត្តានាំឱ្យមានជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ជាមួយនឹងផលវិបាកយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ ដូចជាពិការស្លាប់មួយចំហៀងខ្លួនឬបាត់បង់ជីវិតតែម្តង នៅពេលសម្ពាធឈាមបុកឡើងខ្លាំង ក្លាយជាគ្រោះថ្នាក់ដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាមនៅខួរក្បាល ឬនៅបេះដូង។ ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង សម្លាប់មនុស្សក្នុងមួយថ្ងៃៗជាង ១០ម៉ឺននាក់នៅអឺរ៉ុប ពោលគឺ(៤លើ១០)ជិតពាក់កណ្តាលនៃចំនួនមនុស្សស្លាប់សរុបក្នុងមួយថ្ងៃៗ ឬត្រូវជាបួនលាននាក់ក្នុងមួយឆ្នាំៗ បើគិតក្នុងកំរិតពិភពលោក។ នេះជាតួលេខផ្តល់ដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក។ មូលហេតុចំបង ដែលគ្រប់គ្នាបានដឹងស្រេចនិងតាំងពីយូរមកហើយនោះ គឺការទទួលទានអំបិលហួសកំរិតសុវត្ថិភាពសុខភាព។
ចុះតើលោកអ្នកពិសាប្រៃនិងអំបិលច្រើនទេ? បើពិសាច្រើនសូមផ្តើមកាត់បន្ថយ ព្រោះនៅ ការសិក្សាថ្មីមួយរបស់ក្រុមវេជ្ជសាស្ត្រជាតិអូទ្រីស ទើបចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃសុក្រទី ១៧ឧសភា ក្នុងទស្សនាវដ្តី Gastric Cancer បានបង្ហាញឱ្យឃើញ អំពីគ្រោះថ្នាក់កាន់តែធ្ងន់ធ្ងរថ្មីមួយបន្ថែមទៀតនៃការបរិភោគអំបិល និងជាតិប្រៃខ្លាំង នោះគឺអំបិលអាចបង្កើនគ្រោះកើតជំងឺមហារីកក្រពះ។
បើតាមអ្នកស្រាវជ្រាវនៅមហាវិទ្យាល័យវេជ្ជសាស្ត្រនៃសាកលវិទ្យាល័យវីយ៉ែនប្រទេសអូទ្រីស អ្នកមានទម្លាប់បរិភោគអាហារ ដោយរោយអំបិលបន្ថែម ក្នុងម្ហូបពេលបាយ មានគ្រោះកើតជំងឺមហារីកក្រពះជិត៤០%លើសអ្នកគ្មានទម្លាប់ថែមអំបិលក្រៅសោះឬថែមម្តងម្កាល។ នេះជាលទ្ធផលនៃការសិក្សាលើពលរដ្ឋអង់គ្លេស ប្រមាណជិតកន្លះលាននាក់ (៤៧០០០០នាក់) នៅរវាងពីឆ្នាំ២០០៦ដល់ឆ្នាំ២០១០។ អ្នកចូលរួមពិសោធន៍ ត្រូវឆ្លើយនឹងសំណួរទាក់ទងនឹងទម្លាប់ប្រើអំបិលថែមនៅពេលទទួលទាន។ ដឹកនាំសិក្សាដោយវេជ្ជបណ្ឌិត Selma Kronsteiner-Gicevic et Tilman Kühn អ្នកស្រាវជ្រាវបានយកចម្លើយរបស់ពួកគេទៅប្រៀបធៀប រយៈពេល១១ឆ្នាំ ទៅនឹងលទ្ធផលតាមដានមើលកំរិតសូយ្យូម (ជាតិអំបិល) នៅក្នុងទឹកនោម ដែលជារង្វាស់ឆ្លុះបញ្ចាំងអំពីបរិមាណទទួលទានជាតិអំបិល និងទិន្នន័យជាតិនៃជំងឺមហារីក។
ការផ្ទៀងផ្ទាត់បានបង្ហាញថា អ្នកប្រកាសមានទម្លាប់ថែមអំបិលក្នុងអាហារ រាល់ពេល និងជាប្រពៃណី មានហានិភ័យកើតជំងឺមហារីកក្រពះដល់ទៅ៣៩%លើសអ្នកដែលបរិភោគសាប (មិនថែមអំបិលសោះ)។
អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់បន្ថែមទៀតនោះ គឺទំនាក់ទំនងរវាងជាតិប្រៃអំបិលនិងជំងឺមហារីកក្រពះ...
Duration:00:09:09
តើអ្វីទៅជាដំណេកបណ្តុះគំនិត?
