Health
RFI
សុខភាពជាបញ្ហាចម្បងរបស់មនុស្សគ្រប់រូប ! ដើម្បីចូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់សុខភាពសាធារណៈ នៅរៀងរាល់ថ្ងៃពុធ អស់លោកអ្នកនាងនឹងបានស្តាប់ សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ និងបទសម្ភាសន៍របស់ អៀង សុខម៉ិញ ជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យឯកទេស ស្តីពីប្រធានបទផ្សេងៗទាក់ទងនឹងសុខភាព មានជាអាទិ៍ការការពារ ការព្យាបាល។
Location:
France
Genres:
Health & Wellness Podcasts
Networks:
RFI
Description:
សុខភាពជាបញ្ហាចម្បងរបស់មនុស្សគ្រប់រូប ! ដើម្បីចូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់សុខភាពសាធារណៈ នៅរៀងរាល់ថ្ងៃពុធ អស់លោកអ្នកនាងនឹងបានស្តាប់ សេចក្តីអត្ថាធិប្បាយ និងបទសម្ភាសន៍របស់ អៀង សុខម៉ិញ ជាមួយនឹងគ្រូពេទ្យឯកទេស ស្តីពីប្រធានបទផ្សេងៗទាក់ទងនឹងសុខភាព មានជាអាទិ៍ការការពារ ការព្យាបាល។
Language:
Khmer
Episodes
របៀបទំពារអាហារមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាចំពោះសុខភាព?
4/2/2025
ដើម្បីជួយក្រពះ សម្រួលប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ ពង្រឹងសុខភាពធ្មេញ ត្រូវទំពារអាហារឱ្យម៉ដ្ឋល្អ នៅពេលបរិភោគ។ ប៉ុន្តែពេលនេះគេបានដឹងទៀតថា ការទំពារអាហារអាចប៉ះពាល់ដល់គុណភាពដំណេក។ ទំពារអាហារបានម៉ដ្ឋល្អនឹងជួយឱ្យសំរាន្តលក់ស្រួល។ តើសកម្មភាពទាំងពីរនេះមានទំនាក់ទំនងនឹងគ្នាយ៉ាងដូចម្តេច?
ទំពារជាសកម្មភាពដំបូងនិងជាដំណាក់កាលដ៏សំខាន់ខ្លាំងណាស់នៃការរំលាយអាហារ។ ប៉ុន្តែមនុស្សទូទៅច្រើនតែធ្វេសប្រហែស និងមើលរំលងកាយវិការដ៏សាមញ្ញ និងដ៏មានប្រយោជន៍បំផុតមួយនេះ។ សង្គមបច្ចុប្បន្នតម្រូវឱ្យមនុស្សចង់តែធ្វើអ្វីឱ្យបានលឿន ឱ្យបានឆាប់ សូម្បីតែពេលបរិភោគបាយ ក៏ចង់ហូបលឿនៗ ឆ្អិនស្រាប់ៗនូវម្ហូបងាយៗ ទន់ ផុយ ដើម្បីកុំឱ្យពិបាកទំពារយូរ ឬ កិនក្រឡុកអាហារជាស្មូតទី ដើម្បីលើកផឹក-បឺតចូលបានលឿនទាំងកែវៗ ឬខាំគ្រលៀសលេបនូវបន្លែផ្លែឈើខ្ចីស្រួយ មិនខ្វល់អង្គុយបរិភោគឱ្យបានត្រឹមត្រូវ ទំពារឱ្យបានម៉ដ្ឋល្អមុននឹងបញ្ជូនទៅក្រពះទេ។
តាមការពិត ការទំពារអាហារ មានអត្ថប្រយោជន៍ច្រើនណាស់សម្រាប់សុខភាពជាទូទៅ ដូចជាអាចជួយបញ្ចុះទម្ងន់ ជួយក្រពះ ពោះវៀន និងជួយសម្រួលដំណេកឱ្យលក់ស្កប់ស្កល់ល្អទៀត។
ទំពារនិងប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ
ទំពារ ជាការកាត់ បំបែក និងកិនកម្ទេចអាហារ ឱ្យប្តូរផ្លាស់ទម្រង់ទៅជាធាតុល្អិត មុននឹងលេបបញ្ជូនចូលទៅក្នុងក្រពះ។ ការលេបអាហារចូលទាំងដុំ និងយ៉ាងលឿន ជាការបង្ខំសរីរាង្គក្រពះឱ្យប្រឹងផលិតបញ្ចេញនូវវត្ថុរាវ Suc Gastrique ជាជាតិជូរខ្លាំង ដើម្បីជួយបង្ហើយការងារកិនបំបែកអាហារ។ តែវត្ថុរាវជាតិជូរនេះអាចដុតឱ្យរលាកភ្នាសរបស់ក្រពះ និងបង្កើនគ្រោះមានអាការៈភើច្រាល ដែលរាលដាលជាញឹកញយទៅបំផ្លាញកាចាធ្មេញនិងរលាកបំពង់ក។ ដូច្នេះប្រសិនបើអ្នកមានជំងឺបញ្ហាក្រពះ រលាកក្រពះ ក្រពះខ្សោយពិបាកកិនរំលាយអាហារ ឬហើមពោះទល់ខ្យល់ សូមចំណាយពេលបរិភោគបាយឱ្យបានគ្រប់គ្រាន់ ដោយទំពារអាហារឱ្យបានត្រឹមត្រូវមុនលេប។
មិនតែប៉ុណ្ណោះ ទំពារជាយន្តការមួយដែលនឹងទៅភ្ញោចក្រពេញទឹកមាត់ ឱ្យបញ្ចេញទឹកមាត់ មកជួយបន្ទន់និងរំលាយអាហារ។ ទឹកមាត់មានផ្ទុកសារធាតុម្យ៉ាងដែលអាចជួយរំលាយបំបែកអាហារប្រភេទអាមីដុង ក្លុយស៊ីតនិងម្សៅ។ បើជាតិអាមីដុងមិនត្រូវបានកិនបំបែកបំប្លែងគ្រប់គ្រាន់នៅក្នុងមាត់ទេ នៅពេលធ្លាក់ចូលទៅដល់ក្នុងក្រពះ ក្រពះមិនអាចស្រូបយកជាតិអាមីដុងទៅចិញ្ចឹមសរីរាង្គកាយផ្សេងៗបានដោយពេញលេញឡើយ។ ហើយបើជាតិអាមីដុងនៅសល់ច្រើន នឹងធ្លាក់ទៅក្នុងពោះវៀនធំ រួចបង្កបង្កើតឱ្យមានខ្យល់និងហើមពោះ។ ដើម្បីបញ្ចៀសនិងការពារកុំឱ្យមានបញ្ហាទល់ខ្យល់ទល់ពោះវៀន ហើមពោះ សូមគិតគូរបរិភោគអាហារយឺតៗ ដោយគោរពយន្តការរំលាយអាហារដែលចាប់ផ្តើមដំបូងដោយការទំពារក្នុងមាត់។
ទំពារ ជាការអភិវឌ្ឍរសជាតិអាហារ និងដំណាក់កាលកិនច្របាច់អាហារឱ្យបញ្ចេញជីវជាតិនិងអាហារូបត្ថម្ភ។ ទំពារកាន់តែយូរ យើងនឹងបានដឹងរសជាតិពិតនៃអាហារកាន់តែច្បាស់ ថាមានឱជារសយ៉ាងណា។ លោកអ្នកជ្រាបទេ ក្នុងប្រព័ន្ធបំពង់អាហារផ្នែកខាងលើ របស់មនុស្ស ដែលរួមមានមាត់ បំពង់អាហារ និងក្រពះ សុទ្ធតែមានផ្ទុកញាណបញ្ជូនព័ត៌មានទៅខួរក្បាល ថាក្នុងអាហារមានធាតុអ្វីខ្លះ។ អ៊ីចឹងហើយបានជានៅពេលយើងចំណាយពេលវេលាគ្រប់គ្រាន់ សម្រាប់បរិភោគបាយ ខួរក្បាលអាចរាប់ អាចដឹងអំពីបរិមាណនៃកាឡូរីនិងផ្តល់សញ្ញាថាឆ្អែត ត្រូវឈប់ទទួលទាន ទៅប្រាប់ខួរក្បាល។ ទទួលទានអាហារដោយប្រញេបប្រញាប់ លេបត្របាក់គ្រឹបៗ អង្គុយមិនជាប់នៅតុបាយ ខួរក្បាលមិនអាចដឹងយើងថាកំពុងធ្វើអ្វីទេ។ ខួរក្បាលនឹងទទួលព័ត៌មានខុស ហើយបញ្ចេញអារម្មណ៍ចង់តែបរិភោគច្រើនទៀត ទាំងខ្លួនប្រាណមិនត្រូវការផង។ តើអ្នកធ្លាប់ទេ បរិភោគអាហាររួច តែមានអារម្មណ៍ថាពោះទទេ និងហាក់នៅឃ្លាន ដដែលនោះ?! នេះទំនងបណ្តាលមកពីអ្នកបរិភោគអាហារលឿនពេក ភ្លេចទំពារ។
ដើម្បីពង្រឹងសុខភាពធ្មេញនិងអញ្ចាញ សូមជ្រើសរើសទទួលអាហារណាដែលត្រូវការទំពារយូរ ព្រោះវានឹងជួយឱ្យបរិភោគដោយយឺតៗ។ វេជ្ជបណ្ឌិតជំនាញអាហារូបត្ថម្ភ Arnaud Cocaul អ្នកនិពន្ធសៀវភៅដែលមានចំណងជើងថា “របបទំពារ” Régime mastication បានណែនាំឱ្យចាប់ផ្តើមទទួលទានបន្លែផ្លែឈើឆៅមុន។ ពេលវេលានៃការទំពារក្នុងមាត់ឱ្យម៉ដ្ឋល្អ ដើម្បីងាយរំលាយពេលទៅដល់ក្រពះ យើងច្បាស់ជាចាប់ឆ្អែត លែងសូវឃ្លានខ្លាំង ហើយក៏បរិភោគអាហារផ្សេងៗទៀត ជាបាយ ជាសាច់ប្រកបដោយថាមពលខ្លាំងយ៉ាងយឺតៗ...
Duration:00:09:37
មីក្រូប្លាស្ទិក៖ បន្លែផ្លែឈើពណ៌ក្រហមស្វាយជួយបន្សាបជាតិពុលប្លាស្ទិកក្នុងខ្លួនមនុស្ស?
3/26/2025
ការសិក្សាអាមេរិកទើបចេញផ្សាយកាលពីដើមខែកុម្ភៈ២០២៥ បានបង្ហាញថា មានកំហាប់លម្អងប្លាស្ទិកឆ្លងចូលក្នុងខួរក្បាលមនុស្ស ក្នុងបរិមាណដ៏ច្រើនគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ។ វត្តមាននៃមីក្រូប្លាស្ទិកនេះ អាចជាដើមហេតុនាំមនុស្សកាន់តែច្រើនឡើងៗមានជំងឺភ្លេច។ តើប្លាស្ទិកឆ្លងចូលក្នុងខួរក្បាលបានយ៉ាងដូចម្តេច និង មានវិធីអាចទប់ស្កាត់មិនឱ្យជាតិប្លាស្ទិកបង្កបញ្ហាដល់សុខភាពមនុស្សបានដែរឬទេ?
គ្រប់គ្នាបានដឹងហើយថាមីក្រូប្លាស្ទិក ដែលជាធាតុល្អិតនិចលប្លាស្ទិកបានរុករានឆ្លងទន្ទ្រានពេញភពផែនដី។ លម្អងមីក្រូប្លាស្ទិកដែលមានទំហំតូចជាង៥មីល្លីម៉ែត្រ និងលម្អងណាណូប្លាស្ទិក ដែលតូចជាងមីក្រូប្លាស្ទិកមួយពាន់ដងទៅទៀត ឬ តូចជាងសរសៃសក់មួយពាន់ដង) បានកើនឡើងជាលំដាប់តាំងពីប៉ុន្មានទសវត្សរ៍ចុងក្រោយមកនេះ។ មូលហេតុធំគឺមនុស្សចោលសំរាមប្លាស្ទិកកាន់តែច្រើនឡើងៗក្នុងបរិមាណជាង៤០០លានតោនក្នុងមួយឆ្នាំៗ ដោយអាចកែច្នៃសំរាមប្លាស្ទិកសម្រាប់ប្រើឡើងវិញ ក្នុងចំនួនដ៏តិចតួចបំផុត។ សំរាមប្លាស្ទិកមួយភាគធំត្រូវរសាត់អណ្តែតក្នុងបរិស្ថាន។ គេប៉ាន់ប្រមាណថា មានសំរាមប្លាស្ទិកប្រមាណជាង១០០លានតោនបានហូរអណ្តែតទៅចាក់បំពុលនៅក្នុងមហាសមុទ្ទ។
តើមីក្រូប្លាស្ទិកឆ្លងចូលក្នុងខួរក្បាលមនុស្សបានយ៉ាងដូចម្តេច?
មីក្រូប្លាស្ទិកបានទៅដល់តំបន់ដែលកម្រឃើញវត្តមានមនុស្ស ដូចជាតំបន់អង់តាកទិក មហាសមុទ្ទ... ហើយការសិក្សាជាច្រើនក៏បានរកឃើញមីក្រូប្លាស្ទិកនិងណាណូប្លាស្ទិក តោងជាប់ក្នុងសរីរាង្គកាយផ្សេងៗរបស់មនុស្សមានជាអាទិ៍ក្នុងសរីរាង្គនៃប្រព័ន្ធរំលាយអាហារ ប្រព័ន្ធផ្លូវដង្ហើម ប្រព័ន្ធបេះដូង ប្រព័ន្ធអរមូន ឬប្រព័ន្ធបន្តពូជ ព្រោះទឹកដែលយើងហូប ខ្យល់ដែលយើងស្រូបសម្រាប់ដកដង្ហើម ចំណីអាហារដែលយើងបរិភោគរាល់ថ្ងៃ សុទ្ធតែបង្កប់ទៅដោយលម្អងមីក្រូប្លាស្ទិកទាំងអស់។
កាលពីដើមកុម្ភៈ២០២៥នេះទៀត ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកនៃសាកលវិទ្យាល័យNew Mexique បានចេញផ្សាយលទ្ធផលនៃសិក្សាដែលបញ្ជាក់ថាមីក្រូប្លាស្ទិកបានឆ្លងចូលទៅកកផ្តុំនៅត្រង់ខួរក្បាលមនុស្ស ក្នុងបរិមាណដ៏ច្រើនគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ និងច្រើនជាងនៅកន្លែងផ្សេងទៀតនៃរាងកាយ ក្នុងកំរិតពី៧ ទៅ៣០ដង។ ក្នុងមួយសប្តាហ៍ៗ មនុស្សលោក បានលេបលម្អងប្លាស្ទិកចូលក្នុងពោះដោយមិនដឹងខ្លួន ប្រមាណពីរពាន់ធាតុ និងក្នុងបរិមាណជិតមួយស្លាព្រាកាហ្វេ។ នេះជាលទ្ធផលនៃការសិក្សាវិភាគលើខួរក្បាលមនុស្សអនិច្ចកម្មជាច្រើនសិបនាក់នៅរវាង ឆ្នាំ១៩៩៧ដល់ឆ្នាំ២០២៤ ដោយសង្កត់ធ្ងន់ថាបណ្តុំនៃជាតិមីក្រូប្លាស្ទិក នៅក្នុងខួរក្បាលបានកើនឡើង៥០% តាំងពីឆ្នាំ២០១៦មក។ បរិមាណនៃលម្អងធាតុល្អិតមីក្រូប្លាស្ទិកនៅក្នុងខួរក្បាលរបស់អ្នកជំងឺទាំងអស់នោះ គ្មានរាប់ពាក់ព័ន្ធនឹងអាយុនៅពេលស្លាប់ និងភេទ ពូជសាសន៍ ឬមូលហេតុនៃមរណភាពទេ។
ជាងនេះទៅទៀត បើតាមក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអាមេរិកដដែល បរិមាណមីក្រូប្លាស្ទិកមានចំនួនច្រើនខ្លាំង នៅក្នុងខួរក្បាលរបស់អ្នកជំងឺមានរោគភ្លេចភ្លាំង។ ខ្លាំងលើសប្រមាណពីបីទៅ៥ដងបើប្រៀបទៅនឹងខួរក្បាលអ្នកស្លាប់គ្មានជំងឺភ្លេចវង្វេង។
មីក្រូប្លាស្ទិកនិងផលប៉ះពាល់សុខភាព
អ្នកស្រាវជ្រាវមិនទាន់យល់ទេថាតើហេតុអ្វីបានមីក្រូប្លាស្ទិកចូលចិត្តទៅកកផ្តុំនៅលើសរីរាង្គខួរក្បាល ឬហេតុអ្វីបានជាខួរក្បាលហាក់ងាយស្រូបបឺតយកជាតិមីក្រូ-ណាណូប្លាស្ទិក ពពួកPolyethyleneខ្លាំងជាងសរីរាង្គដទៃ។ ប៉ុន្តែសម្រាប់វេជ្ជបណ្ឌិត Nicholas Fabiano ដែលចូលរួមធ្វើអត្ថាធិប្បាយខំមិនលើលទ្ធផលស្រាវជ្រាវអាមេរិកលើកនេះ ការរកឃើញមានកំហាប់ប្លាស្ទិកក្នុងខួរក្បាលមនុស្សដ៏ច្រើន អាចជួយក្រុមគ្រូពេទ្យឱ្យកំណត់សេចក្តីសន្និដ្ឋានបានថា ខួរក្បាលអាចរងផលប៉ះពាល់ ខូចសុខភាព និងកើតរោគភ្លេចភ្លាំង បណ្តាលមកពីមានមីក្រូប្លាស្ទិកច្រើនចូលទៅតោងនៅក្នុងខួរក្បាល។ គេមិនអាចផ្តាច់សម្មតិកម្មដែលថាការស្រូបមីក្រូប្លាស្ទិកជាគ្រោះបង្កឱ្យមានជំងឺភ្លេចភ្លាំងបានឡើយ។
ការពិសោធន៍លើសត្វកណ្តុរបានបង្ហាញឱ្យឃើញថា មីក្រូប្លាស្ទិកអាចជះឥទ្ធិពលអាក្រក់មួយរយៈធំលើការចងចាំទីកន្លែងនិងសមត្ថភាពបញ្ជារបស់ខួរក្បាល។ នៅពេលគេចាក់បញ្ចូលលម្អងមីក្រូប្លាស្ទិកទៅក្នុងកោសិកាខួរក្បាលរបស់សត្វកណ្តុរ ចរន្តឈាមតាមសរសៃឈាមតូចៗចាប់ផ្តើមហូរយឺត។ បើចរន្តឈាមហូរយឺត សមត្ថភាពចងចាំក៏ចាប់ធ្លាក់ចុះ សមត្ថភាពផ្នែកបញ្ជាក៏ហាក់គាំង...