5/15/2024
គេងថ្ងៃ មិនត្រឹមតែអាចជួយប្រមូលកម្លាំងនិងបំពេញកង្វះខាតផ្នែកដំណេកកាលពីយប់ តែអាចជួយខួរក្បាល ការចងចាំ និងបណ្តុះគំនិតថ្មីទៀតផង។ តើត្រូវគេងថ្ងៃយ៉ាងណាទើបអាចទាញយកប្រយោជន៍ទាំងអស់នេះ? សូមស្តាប់បទអត្ថាធិប្បាយរបស់អៀង សុខម៉ិញដូចតទៅ។
ដំណេកគ្រប់គ្រាន់ និងត្រឹមត្រូវតាមក្បួនវេជ្ជសាស្ត្រ គឺត្រូវសំរាន្តពី ៧ ទៅ ៨ ម៉ោង ជាមធ្យម ក្នុងមួយថ្ងៃ។ ដូចលោកអ្នកនាងបានជ្រាបក្នុងកម្មវិធីសុខភាពមុនៗ ដែលបានលើកឡើងអំពីផលប៉ះពាល់នៃការទទួលទានដំណេកមិនគ្រប់គ្រាន់។ មានការសិក្សាច្រើនណាស់ដែលបង្ហាញឱ្យឃើញថា ការទទួលទានដំណេករយៈពេលខ្លីពេក ផ្តល់ផលអាក្រក់ដល់សុខភាព ៖ បង្កើនគ្រោះកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ធាត់ជ្រុលចុកខ្លាញ់ ប្រព័ន្ធការពារខ្លួនចុះខ្សោយ បាត់បង់ការចងចាំ និងភាពប្រុងប្រយ័ត្នធ្លាក់ចុះ កើតរោគព្រួយ និងជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្ត ។ល។ និង។ល។ ដោយមិនភ្លេចឡើយគ្រោះថ្នាក់ចរាចរណ៍ដែលងាយកើតឡើងបានពេលអ្នកបើកបរនឿយហត់ គេងមិនឆ្អែត អត់ងងុយ ឬងងុយគេង។
ក្រោម៦ម៉ោង ចាត់ទុកថា “ជាដំណេកមិនគ្រប់គ្រាន់” ហើយ។ ដូច្នេះដើម្បីអាចបំពេញកង្វះខាតនេះបានខ្លះ ដំណោះស្រាយតែមួយគឺការ គេងថ្ងៃ បង្គ្រប់។ ការសិក្សាកាន់តែច្រើនឡើងៗ បានបញ្ជាក់អំពីគុណប្រយោជន៍នៃការសំរាកថ្ងៃ។ សម្រាប់ក្រសែភ្នែកអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសំរាន្តថ្ងៃមិនមែនជាសញ្ញានៃភាពខ្ជិលច្រអូស ដូចការគិតរបស់មនុស្សជំនាន់មុនមួយចំនួនទេ។
ការសំរាកថ្ងៃ មានផលប្រយោជន៍ច្រើនណាស់ ៖ អ្នកដែលមានកាលវិភាគការងារមមាញឹក ជាប់រដឹកដល់យប់ជ្រៅ ការសំរាកពេលថ្ងៃបន្តិចបន្តួចសោះ អាចនឹងជួយបំពេញកង្វះខាតផ្នែកដំណេកពេលយប់បាន។ គេងថ្ងៃអាចកាត់បន្ថយ Stress អាចជួយរក្សា និងឱ្យមានការចងចាំល្អ និងអាចផ្ទង់អារម្មណ៍បាននឹង ក្នុងការបញ្ចេញសកម្មភាពការងារ ឬគំនិតផ្តួចផ្តើមល្អ និងធ្វើឱ្យមុខងារប្រព័ន្ធប្រសាទមានលំនឹងល្អឡើងវិញ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ សម្រាកថ្ងៃ អាចនឹងធ្វើឱ្យយើងស្ថិតនៅជាមនុស្សមានសភាពរហ័សរហួនវាងវៃជានិច្ច។
អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអួតអាងច្រើនអំពីគុណប្រយោជន៍នៃការសម្រាកថ្ងៃ ចុះតើមានក្បួនសម្រាកថ្ងៃដែរឬទេ? តើត្រូវសម្រាកប៉ុន្មានម៉ោង ប៉ុន្មាននាទី ទើបចាត់ទុកថាការសម្រាកថ្ងៃដែលផ្តល់គុណប្រយោជន៍ល្អឥតខ្ចោះ? បើគេងយូរពេកឬឆាប់ពេក អ្នកខ្លះភ្ញាក់បែរជាស៊ើងមមើង ញាក់ញ័រខ្លួនទៅវិញ។ បើដូច្នេះសួរថាតើត្រូវប្រើរយៈពេលប៉ុន្មាននាទី និងគេងនៅពេលម៉ោងណា ទើបចាត់ទុកថាជាការគេងថ្ងៃដ៏ល្អបំផុតនោះ? តើមានកំរិតស្តង់ដារ និងអនុសាសន៍ណែនាំដែលអ្នកជំនាញវេជ្ជសាស្ត្រទើបរកឃើញថ្មីទេ?
២០នាទីដើម្បីខួរក្បាល
គ្មានទេក្បួនខ្នាត ឬវេជ្ជបញ្ជាពិសេស ប្រាប់ពី រយៈពេលនៃការគេងថ្ងៃ ! រយៈពេលដ៏ប្រពៃ គឺអាស្រ័យទៅតាមពេលវេលារបស់បុគ្គលម្នាក់ៗ។ រយៈពេលគេងថ្ងៃកំរិតស្តង់ដារ និងជាគោល ដែលគេធ្លាប់ឮកន្លងមក គឺ ២០នាទី។ ដំបូន្មាននេះនៅតែមានតម្លៃជានិច្ច។
អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិត Sylvie Royant-Parola គ្រូពេទ្យឯកទេសចិត្តសាស្ត្រដំណេក ក៏ឯកភាពនឹងអនុសាសន៍ខាងលើដែរ និងបានផ្តល់សេចក្តីណែនាំបន្ថែមទៀតថា ត្រូវសំរាន្តថ្ងៃ នៅពេលថ្ងៃ កុំចាំដល់ពេលបាក់រសៀល ព្រោះវាអាចនឹងទៅរំខានដំណេកនៅពេលយប់។ ពេលវេលាដ៏ល្អប្រពៃនៃដំណេកថ្ងៃ គឺនៅកណ្តាលថ្ងៃ។ ចំណែករយៈពេលវិញ វាអាស្រ័យទៅលើស្ថានភាពរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ។ បើអ្នកមានពេលសំរាន្តយប់ខ្លី មិនគ្រប់គ្រាន់ខ្លាំង អ្នកអាចចំណាយពេលដេកថ្ងៃ ពីរទៅបីម៉ោង ដើម្បីឱ្យសរីរាង្គកាយអាចស្រូបសាកថាមពលបំពេញកង្វះខាតដំណេកនៅពេលយប់បាន។
ប៉ុន្តែបើអ្នកមានដំណេកពេលយប់ធម្មតាទេ រយៈពេលដ៏ល្អប្រពៃបំផុតសម្រាប់សុខភាព គឺ២០នាទី។ សំងំសម្រាកខួរក្បាលតែ២០នាទី ទើបមិនសូវរំខានដល់ដំណេកនាពេលយប់ តែគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់សរីរាង្គកាយ ក្នុងបំពេញថាមពលនិងប្រមូលភាពប្រុងប្រយ័ត្នបានយ៉ាងពេញលេញវិញ។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់អ្នកស្រីវេជ្ជបណ្ឌិតដដែល។
១នាទី ដើម្បីគំនិតថ្មី
ជាងនេះទៅទៀត ប្រសិនបើអ្នកខ្លាចជ្រុល លង់ដំណេកខក ដែលនាំការសម្រាកថ្ងៃវែងជ្រុល ជម្រើសមួយទៀត គឺការសំរាកថ្ងៃតែមួយស្រលេត ឬធ្មេញឱ្យលក់មួយនាទី ដូចអ្នកប្រាជ្ញ អាល់ប៊ែរ អាំងស្តាញទៅ។ មួយឬពីរនាទីយ៉ាងច្រើននេះ គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រមូលអារម្មណ៍មកផ្ចង់ធ្វើការងារប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពបន្តទៀតបានផង និងជួយបណ្តុះគំនិតថ្មីៗផង។ ការគេងថ្ងៃដ៏ខ្លីបែបនេះ...
Duration:00:09:15
តរោមភ្នែកអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពភ្នែក?
5/8/2024
តើអ្នកធ្លាប់ស្រមៃចង់បានរោមភ្នែកវែងកោង-ងដែរឬទេ? ត-បណ្តុះរោមភ្នែកឱ្យវែងក្រាស់ល្អ កំពុងពេញនិយមខ្លាំងសម្រាប់សុភាពនារីទាំងឡាយ។ ប៉ុន្តែ ការ ត-អ៊ុត ឬកាត់រោមភ្នែក និងលាបផាត់មុខ មិនមែនគ្មានហានិភ័យសម្រាប់សុខភាពទេ។ តើជាហានិភ័យយ៉ាងណា?
ដុះនៅចុងត្របកភ្នែក និងជារោមតូចៗមែន តែរោមភ្នែក អាចជួយលើកសម្រស់និងពន្លឺក្រសែភ្នែកឱ្យកាន់តែមានលក្ខណៈទាក់ទាញ។ តួនាទីរបស់រោមភ្នែកមិនកំរិតត្រឹមការផ្តល់ភាពទាក់ទាញនិងលើកសម្ផស្សមុខមាត់ទេ។ មនុស្សគ្រប់រូបច្រើនប្រហែសមើលរំលង មិនសូវគិតដល់ឡើយ តែតាមការពិតទៅនោះរោមភ្នែកមានចំណែកយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការការពារគ្រាប់ភ្នែកទាំងគូរបស់យើង ពីភាពគំរាមកំហែងផ្សេងដែលមានប្រភពមកពីខាងក្រៅ។
រោមភ្នែកមានតួនាទីដូចម្តេចខ្លះ?