Duration:00:08:18
វិសមភាពសុខភាពរវាងស្ត្រីនិងបុរស
3/12/2025
ថ្វីបើស្ត្រីមានអាយុវែង និងចំនួនច្រើនជាងបុរស តែស្ត្រីមានសុខភាពអន់ជាងបុរស។ ទោះបីជាវិទ្យាសាស្ត្រជឿនលឿនខ្លាំងយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ស្ត្រីនិងបុរសនៅតែមានវិសមភាពផ្នែកសុខភាពដដែល។ ទម្លាប់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ការងារ ជីវិតផ្លូវភេទ ឬសុខភាពផ្លូវចិត្ត ផ្លូវកាយនិងខួរក្បាល របស់មនុស្សស្រីនិងមនុស្សប្រុស នៅតែបន្តមានគម្លាតខ្លាំង។ ក្នុងឱកាសទិវានារីអន្តរជាតិ៨មីនា កម្មវិធីសុខភាព សូមចាប់អារម្មណ៍អំពី សុខភាពស្ត្រី តើខុសពីបុរសយ៉ាងណា។
ពិភពលោកបច្ចុប្បន្នគិតគូរខ្លាំងអំពីសិទ្ធិស្មើគ្នារវាងស្ត្រី និងបុរស ប៉ុន្តែគេពិបាកជំនះខ្លាំងណាស់ក្នុងផ្នែកសុខភាព។ វិសមភាពសុខភាពបន្តមានគម្លាតខ្លាំងរវាងស្ត្រីនិងបុរស។ បើទោះបីជាវិទ្យាសាស្ត្រជឿនលឿនខ្លាំងទាំងផ្នែកស្រាវជ្រាវនិងព្យាបាលយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ ស្ត្រីហាក់នៅកៀនជញ្ជាំង ហើយចំណុចបាំងច្រើន។
ពិភពអ្នកស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្ត្រមិនសូវធ្វើការសាកល្បងគ្លិនិកលើស្ត្រីទេ ដោយយល់ថាបុរសនិងស្ត្រីដូចតែគ្នា។ តែដល់ចេញលទ្ធផលមក គេនៅតែមិនដឹងអំពីលក្ខណៈពិសេសរបស់ស្រីចំពោះប្រសិទ្ធភាពថ្នាំនិងការវិវឌ្ឍរបស់ជំងឺនៅលើខ្លួនស្ត្រី។ កាយវិភាគវិទ្យានៃសរីរាង្គសំរើបស្ត្រីទើបរកឃើញដោយលម្អិតនៅឆ្នាំ១៩៩៨ និងត្រូវរង់ចាំដល់ថ្នាំ២០០៥ ទើបមានរូបភាពប្រដាប់ភេទនេះថតដោយបច្ចេកវិទ្យាMRI។
សុខភាពផ្លូវកាយ
វិសមភាពដ៏ធំមួយទៀតរវាងស្ត្រីនិងបុរស គឺការអស់រដូវ ដែលជាដំណាក់កាលធម្មជាតិមួយនៃជីវិតស្ត្រី។ មុនទសវត្សរ៍៥០-៦០ ផលវិបាកនៃការអស់រដូវល្មមៗត្រូវគេចាត់ទុកជាបញ្ហាផ្លូវចិត្តរបស់ស្រី។ ឧទាហរណ៍មួយទៀត គឺជំងឺអង់ដូមេទ្រីយ៉ូស ឈឺពោះពេលធ្លាក់រដូវ ដែលស្ត្រីមួយភាគ១០ឈឺ ត្រូវបានគេគិតពីមុនថាជារឿងធម្មតារបស់ស្រី និងទើបត្រូវបានគេទទួលស្គាល់ថាជាជំងឺមួយ កាលពីប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយនេះតែប៉ុណ្ណោះ។
ពុកឆ្អឹង ត្រូវបានគេចោទថាជាជំងឺរបស់ស្ត្រីភេទ តែតាមការពិត មានបុរសម្នាក់ក្នុងចំណោម៥នាក់ឈឺពុកឆ្អឹង។ ជំនឿដក់ក្នុងចិត្តថាជាជំងឺរបស់ស្ត្រី ជាផ្នែកមួយនៃវិសមភាពសុខភាពដែរ ព្រោះវាធ្វើឱ្យមានភាពយឺតយ៉ាវក្នុងវិភាគនិងព្យាបាលជំងឺ។
ការពន្យារកំណើតកូន ជាបន្ទុកប្រកបដោយវិសមភាពបំផុត។ ថ្វីបើមានការបំផុសនិងពន្យល់អំពីសារៈសំខាន់នៃស្រោមអនាម័យក៏ដោយ ក៏ស្ត្រីនៅតែមានបន្ទុកធ្ងន់ក្នុងការប្រើមធ្យោបាយពន្យារកំណើត អមដោយផលរំខានដល់សុខភាពជាទូទៅដែលមិនគួរមើលរំលងសោះ។ នេះក៏ព្រោះតែទស្សនៈស្ត្រីជាអ្នកពរពោះ ភារៈត្រូវផ្អៀងមកខាងស្រី។
សុខភាពផ្លូវចិត្ត
សុខភាពផ្លូវចិត្តជាកញ្ចក់ឆ្លុះបញ្ចាំងយ៉ាងច្បាស់ពីវិសមភាពនៃភេទ។ មិនមែនត្រឹមតែជាវិសមភាពបណ្តាលមកពីធម្មជាតិមនុស្សស្រីប្រុសខុសគ្នាទេ តែស្ត្រីប្រឈមនឹងសម្ពាធបទដ្ឋានសង្គម ប្រពៃណីទៀត។ ប្រេវ៉ាឡង់ស្ត្រីមានជំងឺធ្លាក់ទឹកចិត្តនិងថប់បារម្ភខ្ពស់ខ្លាំងណាស់។ ចំណែកបុរស បញ្ហាផ្លូវចិត្តច្រើនតែបណ្តាលមកពីការប្រព្រឹត្តគ្រឿងញៀន គ្រឿងស្រវឹង តែអត្រាសម្លាប់ខ្លួនដោយជំងឺខូចចិត្តខ្ពស់ខ្លាំងជាងស្រ្តី។ អំពើហិង្សាក្នុងគ្រួសារ និងលើផ្លូវភេទ ដែលជាប្រភពនៃវិបត្តិផ្លូវចិត្តមួយដែរ មានស្ត្រីជាជនរងគ្រោះយ៉ាងយុត្តិធម៌។
សុខភាពផ្លូវភេទ
ចុះបញ្ហាផ្លូវភេទ តើយ៉ាងណាទៅវិញ? ស្ត្រីនិងបុរសមានសមភាពក្នុងផ្នែកចំណង់ផ្លូវភេទហើយឬនៅ? ចំណង់ផ្លូវភេទ ក្នុងទម្រង់ជាការចង់រួមរក្ស ឬគ្រាន់តែគំនិតរវើរវាយទាក់ទងនឹងរឿងភេទ អាស័្រយទៅលើកត្តាច្រើន ដូចជាកត្តាសង្គម កត្តាអប់រំ កត្តាបុគ្គល ឬកត្តាអរមូន ។ល។ និង។ល។
ដោយសារអរមូន មានតួនាទីខ្លះក្នុងចំណង់តណ្ហាផ្លូវភេទ។ ត្រង់ចំណុចនេះ ស្ត្រីមានអរមូនឡើងចុះ ចំណង់តណ្ហាផ្លូវភេទក៏ឡើងចុះទៅតាមអរមូន (វដ្តរដូវ)។ ស្ត្រីខ្លះមានចំណង់ខ្លាំងនៅពេលមេជីវិតញីទុំ ខ្លះមានចំណង់ពេញនៅពេលកំពុងធ្លាក់រដូវ ។ ផ្ទុយទៅវិញ អស់លោកបុរស គ្មានអរមូនឡើងចុះដូចស្ត្រីទេ គឺមានចំណង់តណ្ហាថេរស្មើរហូត។
បើតាមការសិក្សា បុរសពិតជាមានគំនិតស្រមើស្រមៃនិងចំណង់ចង់រួមភេទ ស្ទើរគ្រប់ពេល ឬទាំងកណ្តាលថ្ងៃត្រង់។ ចំណែកស្ត្រីចំនួន២០ទៅ៣០%មានចំណង់ខ្លាំងជាងមធ្យមភាគ របស់បុរស។ នេះបើតាមការសិក្សាដដែល។ ប៉ុន្តែជាទូទៅ បុរសមានចំណង់ផ្លូវភេទច្រើននិងខ្លាំងជាងស្ត្រី។ ជាងនេះទៅទៀត មិនដូចស្ត្រី តណ្ហាផ្លូវភេទរបស់មនុស្សប្រុសអាចផុសឡើងយ៉ាងលឿនរហ័ស ដោយគ្រាន់តែឃើញស្រីស្អាត ឬរូបភាពស៊ិចស៊ី។ អ្នកស្រាវជ្រាវវិភាគឃើញថា...
Duration:00:08:15
ដំណេក៖ តើឥរិយាបថគេងណាដែលល្អបំផុតសម្រាប់សុខភាព?
2/27/2025
ដំណេកស្កប់ស្កល់ នឹងជួយឱ្យមានសុខភាពល្អ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើដំណេកមិនល្អ មិនគ្រប់គ្រាន់ សុខភាពអាចនឹងធ្លាក់ចុះទៅតាមនោះដែរ។ ប៉ុន្តែសួរថាតើត្រូវប្រកាន់យកឥរិយាបថ បែបណានៅពេលដេក ទើបលក់ស្រួល និងមិនប៉ះពាល់ដល់សុខភាព? គេងផ្កាប់ ឬគេងផ្ងារ ? គេងផ្អៀង ខាងស្តាំ ឬខាងឆ្វេង? តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចទើបមានដំណេកល្អ និងស្កប់ស្កល់ កុំឱ្យភ្ញាក់កណ្តាលយប់? បើឧស្សាហ៍ភ្ញាក់កណ្តាលយប់ តើអាចមានបញ្ហាសុខភាពអ្វីខ្លះ?
បច្ចុប្បន្ននេះ មនុស្សទូទៅ សំរាន្តតិចជាងកាលពី៣០ឆ្នាំមុន ជាមធ្យមមួយម៉ោងកន្លះ។ ទាំងនេះ ក៏ដោយសារតែរបៀបរបបរស់នៅប្រចាំថ្ងៃខុសពីមុន និងសម្បូរទៅដោយបច្ចេកវិទ្យាទំនើបជាងមុន។ នៅប្រទេសបារាំង ប្រជាពលរដ្ឋបារាំង៨០% បានប្រកាសថា មានបញ្ហាដំណេក ដោយតែងតែភ្ញាក់នៅពេលយប់ និងប្រើពេលប្រមាណ៣៩នាទីទម្រាំលក់ទៅវិញ។ នេះបើតាមការអង្កេតរបស់វិទ្យាស្ថានជាតិផ្នែកដំណេករបស់បារាំង។
បើតាមវេជ្ជបណ្ឌិតផ្នែកចិត្តសាស្ត្រជំនាញផ្នែកដំណេក លោក Shelby Harris គ្មានអ្វីចម្លែកដែល មនុស្សម្នាក់ៗអាចភ្ញាក់ពេលយប់ ប្រមាណពីប្រាំទៅ៧ដងឯណោះក្នុងមួយយប់ៗ ហើយគេងលក់ទៅវិញភ្លាមនោះ។ មានមូលហេតុច្រើនដែលបណ្តាលឱ្យភ្ញាក់ញយទាំងកណ្តាលយប់ បែបនេះ។ គេសង្ស័យនិងចោទទៅលើទម្លាប់អាក្រក់ក្នុងការរស់នៅ ដូចជាហូបចុក នៅយប់ជ្រៅពេក ទើបអាហារកិនមិនបានល្អ ឬមកពីមើលអេក្រង់ មើលទូរស័ព្ទច្រើន។លនិង។ល។
ភ្ញាក់កណ្តាលយប់ ជាប្រចាំ គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ
ដំណេកគ្មានគុណភាពល្អ ឧស្សាហ៍ភ្ញាក់ ក៏អាចបណ្តាលមកពីមានបញ្ហាសុខភាពផ្លូវកាយ ឬផ្លូវចិត្ត។ ការឈឺចុកចាប់ ការរាន់នោមចង់លេចយ៉ាងបន្ទាន់ បណ្តាលមកពីប្រូស្តាតធ្វើទុក្ខ ការខ្វល់ខ្វាយក្នុងចិត្ត ស្ត្រេស សុទ្ធសឹងជាប្រភពធ្វើឱ្យគេងមិនលក់ ឬគេងចេះតែភ្ញាក់ដែរ។
ប៉ុន្តែអ្វីដែលគួរឱ្យខ្វល់ចាប់អារម្មណ៍និងគួរចោទជាសំណួរនោះ គឺការភ្ញាក់យប់ យ៉ាងទៀងទាត់ នៅម៉ោងតែមួយ ជារៀងរាល់យប់។ យើងគួរតែឆ្ងល់និងស្វែងរកចម្លើយជុំវិញទម្លាប់ដ៏អាក្រក់នេះ។
ដូចពាក្យចាស់តែងពោលថា លក់មួយវឹង ដំណេកជាវដ្តនៃការសម្រាកដែលមានរយៈពេល៩០ទៅ១១០នាទីប្រទាក់បន្តគ្នា។ ដូច្នេះក្នុងមួយយប់ៗ មនុស្សយើងឆ្លងកាត់វដ្តដំណេកច្រើនណាស់។ ហើយក្នុងមួយវដ្តដំណេក មានចែកជាបីបួនដំណាក់កាលទៅទៀត។ ដំណាក់កាលដំបូង ជាការលក់រលីវៗ បន្ទាប់មកជាវគ្គលង់លក់ខ្លាំង និងចុងក្រោយជាវគ្គយល់សុបិន។ ពីក្បាលព្រលប់ វដ្តដំណេកនីមួយៗមានវគ្គលង់លក់វែង មានន័យថាយើងគេងលង់លក់ ស្កប់ស្កល់ខ្លាំង ទោះបីជាភ្ញាក់នៅចន្លោះវគ្គណាមួយក៏យើងគេងលក់ទៅវិញភ្លាមដោយមិនដឹងខ្លួនផង។ តែនៅពេលយប់កាន់តែជ្រៅ ការភ្ញាក់កាន់តែងាយ និងក្រោយពីសំរាន្តបានបី-បួនម៉ោង វគ្គលង់លក់ខ្លាំងមានរយៈពេលកាន់តែខ្លី ហើយវគ្គដំណេកស្រាលនិងវគ្គយល់សប្តិកាន់តែវែង ទើបហានិភ័យភ្ញាក់កណ្តាលយប់កើនឡើងកាន់តែខ្ពស់។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាមនុស្សខ្លះ ភ្ញាក់ជាប្រចាំ និងជាស្វ័យប្រវត្តិនៅម៉ោង៣ឬ៤ ទៀបភ្លឺ ព្រោះបើអ្នកមានទម្លាប់ចូលដេកទៀងទាត់ នៅម៉ោង១១ឬម៉ោង១២អាធ្រាត្រ អ្នកច្បាស់ជាងាយភ្ញាក់នៅ៣ឬ៤ម៉ោងក្រោយ។ លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត Greg Murray ដែលជានាយកមជ្ឈមណ្ឌលសុខភាពផ្លូវចិត្តនៃសកលវិទ្យាល័យបច្ចេកវិទ្យាSwinburne របស់អូស្ត្រាលី បានពន្យល់ថា ការភ្ញាក់នៅម៉ោងបី-បួនទៀបភ្លឺ ព្រោះតែសេចក្តីត្រូវការផ្នែកដំណេកបានធ្លាក់ចុះ។ ការបញ្ចេញអរមូនងងុយមេឡាតូនីន បានឡើងដល់កំរិតកំពូល ហើយកំរិតអរមូនស្ត្រេសCortisol ក៏ចាប់ចេញច្រើនឡើងៗដើម្បីត្រៀមធ្វើសកម្មភាពនៅពេលថ្ងៃ។
ម្យ៉ាងទៀត អាយុក៏មានចំណែកដែរ។ ចាប់ពី៥៥ឬ៦០ឆ្នាំឡើងទៅ ការភ្ញាក់យប់កើតមានកាន់តែញយ ព្រោះសមត្ថភាពផលិតអរមូនដំណេកធ្លាក់ចុះកាន់តែខ្សោយ។ ស្ទើរអរមូនមេឡាតូនីន មនុស្សវ័យចំណាស់នេះងាយភ្ញាក់នៅម៉ោង៤-៥ភ្លឺ ហើយមិនអាចលក់ទៅវិញបានទេនៅម៉ោងនេះ។
ប៉ុន្តែវេជ្ជសាស្ត្រចិន មានការពន្យល់បែបផ្សេង។ បើតាមក្បួនពេទ្យចិន សរីរាង្គនីមួយៗរបស់មនុស្សធ្វើការម្តងម្នាក់។ នៅរវាងពីម៉ោង១១យប់ ដល់ម៉ោងមួយរំលងអាធ្រាត្រ គឺថង់ទឹកប្រម៉ាត់ជាអ្នកធ្វើការ។ មានបន្ទុករក្សាទឹកប្រម៉ាត់ដែលបញ្ចេញដោយថ្លើម ប្រម៉ាត់នឹងច្រាលហើយដាស់យើងឱ្យភ្ញាក់ បើថង់ប្រម៉ាត់ត្រូវទទួលទុកខ្លាញ់អាក្រក់ច្រើនពេក។ បន្ទាប់មកចាប់ពីម៉ោង១ភ្លឺដល់ម៉ោងបីភ្លឺ ថ្លើមចាប់ដំណើរការ កម្ចាត់និងបញ្ចេញជាតិពុល ដើម្បីបន្សុទ្ធសរីរាង្គនានា។ ប៉ុន្តែដោយហេតុតែយើងបរិភោគអាហារ...
Duration:00:09:00
បត់ជើងតូចញយពេលយប់ ជាអាការៈគួរឱ្យបារម្ភ?