ដូចរោមចិញ្ចើម រោមភ្នែកមាននាទីសំខាន់បី គឺ ជារបងការពារផង ជាលក្ខណៈបញ្ចេញទឹកមុខផង និង ភាពទាក់ទាញទៀត។
រោមភ្នែកជារបង ជារនាំង ទប់ វត្ថុមិនស្អាត ជាកម្ទេច លម្អង ធូលី ឱ្យត្រឹមគល់រោមលើត្របកភ្នែក កុំឱ្យចូលក្នុងភ្នែកបាន។ រោមភ្នែក ជាទំនប់ទប់តំណក់ញើស ដែលជាទឹកមិនបរិសុទ្ធ មិនឱ្យហូរចូលមករំខានភ្នែក។ ហើយជាចុងក្រោយ រោមភ្នែកប្រៀបដូចជាវាំងនន ចាំបាំងទប់កុំឱ្យពន្លឺថ្ងៃ ឬកាំរស្មីព្រះអាទិត្យ ចាំងចូលភ្នែកខ្លាំង ដោយត្រង់ៗពេក នៅពេលបើកបិទភ្នែក។
រោមភ្នែកមានចំណែកជួយលើកដាក់ទឹកមុខ។ យោងទៅតាមកម្រាសនិងប្រវែងរបស់រោមភ្នែក ទឹកមុខមនុស្សអាចប្រែប្រួលស្រស់ស្អាតដោយយ៉ាង ឯក្រសែភ្នែកក៏អាចជ្រៅ និងមានលក្ខណៈរលឹមទៅតាមនោះដែរ។ ពោលគឺពេលធ្មេចបើកម្តងៗ រោមភ្នែកជាតំណាងនៃភាពទាក់ទាញរបស់មនុស្ស មិនថាជាស្ត្រីឬប្រុសឡើយ។ ដូចពាក្យចាស់លោកថា មនុស្សល្អនៅត្រង់ភ្នែកភ្លឺថ្លា មានរោមភ្នែកកោងងដូចគេពត់។
បើចិញ្ចើម និងរោមភ្នែក ជាតំណាងនៃភាពទាក់ទាញ និងស្រស់ស្អាតដូច្នេះ តើនរណាមិនចង់បានរោមភ្នែកងក្រាស់ល្អនោះ។ ប៉ុន្តែធម្មជាតិបង្កើតមនុស្សមកមិនដូចគ្នាទេ។ ខ្លះមានរោមភ្នែកខ្លី ស្តើង រង្វើល ហើយសំយ៉ុងចុះទៀត។ ខ្លះក៏មានរោមភ្នែកក្រាស់ វែង និងកោង ងល្អ ដែលលើកសម្ផស្ស និងក្រសែភ្នែកឱ្យកាន់តែមានមន្តស្នេហ៍ខ្លាំងបន្ថែមទៀត។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជា នៅពេលផាត់មុខចូលរួមក្នុងកម្មវិធីធំៗ អ្នកសំអាងតែងបំពាក់រោមភ្នែកជូនភ្ញៀវ។ វាក៏មិនមែនជាការកម្រដែរ ដែលស្ត្រីខ្លះមិនចូលចិត្តតែងខ្លួនលាបម្សៅលាបក្រេមមែន តែមិនភ្លេចឡើយការគូសចិញ្ចើម និង គូសភ្នែក លាបម៉ាស្ការ៉ា រំលេចរោមភ្នែក លម្អមុខមាត់នោះ។ បិទរោមភ្នែកសិប្បនិម្មិតជាក៏អ្វីដែលមានធ្វើច្រើនកន្លងមកដែរ។
តរោមភ្នែកអាចបង្កហានិភ័យយ៉ាងណា?
ស្ត្រីខ្លះ ហ៊ានចំណាយដល់ទៅសាក់ចិញ្ចើម និងគល់រោមភ្នែក ដើម្បីរំលេចនិងបង្អួសក្រសែភ្នែក និងកុំឱ្យពិបាកចំណាយពេលគូរផាត់រាល់ថ្ងៃ។ បច្ចុប្បន្ន និន្នាការដ៏ពេញនិយមមួយទៀត គឺការអ៊ុត តរោមភ្នែកឱ្យឡើងវែង កោង បានយូរតែម្តង។ តើលោកអ្នកនាងធ្លាប់បានសាកល្បង អ៊ុតត រោមភ្នែក ហើយឬនៅ?
បច្ចេកទេសបណ្តុះតរោមភ្នែកនេះ គឺជាការបិទរោមភ្នែកសិប្បនិម្មិតលើរោមភ្នែកធម្មជាតិ ដើម្បីឱ្យមើលទៅឃើញក្រាស់និងវែងជាងមុន។ ដើម្បីបិទឬតរោមភ្នែកសិប្បនិម្មិត គេត្រូវការប្រើដង្កៀបសម្រាប់ដករោមធំវែង ចាប់រោមភ្នែកសិប្បនិម្មិតយកទៅបិទនៅចន្លោះរោមភ្នែកពិតដោយប្រើជ័រកាវ មានសណ្ឋានអន្ធិលៗ។ ស្តាប់ទៅហាក់ដូចជាស្រួលណាស់ តែបញ្ហានៅត្រង់ថា បច្ចុប្បន្ននេះ នរណាក៏អាចប្រកាស និងតាំងខ្លួនជាអ្នកជំនាញបណ្តុះតរោមភ្នែកបានដែរ ដោយគ្មានបានទៅរៀនសូត្រហាត់ហ្វឹកជំនាញនេះសោះ។ ហើយរូបយើងផ្ទាល់ក៏អាចទៅរកទិញប្រដាប់តរោមភ្នែកតាមអ៊ីនធ័រនែត រួចធ្វើខ្លួនឯងនៅផ្ទះក៏បានទៀត។
ប៉ុន្តែសូមប្រុងប្រយ័ត្ន ប្រសិនបើលក្ខខណ្ឌអនាម័យមិនគ្រប់គ្រាន់ ហើយសម្ភារៈប្រើប្រាស់មិនស្អាត មិនបានសម្អាតសម្លាប់មេរោគត្រឹមត្រូវទេ អ្នកអាចនឹងមានបញ្ហារលាក ការបង្ករោគ និងឡើងពពែឆ្កែ ព្រោះរោមភ្នែកគឺជាច្រកផ្លូវដែលបាក់តេរីអាចឆ្លងចូលក្នុងភ្នែកបាន។
ជាងនេះទៅទៀត គ្រូពេទ្យឯកទេសភ្នែកបានពន្យល់ថា សមាសធាតុផ្សំនៅក្នុងជ័រកាវខ្លះអាចនាំឱ្យមានការរោល ឬអាល់ឡែកហ្ស៊ីតែម្តងផង។ មានអ្នកចូលចិត្តតរោមភ្នែកច្រើនណាស់បានក្លាយជាជនរងគ្រោះ ជួបករណីអាល់ឡែកហ្ស៊ី ហើយបង្ហោះផ្សាយប្រាប់តាមបណ្តាញសង្គម។ ទម្រង់នៃអាល់ឡែកហ្ស៊ីបង្កឡើងដោយការតរោមភ្នែក អាចជាការលេចឡើងនូវក្រមរស្រែងនៅចុងត្របកភ្នែក។...
Duration:00:09:27
តើអ្វីទៅជាអាការៈអស់រដូវ ឬវិបត្តិហាប្លាយរបស់បុរស?
4/24/2024
ក្នុងខណៈដែលស្ត្រីគ្រប់រូប ត្រូវឆ្លងកាត់ជាចាំបាច់ដំណាក់កាលធ្វើទុក្ខមិនស្រណុកខ្លួនព្រោះអស់រដូវ (Ménopause) បុរសចូលដល់វ័យ៥០ឆ្នាំឡើងទៅក៏មានអាការៈប្រហាក់ប្រហែលនឹងបាតុភូតអស់រដូវរបស់ស្ត្រីដែរ។ អាការៈអស់រដូវសម្រាប់បុរស មានឈ្មោះជាភាសាបារាំងថា អង់ដ្រូប៉ូស្ស Andropause ឬវិបត្តិហាប្លាយជាភាសាសាមញ្ញ។ តើវិបត្តិAndropause ជាអ្វី? មានរោគសញ្ញាយ៉ាងណា? និងអាចព្យាបាលការពារបានដែរឬទេ?
តាំងពីចូលវ័យ៥០ឆ្នាំប្លាយមក តើអស់លោកជាបុរសធ្លាប់មានអារម្មណ៍អស់កម្លាំងចម្លែក ចុះខ្សោយ បែកញើសស្អិតពេលយប់ សម្រាន្តមិនស្កប់ ចេះមួរមៅ បាត់ចំណង់តណ្ហា ឬលែងសូវបះខឹងផ្តេសផ្តាសទេ? ទាំងអស់នេះជាអាចជាអាការៈធម្មតានៃដំណើរធម្មជាតិរបស់មនុស្សចាស់ទេ តែក៏អាចជាសញ្ញាប្រាប់ថាអ្នកកំពុងមានអាការៈអស់រដូវAndropause ដែរ។ បុរសមានរដូវដែរឬ?
តើការអស់រដូវអង់ដ្រូប៉ូស្ស ឬការអស់រដូវបុរសជាអ្វី?