2/19/2025
បត់ជើងតូច (នោម) ជាសេចក្តីត្រូវការចាំបាច់របស់មនុស្សគ្រប់រូប។ ប៉ុន្តែបើមួយថ្ងៃៗ ត្រូវបត់ជើងតូចរាប់សិបដង ក៏មិនល្អដែរ។ ឈឺនោមញយខុសប្រក្រតី រហូតស្ទើរចាត់ទុកជាជំងឺ អាចជាបញ្ហាធ្ងន់ នៅត្រង់ផ្លោកនោម ឬ មានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃផ្សេង។ តើដូចម្តេចដែលហៅថានោមញយ ជាជំងឺ? ត្រូវធ្វើដូចម្តេចដើម្បីទប់ស្កាត់បញ្ហានេះ?
មនុស្សមានសុខភាពល្អត្រូវបត់ជើងតូចប៉ុន្មានដងមួយថ្ងៃ? តើជាករណីធម្មតាឬដែលយើងត្រូវងើបជាច្រើនដងដើម្បីទៅបន្ទប់ទឹក នៅពេលយប់? ចុះបើប្រឹងទប់ តើល្អទេ? ថ្ងៃនេះកម្មវិធីសុខភាពសូមជម្រាបជូនអំពីប្រព័ន្ធបត់ជើងនិងជំនឿទាំងឡាយទាក់ទងនឹងការបត់ជើងតូច។
៨ម៉ោងបានទៅបត់ជើងតូចមួយដង ឬទៅបត់ជើងតូចស្ទើរជារៀង២០នាទីម្តង ពិតជាមិនធម្មតាទេ! ការបត់ជើងតូចអាស្រ័យទៅលើអាហារនិងទឹកដែលយើងបរិភោគចូលរាល់ថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែបើយើងផ្តល់ជាតិសើមដល់សរីរាង្គកាយ ដោយត្រឹមត្រូវ តាមក្បួនខ្នាត ពោលគឺទទួលទានទឹកមួយលីត្រកន្លះក្នុងមួយថ្ងៃ នោះយើងនឹងទៅបត់ជើងតូចប្រមាណ៤ទៅ៦ដងក្នុងមួយថ្ងៃ ឬត្រូវនឹងប្រមាណ២ទៅ៣ម៉ោងម្តង ព្រោះប្លោកនោមមនុស្សអាចផ្ទុកទឹកបានប្រមាណ៤០០មីល្លីត្រតែប៉ុណ្ណោះ។
ឈឺបត់ជើងជាអាការៈឈឺបន្តិចម្តងៗដេញឡើងជារហូត។ ឱ្យតែមានដក់ទឹកនោមក្នុងប្លោកបន្តិច យើងចាប់មានអារម្មណ៍ថាឈឺចង់ទៅបត់ជើងភ្លាម។ នៅពេលចង់ខ្លាំងនិងទ្រាំលែងបាន នោះមានន័យថាបរិមាណទឹកនោមឡើងពេញប្លោកហើយ។
ប្រឹងទប់នោម អាចផ្តល់ផលអាក្រក់យ៉ាងណា?
បើប្រឹងទប់ យើងអាចជំនះបាន និងមិនលេចដាក់ខោខ្មាសគេមែន ប៉ុន្តែទង្វើបែបនេះនឹងធ្វើខូចប្លោកនោមទៅថ្ងៃក្រោយ។ ប្លោកនោម ជាថង់សាច់ដុំ បើពេញខ្លាំងនិងច្រើនជ្រុលនោះប្លោកនឹងរីកធំ។ ហើយបើរីកធំយូរៗ និងញយៗពេក ប្លោកនោមនឹងយារ រួចលែងសូវកន្ត្រាក់ល្អ។ ដូច្នេះយន្តការប្លោកនោមនឹងមានដំណើរការមិនល្អ ហើយមិនសូវមានកម្លាំងធាក់បញ្ចេញចេញមកក្រៅទេ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការប្រឹងទៅនោម ទាំងមិនទាន់ឈឺដើម្បីបង្ការកុំឱ្យរាន់ខ្លាំងទាន់ ក៏មិនល្អដែរ។ គ្រូពេទ្យជំនាញក៏មិនណែនាំឱ្យធ្វើដូច្នេះដែរ ព្រោះវាអាចធ្វើឱ្យប្លោកនោមធ្លាប់ ឆាប់មានសំរើបដាស់ឱ្យឈឺនោម ឱ្យតែផលិតទឹកនោមបានបន្តិច។ យូរៗទៅ ប្រព័ន្ធបញ្ចេញទឹកនោមដើរខុសចង្វាក់ ជំរុញឱ្យទៅចង់បត់ជើងភ្លាម និងយ៉ាងបន្ទាន់។
នោមញយនៅពេលយប់ ជាជំងឺ?
បត់ជើងតូចជាតម្រូវការធម្មជាតិ តែបើទៅញយឥតឈប់នៅពេលថ្ងៃ ពិតជារំខានខ្លាំងណាស់ នៅពេលធ្វើដំណើរឆ្ងាយឬកំពុងបំពេញការងារនានានិងកាន់តែរំខានខ្លាំងទៀតនៅពេលយប់។ បើតាមប្រសាសន៍របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត Thierry Lebret ឯកទេសវះកាត់ប្រព័ន្ធទឹកនោម នៅមន្ទីរពេទ្យFoch ក្បែរក្រុងប៉ារីស “ការទៅបត់ជើងតូច ដែលគេចាត់ទុកថា ញឹក ឬញយហួសហេតុផល គឺនៅពេលយប់ អ្នកត្រូវភ្ញាក់លើសពីពីរដងដើម្បីទៅនោម។ សម្រាប់ពេលថ្ងៃ ការបត់ជើងតូច ចាប់ពី៧ដងឡើងទៅក្នុងថ្ងៃ (១២ម៉ោង) អាចចាត់ទុកថា ញយដែរហើយ។ ការឈឺបត់ជើងញយ និងញាប់ពេក អាចជាសញ្ញាដាស់បង្ហើបឱ្យដឹងថាអាចមានជំងឺរ៉ាំរ៉ៃលាក់កប់ក្នុងខ្លួន មានជាអាទិ៍ ជំងឺប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ ព្រោះប្លោកនោម ស្ថិតក្រោមការបញ្ជារបស់សរសៃប្រសាទ។ ដូច្នេះប្រសិនបើមានជំងឺអ្វីមួយកើតឡើងនៅនឹងប្រព័ន្ធសរសៃប្រសាទ នោះផលរំខានអាចនឹងធ្លាក់ដល់ប្លោកនោម ដោយធ្វើឱ្យប្លោកនោមកន្ទ្រាក់យ៉ាងអនាធិបតេយ្យ មិនដឹងពេលវេលា និងមិនអាចគ្រប់គ្រងបាន ទើបចេះតែចង់ទៅបត់ជើងតូចឥតឈប់។ នោមញយ ក៏អាចជាសញ្ញារោគនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែមដែរ។ អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែម ផលិតទឹកនោមក្នុងបរិមាណច្រើនជាងមនុស្សធម្មតា ទើបមានទឹកនោមដក់ក្នុងប្លោកច្រើន ដែលត្រូវតែទៅបញ្ចេញចោលញយដែរ”។
ហេតុអ្វីនោមញយនៅពេលយប់?
ដូច្នេះ ងើបបត់ជើងតូចម្តងឬពីរដងក្នុងមួយយប់ គ្មានអ្វីគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ និងមិនមែនជាសញ្ញានៃជំងឺអ្វីមួយឡើយ។ ប៉ុន្តែបើញយជាងនេះ ទើបអាចចាត់ទុកជាបញ្ហា ដែលត្រូវរួសរាន់ទៅពិគ្រោះជាមួយគ្រូពេទ្យ។ អាការៈនោមយប់ញយនេះ មានឈ្មោះថា Nycturie និងចាប់លេចឡើងញយ ទៅតាមវ័យ។ បើតាមគ្រូពេទ្យឯកទេសប្រព័ន្ធទឹកនោម ចាប់ពីអាយុ៤៥-៥០ឆ្នាំឡើងទៅ តម្រងនោមចាប់ប្តូរផ្លាស់ និងមាននិន្នាការផលិតទឹកនោមច្រើននៅពេលយប់ ជាងនៅពេលថ្ងៃ។ ចូលដល់វ័យនេះ មនុស្សប្រុសក៏ដូចមនុស្សស្រី ច្រើនតែជួបអាការៈនោមញយដូចគ្នា តែបុរសចំណាស់ច្រើនមានបញ្ហាខ្លាំងជាង។
សម្រាប់មនុស្សប្រុស...
Duration:00:07:12
ភេសជ្ជៈផ្អែមជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងណាចំពោះសុខភាព?
2/12/2025
រឿងអាស្រូវក្មេងជាច្រើននាក់ធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺទឹកនោមផ្អែម បានបំផុសមតិសាធារណៈឱ្យចាប់អារម្មណ៍អំពីគ្រោះថ្នាក់នៃទទួលទានភេសជ្ជៈផ្អែមច្រើន និងអាហារមានជាតិស្ករខ្ពស់។ តើស្ករពិតជាអាចបង្កបញ្ហាដល់សុខភាពមែនឬ? ភេសជ្ជៈផ្អែម ដែលខ្មែរមានទម្លាប់ហៅថាទឹកក្រូចកំប៉ុងនោះបំផ្លាញសុខភាពយ៉ាងណា?
មានហ្កាស អត់ហ្កាស មានពណ៌ មានក្លិន មានរសជាតិផ្លែឈើផ្សេងៗ ភេសជ្ជៈផ្អែម ភេសជ្ជៈកំប៉ុង ឬដប ជាទីពេញនិយមសម្រាប់មនុស្សគ្រប់វ័យមិនថាចាស់ឬក្មេង និងស្ទើរមិនអាចខ្វះបាននៅពេលមានបុណ្យ និងការជួបជុំរីករាយទទួលទានអាហារជុំគ្នាម្តងៗ។ ភេសជ្ជៈពេញនិយមខ្លាំង រហូតអ្នកខ្លះមិនអាចអត់បាន ព្រោះភេសជ្ជៈផ្អែម មានជាតិស្ករ ងាយផ្តល់ភាពញៀនណាស់។
ក្រៅអំពីនាំឱ្យញៀន បានញ៉ាំហើយចង់ញ៉ាំទៀត ភេសជ្ជៈផ្អែមនេះអាចប៉ះពាល់ដល់សុខភាពខ្លាំងណាស់។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាកាលពីថ្ងៃទី៣កុម្ភៈ២០២៥ សភាបារាំងបានបោះឆ្នោតអនុម័តច្បាប់ដំឡើងពន្ធលើភេសជ្ជៈផ្អែមបន្ថែមទៀត ដើម្បីបង្កើនថវិកាក្នុងហិបធានារ៉ាប់រងសង្គមផង និងដើម្បីបំបាក់ទឹកចិត្តក្រុមហ៊ុនឧស្សាហកម្មកុំឱ្យបន្ថែមស្ករក្នុងភេសជ្ជៈ។ គោលការណ៍នៃការយកពន្ធលើភេសជ្ជៈផ្អែម ដែលមានឈ្មោះថា “ពន្ធសូដា” គឺ បើភេសជ្ជៈមានកំរិតជាតិស្ករកាន់តែច្រើន ពន្ធលើភេសជ្ជៈនោះកាន់តែខ្ពស់។ កាលពីឆ្នាំ២០២៣ រដ្ឋបារាំងប្រមូលពន្ធពីភេសជ្ជៈផ្អែម បានប្រមាណ៤៤៣លានអឺរ៉ូ។ ជាមួយច្បាប់ថ្មី ចំណូលពន្ធសូដា នឹងឡើងបាន៣០០លានបន្ថែមទៀត នៅឆ្នាំ២០២៥។
ដូច្នេះពន្ធសូដា ជាដំណឹងល្អសម្រាប់សុខភាព? ក្នុងន័យធៀប ហិបរដ្ឋបានចំណូលច្រើនជាងមុន ឯក្នុងន័យចំ បើភេសជ្ជៈកំប៉ុងលែងសូវមានជាតិស្ករ សុខភាពរបស់អ្នកបរិភោគក៏ប្រសើរទៅតាមទៅនោះ។ ការបរិភោគភេសជ្ជៈមានជាតិស្ករទាប មិនផ្អែម ជួយកាត់បន្ថយហានិភ័យកើតជំងឺ ទឹកនោមផ្អែមផង ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងផង និងជំងឺមហារីកទៀត។
បារាំងមានពន្ធសូដា តាំងពីឆ្នាំ២០១២មក និងធ្លាប់ដំឡើងម្តងកាលពីឆ្នាំ២០១៨។ សមាជិកសភា រង់ចាំរបាយការណ៍វាយតម្លៃអំពីឥទ្ធិពលនៃការដំឡើងពន្ធសូដានៅឡើយ។ ប៉ុន្តែ ខាងសមាគមអ្នកបរិភោគនិងសេដ្ឋវិទូ បានសិក្សាអង្កេតឃើញថាការដំឡើងពន្ធលើភេសជ្ជៈផ្អែម អាចកាត់បន្ថយការទទួលទានភេសជ្ជៈមានជាតិស្ករនេះ បានយ៉ាងហោច២គីឡូក្រាម ទៅ៥គីឡូក្រាមក្នុងមួយឆ្នាំ ជាមធ្យម ពោលគឺកាត់បន្ថយជាតិស្ករបានបីស្លាបព្រាកាហ្វេ ក្នុងមួយថ្ងៃ សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋពេញវ័យ ចំនួន៥%ដែលមានអាការៈធាត់ជ្រុល។
នៅសហរដ្ឋអាមេរិក ពន្ធសូដាមានឥទ្ធិពលខ្លាំង។ អាជ្ញាធរសង្កេតឃើញថាការបរិភោគភេសជ្ជៈផ្អែមបានធ្លាក់ចុះអស់៣៣% នៅពេលតម្លៃពន្ធសូដា ឡើង៣៣%។
នៅកម្ពុជា គ្រោះថ្នាក់នៃភេសជ្ជៈផ្អែម គ្រឿងកំប៉ុង ទើបត្រូវបានផ្សព្វផ្សាយយ៉ាងទូលំទូលាយ ក្នុងចំណោមមតិសាធារណៈ បន្ទាប់ពី រកឃើញករណីក្មេងធ្លាក់ខ្លួនឈឺ ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជាបន្តបន្ទាប់ ដោយហេតុសង្ស័យថាមកពីទទួលទានទឹកផ្អែមច្រើនពេក។
តើភេសជ្ជៈផ្អែម ជាអ្វី?
ភេសជ្ជៈផ្អែម ឬគ្រឿងកំប៉ុង ឬទឹកក្រូចកំប៉ុង គឺជាល្បាយរាវ ដែលផ្សំជាគោលការណ៍ ដោយទឹក ជាមួយស្ករ និងក្លិនរុក្ខជាតិ ឬផ្លែឈើ ជួនមានហ្កាស ជួនអត់។ សមាសធាតុផ្សំនៃភេសជ្ជៈនីមួយៗ ខុសគ្នានិង ប្រែប្រួល ទៅពីភេសជ្ជៈមួយទៅភេសជ្ជៈមួយ ពីម៉ាកមួយទៅម៉ាកមួយ។ ប៉ុន្តែ កំរិតជាតិស្ករមានប្រហាក់ប្រហែលគ្នាទាំងអស់។ ក្នុងមួយកំប៉ុង៣៣សង់ទីលីត្រ គេតែងដាក់ស្ករជាមធ្យមក្នុងកំរិត៣០ក្រាម ឬត្រូវជា៦ដុំការ៉េស្ករ។ ភេសជ្ជផ្អែមនេះ គ្មានផ្ទុកសោះឡើយ ជាតិខ្លាញ់ ជាតិវីតាមីន និងក៏គ្មានដែរជាតិប្រូតេអ៊ីន។ សម្រាប់អ្នកជំនាញសុខភាព ភេសជ្ជៈផ្អែម ជាអាហារដែលមានតែកាឡូរីទទេ ឬជាអាហារដែលគ្មានផ្តល់អាហារូបត្ថម្ភឬមីក្រូអាហារូបត្ថម្ភ ប្រកបដោយអត្ថប្រយោជន៍ដល់សរីរាង្គកាយសោះ។
ជាតិផ្អែមមានឥទ្ធិពលលើសរីរាង្គកាយយ៉ាងណា?
សរីរាង្គកាយមនុស្សត្រូវការជាតិស្ករប្រមាណ២៥ក្រាមក្នុងមួយថ្ងៃ។ នេះបើតាមអនុសាសន៍ណែនាំរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក។ ដូច្នេះបើអ្នកទទួលទានភេសជ្ជៈផ្អែមតែមួយកំប៉ុង៣៣សង់ទីលីត្រ ដែលមានស្ករដល់ទៅ ៣០ក្រាម នោះមានន័យថាសរីរាង្គកាយអ្នកបានទទួលជាតិស្ករលើសកំរិតចាំបាច់ប្រចាំថ្ងៃបាត់ទៅហើយ។ ហើយស្ករក្នុងភេសជ្ជៈផ្អែម មិនមែនជាពពួកស្ករល្អ ក្លុយកូសទេ តែជាស្ករចម្រាញ់ដែលគ្មានគុណសម្បត្តិល្អដូចស្ករធម្មជាតិទេ ព្រោះវាមានតែកាឡូរី តែគ្មានវីតាមីននិងជាតិរ៉ែទេ។
ការបរិភោគទឹកផ្អែម គ្រឿងកំប៉ុង ដូចជាកូកា ហ្វាន់តា ស្ព្រៃ កូឡា...
Duration:00:09:26
បារាំងចង់មានច្បាប់កំរិតការប្រើប្រាស់អេក្រង់របស់កុមារ
1/3/2025
ដោយចង់ដាស់ស្មារតីអ្នកជាឪពុកម្តាយទាំងអស់ឱ្យយល់អំពីគ្រោះថ្នាក់នៃការប្រើប្រាស់អេក្រង់របស់ក្មេង អាជ្ញាធរបារាំងបានបញ្ចូលអនុសាសន៍ស្តីពីការប្រើប្រាស់អេក្រង់ក្នុងសៀវភៅតាមដានសុខភាពកុមារ ចាប់ពីថ្ងៃទី១មករា២០២៥នេះទៅ។ តើការលេងទូរស័ព្ទ ឬនៅមុខអេក្រង់ តាំងពីតូច មានគ្រោះថ្នាក់យ៉ាងណា?