នៅអាយុចម្លោះចាប់ពី៤៥-៥៥ឆ្នាំ ប្រព័ន្ធសរីរាង្គកាយស្ត្រីឈប់ផលិតអ័រមូនបន្តពូជទាំងស្រុង (អូវ៉ែរឈប់បញ្ចេញអ័រមូនoestrogène និង progesterone) ដែលគេនិយមហៅថាដំណាក់កាលអស់រដូវ ឬMénopause ជាភាសាបារាំង។ ឯខាងបុរសគ្មានរដូវគ្មានខែដូចស្ត្រីមែន តែដល់អាយុខ្ទង់នេះ បុរសក៏ចេះចុះខ្សោយ និងឆ្លងចូលដល់ដំណាក់មួយដែលការផលិតអ័រមូនផ្លូវភេទចុះថយជាលំដាប់ដែរ គ្រាន់តែប្រព័ន្ធបន្តពូជបុរសមិនបញ្ឈប់តួនាទីទាំងស្រុង ដូចស្ត្រីតែប៉ុណ្ណោះ។ បុរសនៅតែរក្សាលទ្ធភាពបន្តពូជបានដដែល។ មានន័យថាចូលដល់វ័យ៥០ឆ្នាំស្ត្រីលែងមានរដូវ និងលែងសមត្ថភាពបង្កកំណើតកូនតាមបែបធម្មជាតិហើយ ឯចំណែកបុរសវិញ អាចមានកូនរហូតដល់ថ្ងៃស្លាប់។ នេះជាភាពខុសគ្នាដ៏ធំមួយរវាងស្រ្តីនិងបុរស ដែលជំរុញឱ្យអ្នកជំនាញមួយចំនួន បដិសេធមិនហៅ Andropause ថាជាអាការៈអស់រដូវបុរស សម្របតាមអាការៈអស់រដូវរបស់ស្ត្រីMénopauseទេ។
ម្យ៉ាងទៀត ដោយជាក់ស្តែងនោះ មានបុរសតែប្រមាណពី១០ទៅ២០% ដែលកើតអាការៈអង់ដ្រូប៉ូស្ស ចាប់ពីអាយុ៥០ឆ្នាំទៅ និងរហូតដល់៥០%សម្រាប់បុរសវ័យចំណាស់លើសពី៧០ឆ្នាំ។
Andropause ជាបាតុភូតសរីរៈវិទ្យាដែលគេពុំទាន់ស្គាល់ច្បាស់នៅឡើយទេ ហើយក៏គ្មានដែរនិយមន័យណាកំណត់អាយុដែលមានអង់ដ្រូប៉ូស្សនោះ។ ការអស់រដូវបុរសគឺចង់សំដៅលើការធ្លាក់ចុះអ័រមូនភេទរបស់បុរសដែលគេស្គាល់ច្បាស់ជាងគេគឺអ័រមូន “តេស្តូស្តេរ៉ូន” និងអ័រមូនផ្លូវភេទផ្សេងៗទៀត យ៉ាងសន្សឹមៗ ទៅតាមវ័យ និងតាមច្បាប់ធម្មជាតិ ចាប់ពីអាយុ៤៥ឆ្នាំឡើងទៅ។ ហើយអង់ដ្រូប៉ូស្សបុរស ក៏មិនមែនជាដំណាក់កាលដែលអាចបែងចែងឱ្យដាច់ស្រលះរវាងពេលមុននិងពេលក្រោយ ដូចករណីមនុស្សស្រីទេ។
តេស្តូស្តេរ៉ូន ជាអ័រមូនផ្លូវភេទបញ្ចេញដោយសរីរៈភេទ មានច្រើនសម្រាប់បុរស និងតិចតួចសម្រាប់ស្ត្រី ទើបបានជាគេឱ្យឈ្មោះថាអ័រមូនបុរស។ អ័រមូននេះមានតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការទ្រទ្រង់សុខមាលភាពអារម្មណ៍និងរាងកាយ។ ចំពោះមនុស្សប្រុស តេស្តូស្តេរ៉ូនមួយភាគធំផលិតដោយពងស្វាស និងជាអ្នកចាត់ចែងគ្រង់គ្រងចំណង់តណ្ហា ម៉ាសឆ្អឹង ខ្លាញ់ សាច់ដុំ និងការផលិតគ្រាប់ឈាមក្រហមនិងស្ពែម៉ាតូហ្សូអ៊ីត។
ពោលគឺអ័រមូននេះមានបេសកកម្មធំណាស់ សម្រាប់ជាមោទនភាពបុរស។ បរិមាណអ័រមូនបុរស តេស្តូស្តេរ៉ូន ឡើងខ្ពស់ខ្លាំងបំផុតនៅអាយុម្តុំខ្ទង់២០ឆ្នាំ។ ចាប់ពីអាយុ៣០ឆ្នាំឡើងទៅ អត្រាតេស្តូស្តេរ៉ូន ក្នុងឈាមចាប់ធ្លាក់ចុះ ដោយឯងៗក្នុងកំរិត១ទៅ២%ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ ការធ្លាក់ចុះបរិមាណអ័រមូនបុរសនេះ ធ្វើឱ្យខូចគុណភាពជីវិតខ្លាំងណាស់ និង ចេញចាស់ ភ្លាមភ្លែតគួរឱ្យភ្ញាក់ផ្អើលសម្រាប់បុរសខ្លះ។ ស្ត្រីក្រោយអស់រដូវចាប់មានអត្រាតេស្តូស្តេរ៉ូនថយចុះជាលំដាប់ ដោយជួនមាន ជួនគ្មានរោគសញ្ញាទេ។
តើអាការៈអស់រដូវបុរសផ្តល់រោគសញ្ញាដូចម្តេចខ្លះ?