ការប្រើប្រាស់អេក្រង់ (មើលទូរស័ព្ទ មើលទូរទស្សន៍ មើលអាយផេត...) កំពុងក្លាយជាចំណោទសង្គមកាន់តែធំៗឡើង។ នៅប្រទេសបារាំង ក្មេងអាយុក្រោម២ឆ្នាំ នៅមុខអេក្រង់រយៈពេលបីម៉ោងនិង១១នាទី ជាមធ្យម ក្នុងមួយថ្ងៃ នៅឆ្នាំ២០២២។ ដើម្បីផ្តល់ព័ត៌មានជុំវិញគ្រោះថ្នាក់របស់អេក្រង់ចំពោះទារក និងកុមារ រដ្ឋបារាំងបានសម្រេចចិត្ត ចាប់ពីថ្ងៃទី ១មករា២០២៥នេះ បោះពុម្ពសារណែនាំអំពីរបៀបប្រើប្រាស់អេក្រង់ សម្រាប់ទារកចាប់ពីបីខែដល់វ័យជំទង់ នៅក្នុងសៀវភៅតាមសុខភាពរបស់ទារកតែម្តង។ សៀវភៅតាមដានសុខភាពថ្មីដែល មានចែកជូនទារកកើតចាប់ពីថ្ងៃពុធទី ១មករា២០២៥នេះទៅ បានចំណាយជាច្រើនទំព័ររំឭកឪពុកម្តាយ អំពីផលប៉ះពាល់ និងបម្រាមកុំឱ្យកូនក្មេងអាយុក្រោមបីឆ្នាំ លេងអេក្រង់ ឬនៅមុខអេក្រង់ ព្រោះវាអាចប៉ះពាល់ដល់ការលូតលាស់ផ្នែកខួរក្បាលរបស់ក្មេង។
គ្រោះថ្នាក់នៃអេក្រង់បានក្លាយជាភាពបន្ទាន់នៃសុខភាពសាធារណៈ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាប្រធានាធិបតីបារាំង លោក អេម៉ានុយអែលម៉ាក្រុង បានស្នើកាលពីដើមឆ្នាំ២០២៤ឱ្យគណៈកម្មាធិការជំនាញ សិក្សាអង្កេត និងរៀបចំគម្រោងច្បាប់ដើម្បីឈានទៅកំរិតរយៈពេលប្រើប្រាស់អេក្រង់របស់ក្មេង អាយុក្រោម៦ឆ្នាំ។
ក្នុងសម័យបច្ចេកវិទ្យាឌីជីថលដ៏ទំនើប គេមិនអាចហាមឃាត់ការប្រើប្រាស់អេក្រង់បានទេ ប៉ុន្តែដើម្បីប្រយោជន៍សុខភាពសាធារណៈ អាជ្ញាធរចាំបាច់ត្រូវមានវិធានការគោល សម្រាប់ឱ្យស្ថាប័នអប់រំ-សុខាភិបាល ស្ថាប័នទទួលបន្ទុកថែទាំទារក បានយល់ដឹងកាន់តែច្បាស់អំពីគ្រោះថ្នាក់នៃការប្រើប្រាស់អេក្រង់របស់ក្មេង និងដើម្បីផ្សព្វផ្សាយសារការពារ បង្ការហានិភ័យបង្កឡើងដោយអេក្រង់ចំពោះកុមារ ព្រមទាំងមនុស្សធំ ក្នុងទម្រង់ជាមគ្គុទេសក៍ចង្អុលប្រាប់ឪពុកម្តាយអំពីរបៀបប្រើប្រាស់ និងគ្រប់គ្រងអេក្រង់ឱ្យបានត្រឹមត្រូវ។
រហូតមកទល់នឹងពេលនេះ ពុំទាន់មានទេអនុសាសន៍ផ្លូវការ ថាតើត្រូវធ្វើដូចម្តេចទើបអាចហាមឃាត់ការប្រើអេក្រង់ហួសហេតុដែលអាចប៉ះពាល់ដល់លូតលាស់របស់កុមារ។ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញបានយល់ស្របគ្នាទាំងអស់ និងបានបញ្ចេញមតិយោបល់ដូចគ្នាថា “ក្រោមអាយុ៣ខួប ក្មេងមិនត្រូវប្រឈមនឹងអេក្រង់ទេ”។ អង្គការសុខភាពពិភពលោកសំណូមពរឱ្យហាមផ្តាច់មិនឱ្យក្មេងក្រោមអាយុពីរខួបមើលអេក្រង់ទេ។ ពាក្យថាអេក្រង់គឺរាប់ទាំង ទូរទស្សន៍ ទូរស័ព្ទ អាយផេត អាយផាត់ ស្មាតហ្វូន។ ពោលគឺមិនត្រូវបណ្តោយក្មេងឱ្យមើលវត្ថុទាំងអស់នេះទេ។ ហេតុអ្វី? ពីព្រោះមិនមែនតួអេក្រង់ទេដែលជាបញ្ហា។ បញ្ហានៅត្រង់ភាពអសកម្ម។ នៅពេលក្មេងរវល់វក់លេង ឬមើលអេក្រង់ ក្មេងលែងមានអន្តរកម្ម (សកម្មភាពប្រទាក់គ្នា)ជាមួយឪពុកម្តាយ ជីដូនជីតា បងឬប្អូនហើយ គឺស្លុងជាប់នឹងអេក្រង់។ ក្នុងវ័យនេះ ដើម្បីលូតលាស់ ខួរក្បាលក្មេងត្រូវការសកម្មភាពរំញោចជាប់ជាប្រចាំ។ បើគ្មានការភ្ញោចទេ ខួរក្បាលអាចនឹងរងផលប៉ះពាល់លូតលាស់មិនបានល្អត្រឹមត្រូវទេ។ ក្មេងនៅមុខអេក្រង់កាន់តែច្រើន កាន់តែជួបការលំបាកខ្លាំងក្នុងការនិយាយស្តី ក្នុងការរៀន ក្នុងការអាន ក្នុងការផ្ចង់អារម្មណ៍ ក្នុងការដេក ហើយមិនសូវចេះប្រើពាក្យពេចន៍ទេ។
ការសិក្សា របស់ក្រុមអ្នកជំនាញបារាំង បានសង្កេតឃើញទៀតថា គ្រាន់តែបើកទូរទស្សន៍ចោល ពេលកំពុងញ៉ាំបាយ ហើយក្មេងគ្រាន់តែឮ និងមិនទាំងផ្តោចភ្នែកមើលផង ក៏ផលរំខានមានលក្ខណៈធ្ងន់ធ្ងរខ្លាំងអាចធ្វើក្មេងក្រចេះនិយាយ ជាងក្មេងដែលគ្មានទូរទស្សន៍នៅក្បែរសោះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ការមើលទូរទស្សន៍ មើលអាយផេត ឬទូរស័ព្ទដៃ ពេលកំពុងបាយ នឹងធ្វើឱ្យក្មេងញ៉ាំបាយដោយបង្ខិតបង្ខំ ដោយមិនទំពារ ដោយបៀមភ្លេច ឬលេបចូលទាំងមិនដឹងរសជាតិ ដែលជាហេតុនាំឱ្យមានបញ្ហារំលាយអាហារ ឈឺពោះនិងទល់លាមក។ ជាចុងក្រោយ គ្រប់អេក្រង់សុទ្ធតែបញ្ចេញពន្លឺពណ៌ខៀវ ដែលរំខានខ្លាំងណាស់ដល់ប្រព័ន្ធអរមូនមេឡាតូនីន។ ដូចមនុស្សចាស់ដែរ ក្មេងណាដែលមើលអេក្រង់នៅពេលល្ងាច ពីព្រលប់ មុនចូលដំណេក នឹងពិបាកដេក ក្រលង់លក់ណាស់ ហើយលក់មិនស្កប់ស្កល់ល្អទេ។ បើក្មេងដេកមិនគ្រប់គ្រាន់ ឬមិនត្រឹមត្រូវ ការលូតលាស់ក៏មិនសូវល្អដែរ។
នៅក្នុងរបាយការណ៍ ដែលបានប្រគល់ជូនប្រធានាធិបតីបារាំង...
Duration:00:07:11
ការបង្អត់អាហារមួយពេល ពិតជាមានប្រសិទ្ធភាព ជួយឱ្យចុះស្គមមែនឬ?
12/25/2024
ចង់បញ្ចុះទម្ងន់ ចង់មានអាយុវែង ចង់ថែបំប៉នសុខភាព ចង់ជាពីជំងឺ ចង់បានរាងស្វែល ស្គម ខ្លាចធាត់ ... ជំនឿមានច្រើនណាស់ជុំវិញរបៀបរបបហូបចុក។ នារយៈពេលប៉ុន្មានឆ្នាំចុងក្រោយមកនេះ ការបង្អត់អាហារមួយពេល Fasting បានក្លាយជម្រើសមួយ យ៉ាងពេញនិយម។ ការផ្សព្វផ្សាយមានច្រើនអនេក ជាពិសេសនៅតាមបណ្តាញសង្គម ដែលពេលខ្លះមានអមដោយព័ត៌មានមិនត្រឹមត្រូវជាច្រើនផង។ ចុះតើផ្នែកវេជ្ជសាស្ត្រយល់យ៉ាងណាទៅវិញ ចំពោះរបបបង្អត់អាហារមួយពេលនេះ?
ជាវិធីសាស្ត្របញ្ចុះទម្ងន់ សម្រកគីឡូ និងដើម្បីភាពប្រសើរឡើងនៃសុខភាព ការបង្អត់អាហារមួយពេល ឬហៅជាភាសាអង់គ្លេស Fasting ជាការអត់ មិនទទួលទានអាហារក្នុងរយៈពេលកំណត់ណាមួយ។ វិធីអត់អាហារដើម្បីសុខភាពនេះ កំពុងពេញនិយមខ្លាំងណាស់ ប៉ុន្តែវិធីសាស្ត្រនេះ មិនមែនថ្មីស្រឡាងនោះឡើយ។ ទម្លាប់អត់អាហារ មួយរយៈ ជាប្រពៃណីបុរាណតាំងពីយូរលង់មកហើយ នៅឥណ្ឌា នៅរ៉ូម ... ជាសរុប ការមិនទទួលទានអាហារមួយពេល-មួយរយៈ មានកំណត់នៅក្នុងស្ទើរគ្រប់គម្ពីរសាសនា តាំងពីសាសនាគ្រិស្ត ទៅអ៊ីស្លាម ព្រាហ្មណ៍ ទៅព្រះពុទ្ធសាសនា។ ឧទាហរណ៍ សាសនិកជនអ៊ីស្លាម តបអាហារពេញមួយថ្ងៃរយៈពេលមួយខែ។ តាមវិន័យសាសនាព្រះពុទ្ធ ព្រះសង្ឃមិនឆាន់ចាប់ពីថ្ងៃត្រង់រហូតដល់ថ្ងៃរះឡើងវិញ។ អ្នកសុំសីល៨ មិនបរិភោគអាហារចាប់ពីថ្ងៃត្រង់រហូតដល់ថ្ងៃរះឡើងវិញដែរ តែជារៀងរាល់ថ្ងៃសីល ។ល។ និង។ល។
បច្ចុប្បន្ននេះ ការបង្អត់អាហារខ្លួនឯងក្នុងរយៈពេលកំណត់ណាមួយ មិនមែនធ្វើឡើងព្រោះជំនឿសាសនាតែមួយម្យ៉ាងទេ តែដើម្បីជាប្រយោជន៍សម្រាប់សុខភាព។ ការប្រកាន់របបអត់អាហារ អាចមានច្រើនសណ្ឋាន និងខ្លះត្រូវបានទទួលស្គាល់ តាមបែបវេជ្ជសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រ។
របបបង្អត់អាហារ១៦/៨នេះ មានអ្នកជ្រើសរើសអនុវត្តច្រើនជាងគេ និងទទួលស្គាល់ដោយក្រុមអ្នកវេជ្ជសាស្ត្រនិងវិទ្យាសាស្ត្រទៀតផង។ ធម្មជាតិមនុស្សមិនបរិភោគនៅពេលយប់ទេ។ ក្នុងរយៈពេលអត់អាហារនោះ អត្រាជាតិស្ករ ជាតិខ្លាញ់ ប្រែប្រួលបន្តិច តែគ្មានការធ្លាក់ចុះជាគំហុកនាំព្រួយបារម្ភឡើយ។ ឯការបង្អត់អាហារ១៦-៨ គ្រាន់តែជាពន្យាររយៈពេលអត់អាហារ ឱ្យវែងជាងច្បាប់ធម្មជាតិបន្តិចតែប៉ុណ្ណោះ។ នៅពេលអត់អាហារយូរលើសធម្មតា សរីរាង្គកាយនឹងឃ្លាន ពោលគឺនឹងទៅទាញស្រូបយកជាតិខ្លាញ់ ពីស្តុក ទើបបរិមាណជាតិខ្លាញ់ត្រូវថយចុះ ហើយយើងមានអារម្មណ៍ថាស្រកទម្ងន់ និងចុះស្គមនោះ។
អ៊ីចឹងហើយបានជា អ្នកជ្រើសរើសធ្វើFasting ១៦/៨ បានអួតអាងអំពីប្រសិទ្ធភាព និងភាពវិជ្ជមាននៃការអត់អាហារមួយពេលថាពិតជាបានធ្វើស្រកគីឡូ មានអត្រាជាតិស្ករ ជាតិខ្លាញ់ ក្នុងឈាមដើរទៀងទាត់ល្អ បញ្ចុះសម្ពាធឈាម និងមិនសូវមានរោគរលាក។ លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត Gabriel Perlemuter ប្រធានផ្នែកជំងឺក្រពះពោះវៀននិងថ្លើម ព្រមទាំងអាហារូបត្ថម្ភនៅមន្ទីរពេទ្យ Antoine Béclère de Clamart ក្បែរក្រុងប៉ារីស និងជាអ្នកនិពន្ធសៀវភៅ Jeûner en mangeant “បង្អត់អាហារដោយការបរិភោគ” ទទួលស្គាល់គុណប្រយោជន៍នៃការធ្វើរបបបង្អត់អាហារមួយពេល ថាជាការរក្សាសេរីភាពក្នុងការហូបចុកខ្លះ មិនសូវតឹងតែង និងផ្តល់ផលល្អដល់ប្រព័ន្ធមេតាបូលិករបស់សរីរាង្គកាយ ព្រោះរបៀបរបបរស់នៅសម័យថ្មី បរិភោគច្រើនជ្រុល។ ការទទួលទានឥតឈប់ឈរ ច្រើនជ្រុល ជាមូលហេតុនាំមានជំងឺជាច្រើន មានជាអាទិ៍ខ្លាញ់ក្នុងថ្លើម។ ប៉ុន្តែការបង្អត់អាហារមិនត្រូវដោយហួសហេតុនិងដោយគ្មានរបៀបរបបទេ។ សម្រាប់លោកសាស្ត្រាចារ្យ របបបង្អត់អាហារFasting មានឬ គ្មានប្រសិទ្ធភាព អាស្រ័យទៅលើរបៀបអនុវត្ត ហើយបុគ្គលគ្រប់រូបមិនមែនសុទ្ធតែអាចធ្វើបានឡើយ។
តើការបង្អត់អាហារមួយពេលមានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណា?
លោកសាស្ត្រាចារ្យ Perlemuter ៖ “ការបង្អត់អាហារមានប្រសិទ្ធភាពអាស្រ័យទៅលើកត្តាសុខភាពច្រើនយ៉ាង ដូចជា ទម្ងន់ សម្ពាធឈាម លំនឹងជាតិស្ករ ជាតិខ្លាញ់ សភាពចាស់របស់បុគ្គលម្នាក់ៗផង និងរបៀបអត់អាហារផង។ ការបង្អត់អាហារសុខភាពមិនមែនចេះតែធ្វើតាមចិត្តនឹកឃើញឡើយ។ ការបង្អត់អាហារក៏មិនប្រាកដថានឹងធ្វើឱ្យយើងចុះស្គមដែរ។ យើងចាំបាច់ត្រូវយល់ដឹងអំពីរបៀបបង្អត់អាហារ ថាតើត្រូវចាប់ផ្តើមយ៉ាងដូចម្តេច? តើត្រូវទទួលទានអាហារបែបណាពេលផុតម៉ោងបង្អត់អាហារ?
ដូចរាល់គ្រប់មធ្យោបាយព្យាបាលតាមបែបវេជ្ជសាស្ត្រ ការបង្អត់អាហារដើម្បីសុខភាព ក៏មានបម្រាមនិងការហាមឃាត់ខ្លះដែរ។ ក្មេងក្នុងពេញវ័យលូតលាស់មិនត្រូវធ្វើរបបបង្អត់អាហារទេ...
Duration:00:10:14
សុខភាពសាច់ដុំ និងការចងចាំ
12/18/2024
ថែទាំសុខភាពសាច់ដុំ ជាប្រការចាំបាច់ខ្លាំងណាស់ មិនសម្រាប់តែសុខភាពផ្លូវកាយមួយមុខទេ។ សុខភាពខួរក្បាល បញ្ញាញាណ និងការចងចាំល្អ ក៏ត្រូវការទម្រពីសាច់ដុំដែរ។ បើតាមការសិក្សាចុងក្រោយរបស់អាមេរិក មានសុខភាពសាច់ដុំល្អ ជួយចូលរួមចំណែកលើកកម្ពស់សុខភាពខួរក្បាលនិងជួយកាត់បន្ថយគ្រោះភ្លេចភ្លាំង។
សរីរាង្គកាយមនុស្សផ្គុំដោយសាច់ដុំប្រមាណជាង៦០០ដុំ ដែលមានទម្រង់ និងតួនាទីខុសៗគ្នាទៅតាមទីតាំងរបស់វា។ សាច់ដុំតំណាងឱ្យ៣០ទៅ៤០%នៃទម្ងន់សរុបរបស់ខ្លួនប្រាណយើង។ ចំណែកសមាសធាតុក្នុងសាច់ដុំទៀតសោត ៨០%ជាជាតិទឹក ១៧%ជាប្រូតេអ៊ីន ហើយបីភាគរយទៀត ជាជាតិស្ករ (glycogène១%) ខ្លាញ់(១%) និងអំបិលរ៉ែ (១%)។
ដើម្បីមានដំណើរការល្អ សាច់ដុំត្រូវការខ្យល់អុកស៊ីសែនដែលផ្តល់តាមរយៈការដកដង្ហើម និងជាតិស្ករ Adénosine TriPhosphate ដែលបំប្លែងចេញពីចំណីអាហារ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអ្នកប្រើកម្លាំងខ្លាំង ត្រូវទទួលទានអាហារមានជាតិគ្លុយស៊ីតខ្ពស់ ដូចយ៉ាង ដំឡូងបារាំង បាយ ស្រូវសាលី ...
សាច់ដុំមនុស្សមានបីប្រភេទធំៗ ដែលមានតួនាទីប្លែកៗពីគ្នា។ សាច់ដុំអវៈយវៈ មានភារៈគ្រប់គ្រងរាល់គ្រប់ចលនាដោយភាពរវៀស ឬដោយចេតនា ដូចជាការ ដើរ លើកជើង ឬកាន់ ចាប់វត្ថុអ្វីមួយ ... សាច់ដុំបេះដូង សម្រាប់ច្របាច់និងធ្វើចលនាបេះដូង និងចរន្តឈាម។ ចុងក្រោយ ជាប្រភេទសាច់ដុំរលោង ដែលធ្វើសកម្មភាពដោយឯកឯង ដោយមិនត្រូវការការបញ្ជា ឬគិតឡើយ នោះគឺការដកដង្ហើម ការកិនរំលាយអាហារ និងដំណើរការល្អរបស់គ្រឿងក្នុងពោះ។
សាច់ដុំក៏មានតួនាទីជាអ្នកការពារ នៅពេលមានបុកទង្គិច ដួល ព្រមទាំងជួយរក្សាលំនឹងខ្លួនប្រាណ ហើយក៏ជាអ្នកផលិតកម្តៅការពារខ្លួនទៀត។ លក្ខណៈពិសេសរបស់សាច់ដុំគឺ មានសមត្ថភាព ក្នុងការបញ្ចេញសកម្មភាពតាមការបញ្ជា ឬទៅតាមការបំប៉ន។ មានសមត្ថភាពរួញ រួចលាទៅរកទម្រង់ដើមវិញ រក្សាកម្លាំងទាំងពេលសម្រាកទាំងពេលបញ្ចេញសកម្មភាព និងអាចប្តូរទម្រង់ យឺតយារហើយត្រលប់មករកសភាពដើមវិញ។ ប៉ុន្តែសមត្ថភាពពិសេសនេះ អាចប្រែប្រួលទៅតាមវ័យ ទៅតាមភេទ និងកំរិតនៃសកម្មភាពផ្លូវកាយរបស់មនុស្សម្នាក់ៗ។
ដើម្បីឱ្យសាច់ដុំមានសុខភាពនិងដំណើរការល្អជានិច្ច យើងត្រូវប្រើសាច់ដុំឱ្យធ្វើចលនា ឱ្យបានទៀងទាត់ តាមរយៈការហាត់ប្រាណ បញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ និងធ្វើកីឡា។ ភាពអសកម្ម នៅស្ងៀមជាសត្រូវធំបំផុតរបស់សាច់ដុំ។ អ្នកជំងឺ អ្នកដេកស្ងៀម នៅមួយកន្លែងយូរ តែងមានសាច់ដុំទន់ជ្រាយ និងខ្លះមិនអាចងើបដើរវិញបានភ្លាមទេ បើគ្មានការហាត់ធ្វើចលនាឡើងវិញនោះ។ គ្រប់ចលនា និងដំណើរការចាំបាច់របស់ជីវិតមនុស្ស អាស្រ័យទាំងស្រុងទៅលើសាច់ដុំ។ មានន័យថាបើសាច់ដុំមានសុខភាពរឹងមាំល្អ សុខភាពទូទៅរបស់សរីរាង្គកាយទាំងមូលក៏ល្អទៅតាមនោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ បើសាច់ដុំចាប់ចុះខ្សោយនោះ សមត្ថភាពសុខភាពផ្លូវកាយអ្នកក៏ចុះថយ មិនសូវមានកម្លាំង និងមិនសូវធន់ដូចមុនដែរ ជាមួយផលវិបាកមួយចំនួន ដូចជាត្រូវប្រឈមនឹងហានិភ័យងាយដួល ឬមិនអាចធ្វើសកម្មភាពមួយចំនួនបាន មានជាអាទិ៍មិនអាចយួរកាន់លើករបស់ធ្ងន់បាន។ របស់តូចមួយសោះតែមានអារម្មណ៍ថាធ្ងន់ខ្លាំង។
ប៉ុន្តែតាមច្បាប់ធម្មជាតិ នៅពេលចាប់ចូលដល់វ័យខ្ទង់៥០ឆ្នាំឡើងទៅ មនុស្សគ្រប់រូប តែងបាត់បង់ម៉ាសមាឌសាច់ដុំ ក្នុងបរិមាណប្រមាណ១ទៅ២% ក្នុងមួយឆ្នាំៗ។ ការបាត់បង់សាច់ដុំទៅតាមវ័យនេះ ប៉ះពាល់ដល់សមត្ថភាពផ្លូវកាយផង និងដល់សមត្ថភាពផ្នែកបញ្ញាញាណផង។
បើតាមការសិក្សាថ្មីរបស់ក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញប្រព័ន្ធប្រសាទនិងវិទ្យុសកម្មអាមេរិក ការរលាយស្រកស្រុតនៃសាច់ដុំ ពាក់ព័ន្ធនឹងអាយុ ជះផលវិបាកដល់ខួរក្បាល ដោយបង្កើនគ្រោះហានិភ័យភ្លេចភ្លាំងច្រើន និងធ្វើឱ្យភាពវៀងវៃធ្លាក់ចុះ។
តើត្រូវធ្វើដូចម្តេចដើម្បីកុំឱ្យបាត់បង់សាច់ដុំ?
មានតែការបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ ហាត់ប្រាណធ្វើកីឡាជាប្រចាំទេ ទើបអាចប្រយុទ្ធប្រឆាំង ឬយ៉ាងហោច ពន្យឺតពេលវេលានៃការស្រកបាត់បង់សាច់ដុំបាន។ ហើយក៏មានតែវិធីនេះដែរ ដែលសម្រួលការថែទាំខួរក្បាលនៅមានសុខភាពល្អនោះ។ ការសិក្សាមុនៗ ជាច្រើនមកហើយបានលាតត្រដាងឱ្យឃើញអំពីគុណប្រយោជន៍នៃការធ្វើសកម្មភាពផ្លូវកាយជាប្រចាំថាបានជួយទ្រទ្រង់សុខភាពខួរក្បាលបញ្ញាញាណ និងជួយកាត់បន្ថយគ្រោះហានិភ័យធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺវង្វេងវង្វាន់។
ជាទូទៅ Hippocampe ខួរក្បាលទទួលបន្ទុកផ្នែកចងចាំ មាននិន្នាការរួមទំហំទៅតាមវ័យ អាយុកាន់តែច្រើន ខួរកាន់តែរួមតូច។ តែលំហាត់ប្រាណអាចជួយទប់ខួរក្បាលត្រង់ផ្នែកនេះមិនឱ្យស្រកមាឌបាន ព្រោះនៅពេលប្រឹងធ្វើសកម្មភាព...
Duration:00:08:27
ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ នឹងមានវិធីព្យាបាលជា?
11/27/2024
អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមភេទស្រី នៅប្រទេសចិន អាយុ២៥ឆ្នាំម្នាក់ អាចផលិតអរមូនអាំងស៊ូលីនបានឡើងវិញ បន្ទាប់ពីបានទទួលការព្យាបាលដោយការបន្សាំសរីរាង្គ ជាកោសិកាដែលកាត់ចេញពីជាលិការបស់អ្នកជំងឺខ្លួនឯងផ្ទាល់។ លទ្ធផលនេះ កំពុងផ្តល់ក្តីសង្ឃឹមដល់ពិភពអ្នកស្រាវជ្រាវរកវិធីព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដែលពិភពលោកតែងប្រារព្ធទិវាពិភពលោកប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺទឹកនោមជារៀងរាល់ឆ្នាំនៅថ្ងៃ ១៤វិច្ឆិកា។
ជាករណីដំបូងបង្អស់នៅលើពិភពលោក ! ស្ត្រីវ័យ២៥ឆ្នាំម្នាក់ មានជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ អាចផលិតអាំងស៊ុយលីនបានដោយខ្លួនឯងឡើងវិញ បន្ទាប់បានទទួលកោសិកាបន្សាំ ដែលបង្កាត់ចេញពីជាលិកាខ្លាញ់របស់អ្នកជំងឺខ្លួនឯងផ្ទាល់។ ពិតជារបកគំឃើញដ៏អស្ចារ្យមែន ប៉ុន្តែគេត្រូវរង់ចាំ៥ឆ្នាំទៀតទើបអាចប្រកាសចាត់ទុកថាអ្នកជំងឺ ពិតជាបានជាសះស្បើយពីជំងឺទឹកនោមផ្អែមបាន។
បទពិសោធន៍ចិន មានដំណើរការយ៉ាងដូចម្តេច?
ក្រុមអ្នកវេជ្ជសាស្ត្រចិននៅសាកលវិទ្យាល័យប៉េកាំង ដែលជាអ្នកដឹកនាំការសិក្សា បន្សាំកោសិកាព្យាបាលជំងឺទឹកនោមផ្អែមនេះ បានទម្លាយលម្អិតអំពីបទពិសោធន៍ និងលទ្ធផលនៃការស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួន កាលពីថ្ងៃទី ២៥កញ្ញា២០២៤ ក្នុងទស្សនាវដ្តីCell ថា ធ្លាក់ខ្លួនឈឺទឹកនោមផ្អែមនៅអាយុ១២ឆ្នាំ នាងត្រូវការចាក់ថ្នាំអាំងស៊ូលីនក្នុងបរិមាណច្រើនណាស់ក្នុងមួយថ្ងៃៗ កាលពីពេលមុន ដើម្បីមានលំនឹងជាតិស្ករក្នុងខ្លួន។ ឥលូវ ស្រ្តីអ្នកជំងឺអាចទទួលទានស្ករ និងបញ្ចេញអរមូនអាំងស៊ុយលីន ដោយគ្មានជំនួយវេជ្ជសាស្ត្រអ្វីទាំងអស់ តាំងពីជាងមួយឆ្នាំមកហើយ។ ពោលគឺតាំងពីអ្នកជំងឺបានទទួលការព្យាបាលដោយប្រើបច្ចេកវិទ្យាដ៏ជឿនលឿនថ្មីនោះមក។
បទពិសោធន៍ថ្មីនេះ ប្រព្រឹត្តទៅជាបឋម ដោយការច្រិបយកជាលិកាខ្លាញ់ ចេញពីខ្លួនប្រាណរបស់អ្នកជំងឺផ្ទាល់ មកបង្ហាត់បង្ហាញចិញ្ចឹមក្នុងកែវមន្ទីរពិសោធន៍ ដើម្បីក្លាយជាកោសិកាថ្មី មានសមត្ថភាពភ្ជាប់ជាមួយគ្រប់ជាលិការបស់សីររាង្គកាយ។ កោសិកានេះត្រូវបានបណ្តុះឱ្យចេះផលិតអាំងស៊ុយលីន ដែលជាអរមូនគ្រប់គ្រងអត្រាជាតិស្ករនៅក្នុងឈាម និងដែលអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមលែងអាចផលិតបាន។ នៅខែមិថុនាឆ្នាំ២០២៣ ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្ត្រចិនបានចាក់កោសិកាបង្ហាត់រួច ចូលទៅក្នុងដាច់ដុំពោះរបស់ស្ត្រីអ្នកជំងឺ ប្រមាណជាងមួយលានកន្លះកោសិកា។ ការចាក់បន្សាំកោសិកាចូលក្នុងខ្លួនអ្នកជំងឺ ប្រើពេលមិនដល់កន្លះ ម៉ោងទេ។ ពីរខែកន្លះក្រោយមក កោសិកាបន្សាំនៅក្នុងខ្លួនស្ត្រីអ្នកជំងឺចាប់ផ្តើមផលិត អាំងស៊ូលីន។ ជាអាំងស៊ូលីន ក្នុងបរិមាណដ៏គ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ឱ្យអ្នកជំងឺរស់ដោយមិនចាំបាច់ត្រូវចាក់ថ្នាំអាំងស៊ូលីន ដែលធ្លាប់ជាថ្នាំប្រើប្រចាំថ្ងៃដោយមិនអាចខ្វះបានពីមុន។ មួយឆ្នាំក្រោយមកទៀត កោសិកាបន្សាំនៅតែបន្តផលិតអាំងស៊ុយលីនក្នុងបរិមាណខ្ពស់ដដែល ហើយស្ត្រីអ្នកជំងឺបន្តរស់ដោយមិនត្រូវការចាក់អាំងស៊ុយលីនដែរ។ អត្រាជាតិស្ករក្នុងឈាមរបស់គាត់ មានលំនឹងល្អ ក្នុងកំរិតដល់ទៅ៩៨%នៅពេលថ្ងៃ ដែលជាអត្រាធម្មតារបស់មនុស្សជា។ ស្ត្រីអ្នកជំងឺ លែងឈឺសាច់ដោយសារម្ជុលចាក់អាំងស៊ូលីន និងក៏លែងមានអាការៈស្ករធ្លាក់ចុះរួចធ្វើទុក្ខខ្លាំងដែរ ក្នុងរយៈពេលមួយឆ្នាំកន្លងមកនេះ។
សូមបញ្ជាក់ថាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ ច្រើនកើតឡើងលើអ្នកជំងឺវ័យក្មេង មួយភាគបីនៅមុនអាយុ១៥ឆ្នាំ និងត្រូវបានគេចាត់ទុកជាជំងឺស៊ាំនឹងខ្លួនឯង។ កោសិកានៃប្រព័ន្ធការពារខ្លួន (គ្រាប់ឈាមស) របស់អ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ បានទៅបំផ្លាញកោសិកាBêtaរបស់លំពែង ដែលជាមានភារៈផលិតអាំងស៊ុយលីន ដោយលែងស្គាល់ថាជាកោសិការបស់សរីរាង្គឯង។ គ្មានអាំងស៊ុយលីន គ្មានការចាត់ចែងជាតិស្ករ ទើបអ្នកជំងឺត្រូវចាក់ថ្នាំអាំងស៊ុយលីនដើម្បីរស់។
បើតាមការពន្យល់របស់វេជ្ជបណ្ឌិត Eric Renard ជំនាញខាងអរមូនលូតលាស់នៅមន្ទីរពេទ្យម៉ុងប៉ឺលីយ៉េរប្រទេសបារាំង នៅពេល រោគសញ្ញាដំបូងនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយចាប់លេចឡើង ជាអាការៈស្រេកទឹកខ្លាំង នោមញយនោះ កោសិកាបេតារបស់លំពែង បានរងការបំផ្លាញអស់៩០%បាត់ទៅហើយ។ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីមួយ មានតែប្រមាណមិនដល់១០%នៃអ្នកជំងឺទឹកនោមផ្អែមទេ។ ជាង៩០% ជាជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ ដែលមានកើតច្រើនលើមនុស្សធំ មនុស្សចាស់ និងកំពុងកើនឡើងយ៉ាងខ្លាំងនៅទូទាំងពិភពលោក។ ដល់ដំណាក់កាលណាមួយ ជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ...
Duration:00:07:30
ទំហំក្បាលពោះនឹងក្លាយជារង្វាស់ថ្មីសម្រាប់សុខភាព?
11/2/2024
អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិក និងចិន បានណែនាំឱ្យគ្រូពេទ្យជំនួសការវាស់វែងមាឌ ដោយប្រើ សន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ (ហៅកាត់ជាភាសាបារាំង IMC ឬBMI ជាភាសាអង់គ្លេស) ដោយការវាស់ទំហំក្បាលពោះវិញ។ ហេតុអ្វី? តើសន្ទទស្សន៍ទំហំក្បាលពោះ Body Roundness Index ជាអ្វី ? អាចបញ្ជាក់អំពីឥទ្ធិពលចំពោះសុខភាពយ៉ាងណា?
រង្វាស់សម្រាប់កំណត់ភាពស្គមឬធាត់តាមបទដ្ឋាន គណនាម៉ាសមាឌរបស់រាងកាយ (កម្ពស់ និងទម្ងន់់) ឬ សន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ ជាភាសាបច្ចេកទេស កំពុងមានអ្នកប្រកួតប្រជែងហើយ។
ដើម្បីកំណត់អំពីសុខភាពរាងកាយទាំងមូល ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកនិងចិន បានស្នើសុំយកការវាស់វែងទំហំក្បាលពោះ ជំនួសការប្រើសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ ព្រោះរង្វាស់ទំហំពោះមានភាពប្រាកដប្រជាជាង ក្នុងការវាយតម្លៃហានិភ័យទាំងឡាយទាក់ទងនឹងភាពធាត់ជ្រុល ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង និងជំងឺមេតាបូលិក។
តើសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយជាអ្វី?
រហូតមកទល់ពេលនេះ អ្នកជំនាញសុខាភិបាលតែងធ្វើការវិនិច្ឆ័យថាអ្នកជំងឺមានសភាពលើសទម្ងន់ ធាត់ ឬធាត់ជ្រុលចុកខ្លាញ់ដោយផ្អែកលើសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ។ ដើម្បីដឹងអំពីសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ ត្រូវយកទម្ងន់ចែកនិងកម្ពស់លើកជាការ៉េ។ ជាឧទាហរណ៍ បើអ្នកមានកម្ពស់១,៦០ម៉ែត្រ ទម្ងន់៦០គីឡូក្រាម ត្រូវយក ៦០៖២,៥៦ (១,៦០X១,៦០) នឹងឃើញលទ្ធផល២៣,៤។
ការវិភាគលទ្ធផល BMI
នេះជារបៀបគណនាសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយដែលមានប្រើប្រាស់ជាទូទៅ និងដែលអនុម័តដោយអង្គការសុខភាពពិភពលោក តាំងពីឆ្នាំ១៩៩៧មក ទាំងសម្រាប់ស្ត្រីនិងបុរស គ្រប់វ័យ (១៨ទៅ៦៥ឆ្នាំ) លើកលែងតែកុមារនិងស្ត្រីមានផ្ទៃពោះប៉ុណ្ណោះ។ រូបមន្ត នេះ ក៏មិនបានគិតដល់ម៉ាសឆ្អឹង ម៉ាសសាច់ដុំនិងខ្លាញ់ក្នុងសរីរាង្គកាយឡើយ។ ដូច្នេះមនុស្សពីរនាក់មានសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយស្មើគ្នា អាចមានមាឌ-ទម្រង់រូបរាងខុសគ្នាស្រលះ។ កីឡាករអាជីព អាចមានលទ្ធផលIMCឬBMIខ្ពស់ខ្លាំង ព្រោះមានសាច់ដុំច្រើន តែពួកគេគ្មានជំងឺលើសទម្ងន់ ឬធាត់ជ្រុលទេ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាអ្នកស្រាវជ្រាវចាប់ផ្តើមពិចារណា និងយល់ថារបៀបគណនាសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយ មិនគ្រប់គ្រាន់ និងមានកំរិត។ អាជ្ញាធរសុខាភិបាលបារាំងក៏បានទទួលស្គាល់ដែរថា ប្រសិនបើការគណនាសន្ទទស្សន៍ម៉ាសរាងកាយឃើញថាមានអាការៈធាត់ ធាត់ជ្រុល ដែលជាកត្តាហានិភ័យនាំឱ្យមានជំងឺសរសៃរឈាមបេះដូង ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺមេតាបូលិកហើយ គេត្រូវការវាស់ទំហំក្បាលពោះមួយទៀត ព្រោះទំហំក្បាលពោះក៏សំខាន់ដែរ ដោយវាអាចផ្តល់ព័ត៌មានបន្ថែមទាក់ទងនឹងបរិមាណខ្លាញ់ក្នុងពោះ។ សន្ទទស្សន៍ទំហំពោះជាការផ្តល់រូបភាពដ៏សាមញ្ញមួយ ប្រាប់ពីចំនួនខ្លាញ់ហួសបរិមាណ កប់នៅក្នុងពោះ។
រង្វាស់ទំហំពោះជាអ្វី?