ដោយនិយាយតែពីករណីបុរសមានសុខភាពធម្មតាគ្មានជំងឺជាប់ក្នុងខ្លួន អាការៈសញ្ញារបស់បុរសអស់រដូវអង់ដ្រូប៉ូស្ស មានប្រហាក់ប្រហែលនឹងស្ត្រីអស់រដូវដែរ។ អាការៈរោគទាំងនោះមានដូចជា ធ្លាក់កម្លាំង ថយថាមពលចេះចង់សម្រាកថ្ងៃ ខ្លះប្តូរផ្លាស់ឥរិយាបថ និងអត្តចរិក ក្លាយជាមនុស្សឆាប់ខឹង ចេះខូចចិត្តបែបបាក់ទឹកចិត្តផង និងអាចមានវិបត្តិដំណេកទៀត។ ស្រកសាច់ដុំ លែងសូវមានរោមពុកមាត់ពុកចង្កា ឬ ក្បាលឡើងឆក ឡើងទំពែក ស្បែកក៏ឡើងស្រអាប់ ស្ងួត តែសម្បូរខ្លាញ់អាក្រក់ ទៅស្តុកផ្តុំនៅម្តុំពោះធ្វើឱ្យដុះក្បាលពោះ។ ចេះក្តៅឆួល បែកញើសនៅពេលយប់ ខ្សោយសមត្ថភាពផ្លូវភេទ...
Duration:00:08:11
តើការជក់កញ្ឆាប៉ះពាល់ដល់សុខភាពខួរក្បាលនិងផ្លូវចិត្តយ៉ាងណាខ្លះ?
4/19/2024
អាល្លឺម៉ង់ជាប្រទេសដ៏ធំជាងគេ ដំបូងបង្អស់នៅអឺរ៉ុបដែលអនុវត្តច្បាប់សេរីនិយម អនុញ្ញាតឱ្យជក់ ទិញ កញ្ឆាតាមទីសាធារណៈ និងដាំកញ្ឆានៅតាមផ្ទះ ដើម្បីជាការកំសាន្តលំហែចិត្ត។ ប៉ុន្តែកញ្ឆាជាគ្រឿងញៀនមួយប្រភេទដែលល្បីខាងធ្វើឱ្យខូចខួរក្បាល និងផលវិបាកជាច្រើនផ្សេងទៀតណាស់ចំពោះសង្គមនិងសុខភាព។ នេះជាឱកាសបូកសរុបឡើងវិញអំពីផលប៉ះពាល់នៃកញ្ឆាចំពោះសុខភាព។
បន្ទាប់ពីប្រទេសម៉ាល់ត៍ នៅឆ្នាំ២០២១ លុចសំបួរនៅឆ្នាំ២០២៣ ចាប់ពីថ្ងៃទី១មេសា២០២៤មក ប្រជាពលរដ្ឋអាល្លឺម៉ង់ពេញវ័យអាយុចាប់១៨ឆ្នាំឡើងទៅ ក៏អាចជក់ អាចមានកញ្ឆាក្នុងហោបៅចំនួន២៥ក្រាម បានដែរ នៅតាមទីសាធារណៈ និងដល់ទៅ៥០ក្រាមទុកនៅក្នុងផ្ទះ ព្រមទាំងអាចដាំកញ្ឆានៅតាមយ៉ផ្ទះរបស់ខ្លួនបានដល់ទៅបីដើមទៀតផង។ នេះជាលទ្ធផលនៃការធ្វើកំណែទម្រង់ច្បាប់របស់រដ្ឋាភិបាលអាល្លឺម៉ង់ ព្រមអនុញ្ញាតឱ្យពលរដ្ឋប្រើកញ្ឆាកំសាន្តដោយស្របច្បាប់។
ជាការទន្ទឹងរង់ចាំបំផុតសម្រាប់អ្នកធ្លាប់និងចង់ប្រើប្រាស់កញ្ឆា តែទន្ទឹមគ្នានេះ ក្តីព្រួយបារម្ភក៏កើតមានច្រើនខ្លាំងដែរក្នុងរង្វង់អ្នកជំនាញសុខាភិបាល និងមតិសាធារណៈទូទៅ។ ហេតុអ្វីបានជាពួកគេព្រួយបារម្ភចំពោះបើកផ្លូវឱ្យប្រើកញ្ឆាជាសាធារណៈ?
តើកញ្ឆាជាអ្វី?
កញ្ឆាជារុក្ខជាតិម្យ៉ាង ងាយដាំ ងាយដុះ និងមានផ្ទុកសារធាតុពុល ឬ ម៉ូលេគុល សំខាន់មួយ មានឈ្មោះថា Tetrahydrocannabinol ហៅកាត់ THC ដែលជាភ្នាក់ងារទទួលខុសត្រូវបង្កឥទ្ធិពលអាក្រក់លើប្រព័ន្ធប្រសាទ ដោយអាចធ្វើឱ្យអ្នកជក់បាត់បង់វិចារណញ្ញាណ ងាយច្របូកច្របល់ ក្នុងបរិស្ថាន ក្នុងពេលវេលា និងទីកន្លែង។ កញ្ឆាត្រូវបានគេចាត់បញ្ចូលជាគ្រឿងញៀនមួយ។ កំហាប់របស់កញ្ឆា ប្រែប្រួលទៅតាមរបៀបផ្សំធ្វើ និងទៅតាម តំបន់នៃការដាំដុះ។ ក្រោយពីបានកែច្នៃ សម្ងួត ឬ បំប្លែងឱ្យចេញជាសណ្ឋានផ្សេងគ្នាមក រុក្ខជាតិកញ្ឆា ត្រូវបានអ្នកប្រើប្រាស់ដាក់ឈ្មោះប្លែកៗគ្នា ទៅតាមទម្រង់។ បើជាស្លឹកនិងធាងសម្ងួត គេច្រើននិយម ហៅថា ស្មៅ Herbe។ ចំណែកឯជ័ររបស់វា ដែលខ្ចប់ជាបន្ទះ ឬទ្រវែង មានពណ៌បៃតង ត្នោត ឬលឿងវិញ មានឈ្មោះថា Haschich ឬ hachis hash។ កញ្ឆាទាំងពីរប្រភេទនេះ ត្រូវបានគេយកមកលាយជក់ជាមួយនឹងបារី។ ជាចុងក្រោយគឺប្រេងកញ្ឆា ដែលគេច្រើនជក់ក្នុងខ្សៀ ប៉ុន្តែពុំសូវមានធ្វើចរាចរណ៍ច្រើនទេ។
តើកញ្ឆាផ្តល់ភាពញៀនខ្លាំងកំរិតណា?