សម្រាប់អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកនិងចិន រង្វាស់ដ៏ត្រឹមត្រូវប្រាកដប្រជា ក្នុងការគណនាសុខភាពផ្លូវកាយ និងរូបរាងកាយ គឺសន្ទទស្សន៍ក្បាលពោះ Body Roundness Index (BRI) ដែលវាស់ទំហំក្បាលពោះជាមូលដ្ឋាន មិនមែនការគិតអំពីសមមាត្រទម្ងន់និងកម្ពស់ទេ។ អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រសង្កេតឃើញថា ខ្លាញ់ពោះដែលកកផ្តុំជាពិសេសនៅត្រង់ចង្កេះ ជាចំណុចសម្គាល់ហានិភ័យកើតជំងឺនិងហានិភ័យសុខភាព ដ៏ប្រាកដប្រជា។
ការសិក្សារបស់អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកចិនដែលបានចេញផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីJama Network Open បានផ្ចង់លើសំណុំឯកសារសុខភាពអ្នកជំងឺជាងបីម៉ឺននាក់ នៅរវាងពីឆ្នាំ ១៩៩៩-២០១៨ ដើម្បីភ្ជាប់ចំណងរវាងសន្ទទស្សន៍ក្បាលពោះនិងហានិភ័យមរណៈ។ លទ្ធផលបានបង្ហាញថា អ្នកមានសន្ទទស្សន៍ទំហំក្បាលពោះ ទាប ច្រើនតែបណ្តាលមកពីខ្វះអាហារូបត្ថម្ភ។ ផ្ទុយទៅវិញអ្នកមានក្បាលពោះធំ ច្រើនតែងាយមានជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ជំងឺមេតាបូលិក និងជំងឺមហារីក។
ដូច្នេះការសម្គាល់ថា “ក្បាលពោះធំ ជាអ្នកមាន” បែបហួសសម័យ និង មិនមែនជាពាក្យសរសើរដូចមុនទេ។ ទំហំពោះ គឺជាសន្ទទស្សន៍ដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍សម្រាប់វិភាគស្ថានភាពសុខភាព ល្អឬអាក្រក់របស់មនុស្សម្នាក់ៗ។ សម្រាប់ក្រុមអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រនេះ សន្ទទស្សន៍ទំហំក្បាលពោះ អាចនឹងជួយគ្រូពេទ្យឱ្យកំណត់បានថាអ្នកជំងឺណាមានហានិភ័យប្រឈមនឹងគ្រោះកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ព្រោះការគណនា BRI ផ្អែកទៅលើចង្កេះ និងទំហំចង្កេះ (ពោះ) ដោយមិនគិតអំពីទម្ងន់ទេ។ សន្ទទស្សន៍ទំហំពោះ ផ្តោតទាំងស្រុងទៅបរិមាណនៃខ្លាញ់ពោះ ដែលគេចាត់ទុកជាគំនូសបំព្រួញសុខភាពដ៏ច្បាស់និងសមហេតុសមផល។
ខ្លាញ់ពោះអាក្រក់យ៉ាងណា?
ខ្លាញ់ពោះ ខ្លាញ់នៅក្នុងពោះ ជាខ្លាញ់ដ៏គ្រោះថ្នាក់សម្រាប់សុខភាព ជាងខ្លាញ់នៅភ្លៅ ឬនៅត្រកៀក។...
Duration:00:09:05
ហេតុអ្វីបានជាក្មេងជំទង់មិនគួរផាត់ម្សៅលាបឡេ?
10/16/2024
ផលិតផលសំអាងសម្រាប់ក្មេងកំពុងក្លាយជាបាតុភូតដ៏ពេញនិយម។ ក្រោមឥទ្ធិពលរបស់អ្នកផ្សព្វផ្សាយតាមបណ្តាញសង្គម មានក្មេងស្រីៗច្រើនឡើងៗចង់ផាត់ម្សៅ លាបឡេ តាមដែរ។ ប៉ុន្តែក្មេងក្នុងវ័យជំទង់មិនគួរប្រើផលិតផលសំអាងឡើយ ព្រោះមិនត្រឹមតែអត់ប្រយោជន៍ទេ តែថែមទាំងធ្វើឱ្យខូចសុខភាពទៀត។
ជាបាតុភូតគួរឱ្យព្រួយបារម្ភ ក្មេងស្រីកាន់តែច្រើនឡើងៗចេះប្រើផលិតផលសំអាង ដោយមិនសមរម្យ មិនសមស្របទៅតាមវ័យ។ ក្នុងវ័យជំទង់ អាយុប្រមាណទើបតែ៩ ទៅ ១៣ឆ្នាំ នៅឡើយ យុវតីជំទើ នាំគ្នាធ្វើត្រាប់តាមកាយវិការរបស់អ្នកផ្សព្វផ្សាយគ្រឿងកែសម្ផស្សតាមបណ្តាញសង្គម។ ទើបចាប់លូតលាស់ មិនទាន់ពេញរូបរាងត្រឹមត្រូវ ក្មេងស្រីជំទើនាំគ្នាប្រើប្រាស់ប្រេងម្សៅ ឡេ ដែលស្បែកក្នុងវ័យនេះ នៅប្រហើរ ទន់ រលោង តាមបែបធម្មជាតិ។ ស្បែករបស់ក្មេងស្រី ក្នុងវ័យនេះ ផូរផង់ល្អណាស់ មិនត្រូវការផលិតផលជំនួយសម្ផស្សអ្វីទាល់តែសោះ។
ផលិតផលសំអាងជាប្រភពរំខានដល់ប្រព័ន្ធអរមូន?
កាន់តែអាក្រក់បំផុតទៅទៀត ផលិតផលសំអាង ម្សៅ ឡេ សេរ៉ូម ទាំងអស់នោះ មិនល្អសម្រាប់នាងៗជាក្មេងជំទង់ ឬទើបពេញក្រមុំទេ។ តែបច្ចុប្បន្ននេះ គេឃើញក្មេងស្រី ចាប់ប្រើសេរ៉ូម ជំនួយស្បែកកុំឱ្យឆាប់ចាស់ ឡេបំបាត់ស្នាមនឿយហត់លើមុខ ឡេលាបស្បែកខ្លួនឬផលិតផលប៉ូវស្បែកឱ្យស្អាតរលោងសល្អ ... ជាសរុបមានផលិតផលសំអាងច្រើនយ៉ាងទៀតណាស់ ដែលមិនត្រូវសោះនឹងក្មេងវ័យនេះ។ ធ្ងន់ធ្ងរជាងនេះទៅទៀត ផលិតផលទាំងអស់នេះមិនត្រឹមតែគ្មានប្រយោជន៍សម្រាប់ពួកគេទេ តែថែមទាំងជាប្រភពនៃគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់ក្មេងស្រីជាអ្នកប្រើវាទៀត។
សម្រាប់ក្រុមគ្រូពេទ្យជំនាញ ស្បែកយុវតីក្នុងវ័យជំទង់មិនទាន់ត្រូវការជំនួយអ្វីទាំងអស់។ បើចង់ក្មេងអាចប្រើផលិតថែទាំស្បែកបាន ដើម្បីផ្តល់សំណើមដល់ស្បែក ឬដើម្បីព្យាបាលជំងឺមុន។
ក្នុងវ័យនេះ ផលិតផលតែមួយគត់ដែលស្បែកអាចទទួលបាន និងគួរតែប្រើប្រាស់នោះ គឺឡេ ឬក្រែមការពារស្បែកពីពន្លឺនិងកម្តៅព្រះអាទិត្យ (ការពារកម្តៅថ្ងៃ)។ ក្មេងខ្លះមានស្បែកស្ងួតខ្លាំង អាចត្រូវការជំនួយបន្ថែមជាផលិតផល ជាឡេបន្សើមស្បែក តែជាផលិតផលសម្រាប់កុមារ ដែលមានកំរិតអាល់ឡែកហ្ស៊ីទាបបំផុត និងមានធាតុផ្សំតិចបំផុត ហើយគ្មានក្លិន គ្មានជាតិទឹកអប់អ្វីទាំងអស់។
ជាទូទៅ ផលិតផលសំអាងផលិតឡើងមិនមែនសម្រាប់ក្មេងទេ។ ផលិតផលសំអាង ឡេ ក្រេម ម្សៅ មានធាតុផ្សំ និងសារធាតុគីមីច្រើនមុខណាស់។ ជាឧទាហរណ៍ ឡេប្រឆាំងនឹងភាពចាស់របស់ស្បែក Anti âge អាចមានផ្ទុកធាតុសកម្មដូចយ៉ាងវីតាមីនសេ រ៉េទីណុល ដែលអាចវាយប្រហារស្បែក។ ត្រូវចងចាំថា ស្បែករបស់ក្មេងខុសពីស្បែករបស់មនុស្សចាស់។ ស្បែកក្មេង ជាស្បែកស្តើង ទន់ ឆាប់ជ្រាប ងាយរងប្រតិកម្មផ្សេងៗ មិនក្រាសរឹងនិងមិនទាន់អាចបំពេញតួនាទីជាស្រទាប់ការពារសរីរាង្គកាយបានពេញលេញនៅឡើយទេ។
ដូច្នេះការប្រើផលិតផលសំអាង ទាំងនៅវ័យក្មេង អាចនឹងធ្វើឱ្យស្បែកមានប្រតិកម្ម ឡើងកន្ទួល រោល រលាក ឡើងមុន និងមានអាល់ឡែកហ្ស៊ី។ ជាពិសេសទៅទៀត កាយវិការនេះនាំឱ្យក្មេងស្រីទាំងនោះប្រឈមនឹងសារធាតុគីមី រំខានដល់ប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីន (perturbateurs endocriniens)។
សារធាតុរំខានអង់ដូគ្រីន Perturbateur endocrinien (EP) ជាអ្វី?
បើតាមនិយមន័យរបស់អង្គការសុខភាពពិភពលោក សារធាតុគីមី មានប្រភពពីធម្មជាតិ ឬសារធាតុគីមីសំយោគ ឬល្បាយសារធាតុគីមី ណាដែលគ្មាននៅក្នុងសរីរាង្គ និងដែលអាចជ្រៀបបន្ស៊ីទៅជាមួយដំណើរការរបស់សរីរាង្គ និងកោសិកា ហើយធ្វើឱ្យដំណើរការប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីន ផលិតអរមូននិងក្រពេញប្រែប្រួល។ បើប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីនប្រែប្រួលខុសប្រក្រតី ដំណើរការរបស់អរមូននៃសរីរាង្គមានជីវិតក៏ប្រែប្រួល ដែលជាឥទ្ធិពលដ៏អាក្រក់សម្រាប់បរិស្ថាន និងសម្រាប់សុខភាពមនុស្ស តជំនាន់។
ប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីន គឺជាក្រពេញឬកោសិកាដែលផលិតអរមូនបញ្ចេញទៅក្នុងចរន្តឈាមដោយផ្ទាល់។ អរមូនទាំងនេះជាសារធាតុគីមីធម្មជាតិដែលមានសកម្មភាពលើគ្រប់សរីរាង្គនៃខ្លួនប្រាណ។ ពោលគឺអរមូនអង់ដូគ្រីន មានតួនាទីច្រើនក្នុងគ្រប់គ្រងចាត់ចែងដំណើរការជារបស់ជីវិត ដូចជាដំណើរការលូតលាស់ ការបន្តពូជ ដំណើរការផ្លូវភេទ ដំណេក ការឃ្លាន អារម្មណ៍ និងដំណើរការមេតាបូលិក។ និយាយដោយខ្លី របៀបលូតលាស់និងប្រព្រឹត្តទៅនៃកោសិកានីមួយៗអាស្រ័យទាំងស្រុងទៅលើសកម្មភាពគុណភាពរបស់អរមូន។
ដូច្នេះប្រសិនបើមានអ្វីទៅរំខានអរមូន ប្រព័ន្ធអរមូន ឬប្រព័ន្ធអង់ដូគ្រីនហើយ សរីរាង្គកាយនឹងលែងមានដំណើរល្អ...
Duration:00:08:56
សំរាន្តក្នុងទីងងឹត ចម្រើនដល់សុខភាព?
10/9/2024
ពន្លឺសិប្បនិម្មិត ទោះបីជាខ្សោយយ៉ាងណាក៏រំខានដល់ដំណេក និងមកពន្យឺតភាពងងុយរបស់យើងដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ ការសំរាន្តយប់ក្នុងបន្ទប់ងងឹតឈឹង គ្មានពន្លឺសោះ មិនត្រឹមតែជួយឱ្យយើងឆាប់លង់លក់យ៉ាងស្កប់ស្កល់ទេ តែថែមទាំងអាចផ្តល់ប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនដល់សុខភាពល្អ។ ហេតុអ្វី? តើអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រពន្យល់យ៉ាងដូចម្តេច?
លោកអ្នកមានបញ្ហាដំណេកមែនទេ? សូមសាកល្បង ពន្លត់ភ្លើង បិទអំពូល បិទវាំងនន បិទទូរស័ព្ទ ទូរទស្សន៍... កុំទុកឱ្យមានសល់ពន្លឺនៅក្នុងបន្ទប់គេង សាកលមើល៎។ បើតាមលទ្ធផលស្រាវជ្រាវរបស់អ្នកស្រាវជ្រាវវេជ្ជសាស្ត្រការសំរាន្តក្នុងបន្ទប់ងងឹតឈឹង គ្មានពន្លឺសោះ នឹងធ្វើឱ្យអ្នកឆាប់ងងុយ និងលង់លក់យ៉ាងស្កប់ស្កល់ខ្លាំង។
យើងធ្លាប់ឮនិយាយច្រើនអំពីការរំខានរបស់សំឡេង ដូចជាថ្លង់ពេកគេមិនលក់ គេមិនបានជាដើម។ មែន! សំឡេងរំខានខ្លាំងណាស់ អាចដាស់ បង្អាក់ដំណេក។ អ្នកមានដំណេកស្រាល អាចភ្ញាក់ដោយគ្រាន់តែឮសំរិបអ្វីបន្តិច។ ប៉ុន្តែពន្លឺក្នុងពេលយប់ ក៏ជាប្រភពបំពុលបរិយាកាសដំណេកដ៏ចម្បងដែលជះឥទ្ធិពលអវិជ្ជមាន ដោយស្ងប់ស្ងាត់ និងដោយគេពុំសូវលើកមកនិយាយទេ។ តែដោយពិតជាក់ស្តែងទៅនោះ ពន្លឺជាការរំខានដំណេកមនុស្សលោកខ្លាំងណាស់។ នៅប្រទេសបារាំង មួយភាគបួននៃប្រជាពលរដ្ឋ រស់ប្រឈមនឹងពន្លឺអំពូលភ្លើងសាធារណៈ។
តើពន្លឺបង្កបញ្ហាដល់ដំណេកយ៉ាងដូចម្តេច?
ទោះបីជាខ្សោយ និងភ្លឺតិចយ៉ាងណាក៏ដោយ ក៏ពន្លឺអាចប៉ះពាល់ដល់យន្តការដំណេកដែរ។ ដើម្បីងងុយ និងលង់លក់ សរីរាង្គកាយមនុស្សត្រូវការអ័រម័នម្យ៉ាង ដែលផលិតតែនៅពេលយប់ គឺ អ័រមូន មេឡាតូនីន។ នៅក្នុងការសិក្សារបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រអូស្ត្រាលី ទើបចេញផ្សាយក្នុងពេលថ្មីៗ បានបង្ហាញឱ្យឃើញថា ពន្លឺក្នុងកំរិតដ៏ខ្សោយបំផុត ប៉ុនកូនពន្លឺគ្រឿងអេឡិចត្រូវនិកបិទហើយសោះ អាចពន្យឺតយន្តការផលិតអ័រម័នមេឡាតូនីនប្រមាណ២០នាទី និងពន្យឺតភាពងងុយនិងការលង់លក់ប្រមាណ២០នាទីដែរ។
មានន័យថា ពន្លឺរំខានដល់ចង្វាក់ធម្មជាតិរបស់មនុស្ស ដោយអាចបង្ខិត ឬរំកិលចង្វាក់ដំណេក។ បើសរីរាង្គមានដំណើរការខុសចង្វាក់យូរៗទៅ ផលវិបាកសុខភាពនឹងលេចឡើង។ ពោលគឺ បើសរីរាង្គដើរខុសចង្វាក់ជីវសាស្ត្រ ប្រព័ន្ធមេតាបូលិក ប្រព័ន្ធការពារខ្លួន ក៏ត្រូវដើរខុសដែរ ដែលជាហេតុធ្វើឱ្យមានហានិភ័យធ្លាក់ខ្លួនឈឺ នូវជំងឺមេតាបូលិកជាច្រើនដូចយ៉ាង ជំងឺទឹកនោមផ្អែម ជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង ជំងឺមហារីក។
ពន្លឺអាចមានឥទ្ធិពលអវិជ្ជមានយ៉ាងនេះ ក៏ដោយសារថា គ្រប់ប្រព័ន្ធដំណើរការរបស់សរីរាង្គកាយ (ប្រព័ន្ធអរមូន ប្រព័ន្ធកម្តៅ ...) សុទ្ធតែគ្រប់គ្រងចាត់ចែងទៅតាមចង្វាក់ថ្ងៃយប់ នៃវដ្តដែលមាន២៤ម៉ោង ហើយធ្វើសមកាលកម្មដោយពន្លឺ។
ដោយសារតែខុសចង្វាក់ធម្មជាតិដំណេកនេះហើយ បានជាការសិក្សាជាច្រើនទៀត រកឃើញថាមានកំណើនគ្រោះហានិភ័យកើតជំងឺវង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃមែរ ដោយការប្រឈមនឹងពន្លឺនៅយប់។
កាលពីឆ្នាំ២០២២ ការសិក្សារបស់អ្នកស្រាវជ្រាវអាមេរិកបានអះអាងអំពីចំណងទំនាក់ទំនងរវាងការប្រឈមនឹងពន្លឺច្រើននៅពេលយប់ និងគ្រោះកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែមប្រភេទទីពីរ។ ឥឡូវអ្នកជំនាញផ្នែកដំណេកអូស្ត្រាលី លោក អ៊ីនឌ្រូ ហ្វីលីព បានអនុម័តសម្មិតិកម្មនោះ និងបានចេញផ្សាយក្នុងទស្សនាវដ្តីសុខភាពអឺរ៉ុបដ៏ល្បីល្បាញជាទីទុកចិត្តបំផុត ថា គ្រោះកើតជំងឺទឹកនោមផ្អែម ដោយហេតុតែសំរាន្តយប់ដោយទុកភ្លើង មានកំរិតពន្លឺត្រឹមអំពូលទូរទស្សន៍បិទហើយ បានកើនឡើង២៩%-៣៩% និងដល់៥៣%បើអំពូលភ្លឺខ្លាំង។
នៅពេលសំរាន្ត ទោះបីជាយើងបិទភ្នែកជិតឈឹងក៏ដោយ ក៏ពន្លឺនៅតែអាចជ្រៀតចាំងចូលតាមត្របកភ្នែកបានដែរ។ យើងអាចមានអារម្មណ៍ថាសំរាន្តពេលយប់លក់ស្រួលគ្មានអ្វីរំខានមែន តែពន្លឺ ការបើកទូរទស្សន៍ ទុកអំពូលភ្លើងឱ្យនៅឆេះចោលពេលដេកយប់ មិនមែនជាទម្លាប់ល្អទេ។ ការសិក្សាពន្យល់ថា នៅពេលដេកក្នុងទីភ្លឺ សរីរាង្គកាយយើងស្ថិតក្នុងស្ថានភាពប្រុងត្រៀមតែរហូត ហើយទៅបំប៉នប្រព័ន្ធប្រសាទឱ្យនៅស្វាហាប់ជានិច្ច។ ជាហេតុធ្វើឱ្យបេះដូងប្រឹងលោតញាប់ដដែល ដែលជាទូទៅចង្វាក់បេះដូងត្រូវលោតរង្វើលនៅពេលយប់ និងជាហេតុធ្វើឱ្យចំណាត់ការចែកចាយជាតិស្ករក្នុងឈាមមិនបានល្អ ដែលអាចជាចំណុចចាប់ផ្តើមនៃជំងឺទឹកនោមផ្អែម និងជាទម្លាប់អាក្រក់ ធ្វើឱ្យខ្លួនប្រាណនិងសរីរាង្គកាយទាំងមូល លែងមានសណ្តាប់។
នេះជាសាររំលឹកអំពីភាពចាំបាច់ ដែលយើងត្រូវចេះស្តាប់សេចក្តីត្រូវការរបស់សរីរាង្គកាយ និងគោរព រក្សាចង្វាក់ធម្មជាតិដែលមានពីដំណាក់កាលឆ្លាស់គ្នា គឺពេលថ្ងៃសកម្ម និងពេលយប់សំរាក។ សំរាកដោយត្រឹមត្រូវ ដោយគ្មានពន្លឺរំខាន។
សំរាន្តក្នុងទីងងឹតមានគុណប្រយោជន៍យ៉ាងណា?
នៅពេលធ្វើដំណើរកំសាន្តទៅទីជនបទ...
Duration:00:09:37
ការពារសុខភាពភ្នែក ជាផ្នែកមួយនៃការពារប្រឆាំងនឹងជំងឺវង្វេងវង្វាន់
10/2/2024
មានអត្រាជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ និងមិនព្យាបាលភ្នែកពេលមើលមិនច្បាស់ ជាកត្តាហានិភ័យពីរថ្មី ដែលនាំឱ្យមានគ្រោះកើតជំងឺរង្វេងវង្វាន់ អាល់ហ្សៃម៉ែរ។ នេះបើតាមការសិក្សាទើបចេញផ្សាយ នៅថ្ងៃទី ៣១កក្កដា ២០២៤។ ប៉ុន្តែជាដំណឹងល្អ នៅពេលអនាគតដ៏ខ្លីខាងមុខ វេជ្ជសាស្ត្រទំនងជាអាចជួយវែករកជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ បានឆាប់រហ័សនិងដោយភាពប្រាកដប្រជាខ្លាំង ហើយងាយ ដោយគ្រាន់តែយកឈាមទៅវិភាគជំងឺ។
អាល់ហ្សៃម៉ែរជាជំងឺដ៏គួរឱ្យខ្លាច និងគ្មានថ្នាំព្យាបាលទេ រហូតមកទល់នឹងម៉ោងនេះនាទីនេះ។ បន្ថែមពីលើផលវិបាកដែលអ្នកជំងឺរងទុក្ខដោយផ្ទាល់ រោគវង្វេងវង្វាន់ ជាបន្ទុករបស់សង្គម និងគ្រួសារធ្ងន់ធ្ងរណាស់។ ហើយក្នុងមួយឆ្នាំៗមានមនុស្សរាប់លាននាក់ធ្លាក់ក្នុងស្ថានភាពវង្វេងវង្វាន់ បាត់បង់ការចងចាំ និងលែងចេះនិយាយស្តី។ ប៉ុន្តែ អ្នកស្រាវជ្រាវក៏ចាប់យល់និងកំណត់បានកាន់តែច្រើន អំពីកត្តាហានិភ័យដែលនាំឱ្យមានការអភិវឌ្ឍជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរដែរ។
នៅចន្លោះពីឆ្នាំ ២០១៧ដល់ឆ្នាំ២០២០ គណៈកម្មការ Lancet ដែលជាអ្នកចងក្រងទុកនូវរាល់គ្រប់ព័ត៌មានទាក់ទងនឹងជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ បានចេញបញ្ជីកំណត់ ហានិភ័យនៃជំងឺវង្វេងវង្វាន់ថាមាន១២កត្តា ៖
-មានកំរិតសិក្សាទាប
-ថ្លង់ (ធ្ងន់ត្រចៀក)
-មានជំងឺលើសឈាម
-អសកម្មភាពផ្លូវកាយ
-មានជំងឺទឹកនោមផ្អែម
-រស់ឯកាមិនចូលសង្គម
-ទទួលទានសុរាច្រើន
-ស្រូបខ្យល់ពុល
-ជក់បារី
-ធាត់ជ្រុល
-និងមានដំបៅ ឬគ្រាំខួរក្បាល។
ពេលនេះ ការសិក្សាថ្មីដែលជាការវិភាគលម្អិតទិន្នន័យពិភពលោក ដ៏ធំចម្បងបំផុត ទើបចេញផ្សាយនៅថ្ងៃទី ៣១កក្កដា ២០២៤ ក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រសុខភាពដ៏ល្បីល្បាញ The Lancet ដដែល បានបង្ហាញសម្មតិកម្មស្តីពីកត្តាហានិភ័យពីរថ្មីទៀតនៃជំងឺវង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃម៉ែរ។ កត្តាហានិភ័យពីរថ្មីដែលមកជួយជំរុញបន្ថែមឱ្យមានវិបត្តិខួរក្បាលភ្លេចភ្លាំងនោះ គឺអត្រាជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាមកូឡេស្តេរ៉ូលខ្ពស់ និងការបាត់បង់សមត្ថភាពមើលរបស់ភ្នែកហើយមិនស្វែងរកការព្យាបាល។
កត្តាខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់
នៅក្នុងការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពការងារស្រាវជ្រាវរបស់ខ្លួន អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ Lancet បានបញ្ចូលអត្រាខ្លាញ់ក្នុងឈាមខ្ពស់ LDL ឬហៅថាខ្លាញ់កូឡេស្តេរ៉ូលអាក្រក់ ជាកត្តាហានិភ័យសម្រួលឱ្យមានជំងឺវង្វេងវង្វាន់។ បើតាមលទ្ធផលនៃការសិក្សាបីលើអ្នកជំងឺអាយុក្រោម៦៥ឆ្នាំ ជាង១លានមួយសែននាក់ នៅអង់គ្លេស ដោយផ្តោតការតាមដានតែលើកំរិតជាតិខ្លាញ់ក្នុងឈាមកូឡេស្តេរ៉ូលអាក្រក់ រយៈពេល១២ឆ្នាំទៅ គេសង្កេតឃើញថា នៅពេលកំរិតកូឡេស្តេរ៉ូលLDL ឡើង១mmol/l ហានិភ័យមានវិបត្តិភ្លេចភ្លាំងកើនឡើង៨%។
កត្តាសុខភាពភ្នែក
ឯកត្តាហានិភ័យថ្មីទីពីរនៃជំងឺវង្វេងវង្វាន់ ពាក់ព័ន្ធនឹងសមត្ថភាពមើលឃើញរបស់ភ្នែកវិញ ជាករណីដែលគណៈកម្មការមិនធ្លាប់នឹកគិតនិងចាត់ទុកជាកត្តាហានិភ័យពីមុនមកសោះ ស្រាប់តែឃើញទិន្នន័យបញ្ជាក់យ៉ាងច្បាស់ក្រលែតទៅវិញ។ នៅក្នុងទិន្នន័យសំយោគការសិក្សាចំនួន១៤ ដោយមានអ្នកចូលរួមជាមនុស្សធំពេញវ័យជាង៦លាននាក់ ដែលសុទ្ធតែមានសមត្ថភាពខួរក្បាលល្អពេញលេញពីដំបូង តែចុងក្រោយជាងមួយសែន៧ម៉ឺននាក់ធ្លាក់ខ្លួនមានវិបត្តិអាល់ហ្សៃម៉ែរភ្លេចភ្លាំង។ អ្នកមានវិបត្តិភ្លេចភ្លាំងទាំងនេះសុទ្ធតែមានសុខភាពភ្នែកធ្លាក់ចុះ មើលមិនច្បាស់ ពាក់ព័ន្ធជាមួយទាំងអស់។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាអ្នកដឹកនាំតាក់តែងសំណេរនេះ ណែនាំឱ្យគ្រប់អ្នកជំងឺទាំងអស់រូតរះទៅព្យាបាលភ្នែក នៅពេលសមត្ថភាពគំឃើញចាប់ធ្លាក់ចុះភ្លាម។ ការព្យាបាលភ្នែកជាចំណែកមួយនៃការការពារមិនឱ្យធ្លាក់ខ្លួនមានជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ។
មិនខុសពីពាក្យស្លោកបូរាណខ្មែរ “ការពារប្រសើរជាងការព្យាបាលឡើយ” អ្នកជំនាញផ្នែកជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ តែងទទូចអំពីភាពសំខាន់ និងចាំបាច់បំផុតនៃការការពារខ្លួនពីជំងឺវង្វេងវង្វាន់ តាំងពីយូរមកហើយ។ សម្រាប់ក្រុមអ្នកស្រាវជ្រាវ ការវែករកឃើញកត្តាហានិភ័យនៃជំងឺអាល់ហ្សៃម៉ែរ ដែលសំខាន់ខ្លាំង ព្រោះវាជាការផ្តល់មធ្យោបាយឱ្យរកវិធីការពារ។
ជាសរុប បើគណនាតាមក្បួន ជិតពាក់កណ្តាលនៃករណីរង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃម៉ែរ អាចបញ្ចៀសបាន តាមរយៈការលុបបំបាត់កត្តាហានិភ័យទាំង១៤មុខ។
មានន័យថា ជំងឺវង្វេងវង្វាន់អាល់ហ្សៃម៉ែរ មិនមែនជាជំងឺដែលគេមិនអាចការពារឬបញ្ចៀសបានទេ។ ថ្វីបើកត្តាពូជមានចំណែកធំនាំឱ្យមនុស្សមានរោគវង្វេងដែលគេអាចលុបបំបាត់បានក៏ដោយមែន ប៉ុន្តែគេអាចបញ្ចៀស ច្រាន កត្តាបរិស្ថាន...
Duration:00:08:26
ហាត់ប្រាណនិងធ្វើកីឡា ខុសគ្នាយ៉ាងណា?
7/31/2024
ធ្វើចលនា បញ្ចេញកម្លាំងផ្លូវកាយ ហាត់ប្រាណ ធ្វើកីឡា នេះជាសារសុខភាពដែលគេឮកាន់តែញយៗឡើង។ ប៉ុន្តែដោយជាក់ស្តែងទៅនោះ តើពាក្យទាំងនេះមានន័យ យ៉ាងដូចម្តេច? និងខុសគ្នាដែរឬទេ?
ជាគម្រប់១០០ឆ្នាំគត់ដែលបារាំងបានក្លាយជាម្ចាស់ផ្ទះជាថ្មី ទទួលរៀបចំកីឡាអូឡាំពិក ពីថ្ងៃទី ២៦កក្កដាដល់ថ្ងៃទី ១១សីហា និងប៉ារ៉ាអូឡាំពិកពីថ្ងៃទី ២៨សីហាទៅ៨កញ្ញា។ ក្រៅអំពីប្តេជ្ញារៀបចំការប្រកួតកីឡាឱ្យបានល្អប្រណិតបំផុត ក្រសួងការងារ សុខាភិបាល និងភារតភាពបារាំង បានឆ្លៀតយកឱកាសនេះ ជំរុញ អប់រំបំពាក់បំប៉ន និងឃោសនាអំពីតម្លៃនិងទម្លាប់ដ៏ល្អប្រពៃបំផុតនៃការធ្វើចលនាកាយសម្បទា និងធ្វើកីឡា។
អូឡាំពិកប៉ារីសនិងសុខភាពសាធារណៈ
កីឡាអូឡាំពិក និងប៉ារ៉ាអូឡាំពិក ត្រូវតែជាយន្តការពន្លឿននយោបាយសុខភាពសាធារណៈ និងឈ្នាន់បង្វិលមធ្យោបាយទំនើបៗឱ្យមានដំណើរការ។ កីឡាអូឡាំពិក២០២៤ ត្រូវបន្សល់ទុកនូវមរតក ប្រកបដោយមហិច្ឆតាធំ គឺ បញ្ចូលកីឡាទៅជាចំណែកដ៏ធំមួយនៃជីវិតរស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដើម្បីប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងភាពអសកម្មផ្លូវកាយ (ភាពខ្ជិលច្រអូសចង់តែស្រណុក) ដើម្បីលើកទឹកចិត្តមនុស្សឱ្យបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ ធ្វើចលនាកាយសម្បទា ហាត់ប្រាណ ធ្វើកីឡា ជាប្រចាំនៅសាលារៀន នៅក្នុងក្រុង និងនៅកន្លែងធ្វើការ។
រៀបចំកីឡាអូឡាំពិកនិងប៉ារ៉ាអូឡាំពិក ជាឱកាសរៀបចំបង្កើនសុខមាលភាពដល់ប្រជាពលរដ្ឋគ្រប់រូប ឱ្យបានកាន់តែប្រសើរឡើងផង និងជាឱកាសប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺបណ្តាលមកពីភាពស្រណុកអសកម្មផ្លូវកាយផង តាមរយៈការជំរុញឱ្យធ្វើកីឡា។ សម្រាប់អាជ្ញាធរបារាំង កំណើននៃសកម្មភាពហាត់ប្រាណបញ្ចេញកម្លាំងធ្វើចលនារបស់ពលរដ្ឋ ជាសន្ទទស្សន៍មួយនៃភាពជោគជ័យរបស់កីឡាអូឡាំពិកក្រុងប៉ារីស២០២៤ ព្រោះរដ្ឋាភិបាលបារាំងបានចេញក្រិត្យចាត់ទុកការបញ្ចេញសកម្មភាពកាយសម្បទា “ជាបុព្វហេតុជាតិឆ្នាំ២០២៤” ជាមួយកម្មវត្ថុចម្បងបី គឺ៖
កង្វះសកម្មភាព និងភាពអសកម្មផ្លូវកាយ ជាបញ្ហាដែលកើតមានលើមនុស្សគ្រប់រូប និងគ្រប់វ័យ។ ទិន្នន័យពិភពលោកចុងក្រោយបង្ហាញថា មានមនុស្សពេញវ័យ១៨០០លាននាក់ មិនបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយនិងកាយសម្បទាគ្រប់គ្រាន់តាមអនុសាសន៍អង្គការសុខភាពពិភពលោកទេ។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជានាឱកាសប្រារព្វកីឡាអូឡាំពិក ក្រសួងប្រតិភូសុខាភិបាល និងបង្ការជំងឺ បានប្តេជ្ញាកាច់ប្តូរនិន្នាការ តាមរយៈវិធានការជាក់ស្តែងជាច្រើន ដើម្បីអង្រួនពលរដ្ឋឱ្យធ្វើសកម្មភាពផ្លូវកាយ និងសកម្មភាពកីឡាឱ្យបានយ៉ាងហោច “៣០នាទីក្នុងមួយថ្ងៃ”។
ដូចម្តេចដែលហៅថា សកម្មភាពផ្លូវកាយ?
អនុសាសន៍ណែនាំ លើកទឹកចិត្តឱ្យបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ ហាត់ប្រាណ ធ្វើកីឡា ជាពាក្យដ៏ពេញនិយម ដែលគេបានឮកាន់តែញយឡើងៗ ចេញពីស្ទើរគ្រប់មាត់របស់អ្នកជំនាញ។ តើការបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ មានន័យយ៉ាងដូចម្តេចឱ្យប្រាកដទៅ?! ធ្វើចលនា បញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ ហាត់ប្រាណ ធ្វើកីឡា ខុសគ្នាយ៉ាងណា?