តាំងពីមានការបែងចែក ច្បាប់ទាក់ទងនឹងបញ្ហាគ្រឿងញៀននៅ សតវត្សទី២០មក កញ្ឆាត្រូវបានគេចាត់ទុកជាគ្រឿងញៀនខ្សោយ ឬ អាចនិយាយផ្ទុយមកវិញបានថា បើគេប្រើពាក្យ គ្រឿងញៀនខ្សោយនោះគឺគេនិយាយសំដៅលើកញ្ឆាហើយ។ ប៉ុន្តែបច្ចុប្បន្ននេះ គ្រូពេទ្យជាច្រើនយល់ថា កញ្ឆាមិនមែនជាគ្រឿងញៀនខ្សោយ ដូចដែលគេបានគិតពីមុននោះទេ ការពិតកញ្ឆាជាគ្រឿងញៀន ដែលមានប្រតិកម្មយឺតប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលបានចូលជ្រាបដល់ក្នុងសារពាង្គកាយមនុស្សណាហើយ មនុស្សនោះត្រូវការពេលវេលាយូរណាស់សម្រាប់បំផ្លាញសារធាតុពុលញៀន THCរបស់កញ្ឆានេះវិញ។
ខុសពីជំនឿដែលមានកន្លងមក ហានិភ័យធា្លក់ខ្លួនញៀនដោយកញ្ឆា ទាបជាងជក់បារី និងសុរា (គ្រឿងស្រវឹង)ទេ។ ដើម្បីប្រៀបធៀប និងបើគិតជាតួលេខ ហានិភ័យញៀនកញ្ឆាមានកំរិតប្រមាណ១០% ឯការជក់បារី មានជាតិនីកូទីន មានហានិភ័យញៀនដល់ទៅ៣៥% និង១៧%សម្រាប់ការជក់អាភៀន និង១៥%សម្រាប់អ្នកផឹកស្រា។ គ្រាន់តែថា អ្នកជក់កញ្ឆាខ្លះអាចអភិវឌ្ឍភាពញៀនខ្លាំងមែនទែនតែម្តង។
កញ្ឆាធ្វើមនុស្សកើតរោគរវើរវាយដូចវិកលចរិកមែនឬ?
ថ្វីបើកញ្ឆាត្រូវបានវេជ្ជសាស្ត្រយកមកប្រើជាថ្នាំសម្រាប់ព្យាបាលជំងឺមួយចំនួនមែន ប៉ុន្តែកញ្ឆាជាប់ឈ្មោះអាក្រក់ ថាអាចធ្វើឱ្យមនុស្សឆ្កួត ខូចខួរក្បាល មានរោគចិត្តដូចកើតរោគរវើរវាយឬបាក់ទឹកចិត្ត។ ការអះអាងបែបនេះមិនខុសទាំងស្រុងទេ។ កញ្ឆាមិនមែនជាមូលហេតុផ្ទាល់នាំឱ្យមានរោគឆ្កួតទេ។ គ្រប់អ្នកជក់មិនសុទ្ធតែធ្លាក់ខ្លួនឈឺកើតរោគរវើរវាយឡើយ តែសម្រាប់អ្នកមានសុខភាពទន់ខ្សោយ ងាយរងគ្រោះ មានស្នាមស្រេច មានប្រព័ន្ធកោសិការងាយទទួលសារធាតុញៀន កញ្ឆាជាអ្នកជួយរុញឱ្យធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺប៉ះពាល់នឹងផ្លូវចិត្ត រវើរវាយណាស់ ក្រោយពីបានជក់កញ្ឆាហើយ។បញ្ហាដ៏ធំរបស់កញ្ឆាមួយទៀត ពេលជាតិកញ្ឆាជ្រាបចូលក្នុងខ្លួនភ្លាម អ្នកជក់មានអារម្មណ៍រីករាយ ទន់ភ្លន់ រួសរាយខុសធម្មតា និងសើចសប្បាយណាស់។ ប៉ុន្តែប៉ុន្មានម៉ោងក្រោយមក ជាតិពុលកញ្ឆានឹងធ្វើសកម្មភាពលើខួរក្បាល និងប្រព័ន្ធប្រសាទ។ កញ្ឆា...
Duration:00:07:07