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត លី ចេងហ៊ុយ៖ “សកម្មភាពផ្លូវកាយ ជាបណ្តុំនៃចលនាទាំងឡាយណាដែលទៅកន្ទ្រាក់សាច់ដុំ ហើយបង្កើនការស្រូបយកថាមពលអស់ច្រើនជាងពេលនៅស្ងៀម។ សកម្មភាពផ្លូវកាយមានបីប្រភេទ ៖ សកម្មភាពប្រចាំថ្ងៃ ការហាត់ប្រាណ និងការធ្វើកីឡា។
ការហាត់កីឡា ជាផ្នែកមួយនៃសកម្មភាពផ្លូវកាយ តែគ្រប់ការបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយមិនអាចចាត់ទុកជាសកម្មភាពកីឡាទេ បើសកម្មភាពនោះមិនធ្វើតាមច្បាប់ក្បួនកំណត់។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាងអ្នកជំនាញសុខភាពសាធារណៈ និងអ្នកវិទ្យាសាស្ត្រ ស្រុះស្រួលគ្នា តាំងពីជាង១០ឆ្នាំមក ប្រើពាក្យ “សកម្មភាពផ្លូវកាយ” សម្រាប់ណែនាំមនុស្សគ្រប់រូបឱ្យធ្វើចលនា បញ្ចេញសកម្មភាព។ ថ្វីបើមានការយល់ច្រលំជាញឹកញយ រវាងសកម្មភាពផ្លូវកាយ ហាត់ប្រាណ និងធ្វើកីឡាមែន ប៉ុន្តែក្នុងផ្នែកសុខភាពសាធារណៈ ការប្រើពាក្យហាត់ប្រាណធ្វើកីឡា ដែលមានបង្កប់អត្ថន័យប្រកួតប្រជែង ចង់សំដៅតែលើការបញ្ចេញសកម្មភាពផ្លូវកាយ និងក្នុងកម្មវត្ថុតែមួយ គឺ បញ្ចេញសកម្មភាពធ្វើចលនា កុំនៅស្ងៀម។
ភាពសកម្មមានគុណប្រយោជន៍ចំពោះសុខភាពយ៉ាងណា?
សកម្មភាពផ្លូវកាយ មិនមែនទាល់តែទៅចូលក្លឹបធ្វើកីឡាឡើយ។ តាមទិសដៅណែនាំរបស់អ្នកវិទ្យាសាស្ត្រដូចជា ឡើងជណ្តើរដោយជើង ធ្វើសួន ធ្វើដំណើរដោយថ្មើរជើង ឬដើរបែបកំសាន្តក្នុងសួន-ឧទ្យានធម្មជាតិ អាចចាត់ទុកបានថាជា បញ្ចេញសកម្មភាពកាយសម្បទាហើយ។ តែ រយៈពេល ចង្វាក់/ល្បឿន បូកនឹងកំរិតនៃការបញ្ចេញកម្លាំង...
Duration:00:09:23
បារាំងរកឃើញថ្នាំជាទីសង្ឃឹមរបស់អ្នកជំងឺដាច់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល
7/24/2024
ក្រុមវេជ្ជបណ្ឌិតបារាំងនៅមន្ទីរពេទ្យម៉ុងប៉ឺលីយ៉េ ទើបចេញផ្សាយ នៅក្នុងទស្សនាវដ្តីវិទ្យាសាស្ត្រដ៏ល្បីល្បាញ "New England Journal of Medicine" លទ្ធផលគួរជាទីមោទនៈ នៃការស្រាវជ្រាវរកថ្នាំមកសង្គ្រោះអ្នកជំងឺដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល។ តើជាថ្នាំអ្វី? មានប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណា? សម្រាប់អ្នកជំងឺក្នុងស្ថានភាពណា?
ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ប្រទេសបារាំងរាប់ឃើញមានអ្នកជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលប្រមាណ១៥ម៉ឺននាក់ ពោលគឺរាល់បួននាទីម្តងមានមនុស្សម្នាក់ធ្លាក់ខ្លួនឈឺដ៏គួរឱ្យខ្លាចនេះ។
គ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាលជាអ្វី ?
គ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ដែលហៅកាត់ជាភាសាបារាំងថា AVC ឬStroke ជាភាសាអង់គ្លេស គឺជាអាការៈជំងឺដែលសរសៃឈាមអាទែររបស់ខួរក្បាលគ្មានឈាមហូរទៅដល់ ជួនបណ្តាលមកពីសរសៃឈាមនោះដាច់ហូរចេញឈាម ជួនដោយហេតុតែសរសៃឈាមត្រូវកកស្ទះ។ AVC ឬStroke ដោយការកកស្ទះ ដោយដុំកំណកឈាម ជាករណីដែលគេជួបប្រទះញឹកញាប់ជាងគេ។
នៅពេលសរសៃអាទែរខួរក្បាលស្ទះ លែងមានហើយចរន្តឈាមហូរទៅកាន់បណ្តាញសរសៃតូចៗទាំងឡាយរបស់ខួរក្បាល និងលែងមានឈាមសម្រាប់ចិញ្ចឹមសរសៃឈាមខួរក្បាល។ ប្រព័ន្ធប្រសាទត្រូវរងទុក្ខ ហើយបើគ្មានការព្យាបាលទាន់ពេលវេលាទេ នោះកោសិការនៃប្រព័ន្ធប្រសាទខួរក្បាលផ្នែកដែលគ្មានឈាមទៅដល់ ត្រូវចុះខ្សោយខ្សោះហើយស្វិតងាប់តែម្តង។ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេនិយាយអំពីពេលវេលាសង្គ្រោះអ្នកជំងឺមានគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល ដោយគិតជានាទី។ ពីមួយនាទីទៅមួយនាទីជំងឺធ្លាក់ធ្ងន់ធ្ងរខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់។ ពាក្យស្លោកបូរាណថា ពេលវេលាជាមាសប្រាក់ តែក្នុងករណីមានគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល ពេលវេលាជាចំនួនកោសិកាសរសៃប្រសាទ។ នៅពេលខ្វះអុកស៊ីហ្សែន គ្មានឈាមហូរទៅចិញ្ចឹម មួយនាទី ខួរក្បាលត្រូវបាត់បង់កោសិកាសរសៃប្រសាទអស់២លាន។ អ៊ីចឹងហើយបានជាគ្រូពេទ្យតែងផ្តល់អនុសាសន៍ឱ្យអ្នកជំងឺនិងអ្នកជុំវិញខ្លួនចេះសម្គាល់អំពីអាការៈជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាល និងបញ្ជូនអ្នកជំងឺមកមន្ទីរពេទ្យបានឆាប់រហ័សជាទីបំផុតតាមដែលអាចធ្វើទៅបាន និងកាន់តែប្រសើរឱ្យបានក្នុងអំឡុងពេលបួនម៉ោងកន្លះដំបូងយ៉ាងយូរ។
តើអាការៈសញ្ញាសម្គាល់ជំងឺគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមខួរក្បាលមានយ៉ាងដូចម្តេចខ្លះ? រោគសញ្ញាទីមួយ អាចជាការចុះខ្សោយ បាត់កម្លាំងនៅដៃ នៅជើង នៅមុខ ឬទាំងបីក្នុងពេលជាមួយគ្នាតែម្តង។ អ្នកជំងឺមានអារម្មណ៍ថាស្ពឹក បាត់បង់ភាពរំញោច ជាសញ្ញាទីពីរ ឯសញ្ញាទីបី គឺការនិយាយស្តី ពិបាកយល់ និងចុងក្រោយ មានបញ្ហាភ្នែក ស្រវាំងមើលមិនច្បាស់។ ជួនកាលអ្នកជំងឺអាចមានសញ្ញារោគផ្សេងទៀត ដូចជាវិលមុខ ឃ្លីឃ្លោង ឬឈឺក្បាលយ៉ាងខ្លាំង។ ក្នុង៩ករណីលើ១០ ជំងឺនេះបានស្តែងឡើងក្នុងរយៈពេលដ៏ខ្លី ពីរទៅបីនាទីប៉ុណ្ណោះ។ ដូច្នេះត្រូវរួសរាន់ធ្វើរោគវិនិច្ឆ័យឱ្យបានលឿន ដើម្បីឆាប់បានបញ្ជូនទៅមន្ទីរពេទ្យ។ សូមស្តាប់ប្រសាសន៍របស់វេជ្ជបណ្ឌិត ស៊ន ផលនីកា គ្រូពេទ្យជំនាញប្រព័ន្ធប្រសាទ ពន្យល់អំពីរបៀបផ្ទៀងផ្ទាត់ ដើម្បីដឹងថាអ្នកជំងឺពិតជាមានគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល៖
ការផ្ទៀងផ្ទាត់ត្រូវធ្វើឱ្យបានលឿន ក្នុងពីរទៅបីនាទី តាមក្បួនអង់គ្លេស F-A-S-T
- Face- មុខវៀច ៖ ឱ្យអ្នកជំងឺញញឹម ដើម្បីសម្គាល់មើលថាតើ មាត់មានវៀចដែរឬទេ ?
- Arm- ដៃខ្សោយម្ខាង ៖ ឱ្យអ្នកជំងឺលើកដៃ ទាំងពីរ ដាក់ទៅមុខ ក្នុងកំរិត ៩០ដឺក្រ តើគាត់អាចលើកបានស្មើគ្នាដែរឬអត់? ឬឱ្យអ្នកជំងឺចាប់ឬច្របាច់ដៃយើង តើគាត់មានកម្លាំងដៃម្ខាងខ្លាំងជាងម្ខាងទៀតដែរឬទេ ?
- Speak- ពិបាកនិយាយស្តី ៖ ហៅអ្នកជំងឺឱ្យនិយាយ សួរសំណួរតើអ្នកជំងឺអាចឆ្លើយ បានដែរឬអត់
- Time -ពេលម៉ោង ៖ អ្នកនៅជុំវិញ ត្រូវចងចាំអំពីពេលវេលា និងរយៈពេលដែលអ្នកជំងឺធ្វើទុក្ខ រហូតដល់ជួបគ្រូពេទ្យ និងដល់មន្ទីរពេទ្យ។
ត្រូវជួយសង្គ្រោះនិងបញ្ជូនអ្នកជំងឺទៅមន្ទីរពេទ្យឱ្យបានឆាប់រហ័ស។ កាន់តែឆាប់ កាន់តែប្រសើរ ព្រោះការព្យាបាល អាស្រ័យលើពេលវេលាខ្លាំងណាស់ដែរ។ បើជាករណីគ្រោះថ្នាក់សរសៃឈាមក្នុងខួរក្បាល ដោយការកកស្ទះដុំកំណកឈាមក្នុងសរសៃ ការព្យាបាលដោយចាក់ថ្នាំរំលាយឈាមមានប្រសិទ្ធភាពខ្ពស់ខ្លាំង បើមកដល់មន្ទីរពេទ្យ ក្នុងកំឡុងពេលមុនបួនម៉ោង។
គោលការណ៍នៃការរំលាយដុំកំណកស្ទះសរសៃឈាម ជាយន្តការសាមញ្ញដូចចាក់ ទម្លុះកំណកពេលស្ទះលូ ឬទុយយោទឹកដូច្នោះ។ ក្នុងការស្ទះសរសៃឈាមខួរក្បាល...
Duration:00:08:52
ហេតុអ្វីពិភពលោកមានមនុស្សមីញ៉ូបភ្នែកកាន់តែច្រើន និងតាំងពីក្មេងខ្លាំង?
7/17/2024
ប្រជាពលរដ្ឋលើភពផែនដីចំនួនពាក់កណ្តាលនឹងមានភ្នែកមីញ៉ូប នៅឆ្នាំ២០៥០ ពោលគឺជាកំណើនមួយទ្វេជាពីរបើប្រៀបទៅនឹងចំនួនអ្នកមីញ៉ូបនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ តើហេតុអ្វី បានជាពិភពលោកមានកំណើនមនុស្សមីញ៉ូបខ្លាំងដូច្នេះ? នេះគឺបណ្តាលមកពីការប្រើប្រាស់អេក្រង់ និងមើលទូរស័ព្ទដៃច្រើនពេកឬ? ចុះតើវិទ្យាសាស្ត្រអាចទប់ស្កាត់និងព្យាបាលជំងឺមីញ៉ូបបានទេ? ដោយវិធីណា? ការបាញ់ឡាស៊ែរបំបាត់មីញ៉ូប មានគ្រោះថ្នាក់និងប្រសិទ្ធភាពយ៉ាងណា?
តើអនាគតទៅ មនុស្សនៅលើផែនដីសុទ្ធតែមានភ្នែកមីញ៉ូបទាំងអស់គ្នាឬ? កន្លងមក ករណីមីញ៉ូប មានផ្ទុះកើនខ្លាំងតែនៅតាមបណ្តាប្រទេសក្នុងទ្វីបអាស៊ីតែប៉ុណ្ណោះ។ ទស្សនាវដ្តីសុខភាពThe Lancet ធ្លាប់បានចេញរបាយការណ៍ទាញសញ្ញាអាសន្នកាលពី១០ឆ្នាំមុនថា នៅជប៉ុន កូរ៉េខាងត្បូង ឬក៏ចិន ក្នុងចំណោមសិស្សសាលា១០នាក់ ក្មេង៩នាក់ហើយមានពាក់វែនតា ដើម្បីកែសមត្ថភាពមើលឆ្ងាយរបស់ភ្នែក។ បច្ចុប្បន្ននេះ ៤០%នៃមនុស្សលោកមានភ្នែកមីញ៉ូប ក្នុងនោះ៥ទៅ១០% ជាមីញ៉ូបខ្លាំង ធ្ងន់ធ្ងរ។ អត្រាកំណើនករណីភ្នែកមីញ៉ូបឡើងលឿនរហ័សខ្លាំងណាស់ ហើយជាពិសេសមានកុមារកាន់តែច្រើនឡើងៗ និងកាន់តែក្មេងឡើងៗ មីញ៉ូប។ យោងតាមល្បឿនសព្វថ្ងៃ គេអាចព្យាករណ៍បានថានៅឆ្នាំ២០៥០ មនុស្សជាតិពាក់កណ្តាលផែនដី នឹងពាក់វែនតា ដោយសាររោគមីញ៉ូប។
ហេតុអ្វីបានជាជំងឺមីញ៉ូបកើនឡើងយ៉ាងលឿនរហ័សយ៉ាងដូច្នេះ?
មីញ៉ូបមានលក្ខណៈជាជំងឺតពូជ មានន័យថាបើឪពុកម្តាយជាមានអាការៈមីញ៉ូប នោះកូនចៅជំនាន់ក្រោយងាយមានហានិភ័យអន់ភ្នែកមើលឆ្ងាយមិនច្បាស់ដែរណាស់។ ប៉ុន្តែនៅមានមូលហេតុជាច្រើនផ្សេងទៀត ដែលជំរុញឱ្យមានករណីមីញ៉ូបកាន់តែច្រើនឡើងនោះ។
មូលហេតុទាំងនោះអាចជាសម្ពាធគ្រួសារបង្ខំឱ្យកូនខំប្រឹងធ្វើការ-ប្រឹងរៀនជ្រុលហួសហេតុ ការប្តូរផ្លាស់ទម្លាប់រស់នៅ ដោយលែងសូវ ចេញទៅរត់លេងនៅក្រៅផ្ទះឱ្យត្រូវពន្លឺថ្ងៃ។ តើសម្ពាធគ្រួសារ មានទំនាក់ទំនងនឹងការមីញ៉ូបយ៉ាងដូចម្តេច។ លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត ដាម្ញៀង ហ្កាទីណែល Damien Gatinel គ្រូពេទ្យឯកទេសភ្នែកនៅ មន្ទីរពេទ្យមូលនិធិអាដុល រ៉ូឈីល ក្រុងប៉ារីស បានពន្យល់អំពីសម្ពាធបរិយាកាសចំពោះភ្នែកមីញ៉បយ៉ាងដូច្នេះថា នៅក្នុងទីក្រុងធំៗ របស់អាស៊ី ដូចជាប៉េកាំង សៀងហៃ តៃវ៉ាន់ ហុងកុង តូក្យូ ឬសេអ៊ូល ។ល។ និង។ល។ អត្រាក្មេងមីញ៉ូប ឡើងដល់៩០% ដោយហេតុរបៀបរបបរស់នៅរបស់ពួកគេ។ នៅពេលពលរដ្ឋអាស៊ីទាំងនេះ និរទេសខ្លួនទៅរស់នៅបរទេស-ក្នុងប្រទេសដែលផ្តល់អាទិភាពដល់សកម្មភាពនៅក្រៅផ្ទះ ដូចយ៉ាងអូស្ត្រាលី- កូនៗរបស់ពួកគេ មិនសូវមានបញ្ហាភ្នែកមីញូបទេ។ អត្រាក្មេងមីញូបក្នុងសហគមន៍អាស៊ីនេះទាបខ្លាំងណាស់ បើទោះមានហ្សែនដូចគ្នាក៏ដោយ។
លោកវេជ្ជបណ្ឌិត ដាម្ញៀង ហ្កាទីណែល ៖ “បើឪពុកម្តាយមីញ៉ូប កូនក៏ច្រើនតែមីញ៉ូបភ្នែកដែរ ប៉ុន្តែបរិស្ថាន និងសម្ពាធបរិយាកាសជុំវិញខ្លួន ដែលមកប្តូរទម្លាប់រស់នៅប្រចាំថ្ងៃ ដូចជាការចូលចិត្តសំងំនៅតែក្នុងផ្ទះ និងការប្រើប្រាស់អេក្រង់ (ទូរស័ព្ទ ស្មាតហ្វូន អាយផែត អាយផាត់ ...) ច្រើនជ្រុលហួសហេតុ ក៏ជាកត្តានាំឱ្យភ្នែកឆាប់មីញ៉ូបដែរ។ ដោយសារអេក្រង់ ក្មេងមិនត្រឹមតែទម្លាប់ប្រើភ្នែកមើលជិតជ្រុលទេ តែថែមទាំងជក់ខ្លាំងលែងចង់ចេញរត់លេងក្រៅឱ្យត្រូវពន្លឺថ្ងៃ។ ពន្លឺថ្ងៃដើរតួនាទីសំខាន់ណាស់ក្នុងការគ្រប់គ្រងដំណើរវិវឌ្ឍលូតលាស់នៃសរីរាង្គកាយ ពិសេសគ្រាប់ភ្នែកតែម្តង។ ភ្នែកអ្នកមីញ៉ូប ជាភ្នែកវែង មានគម្លាតខ្លាំងរវាងប្រស្រីនិងកែវភ្នែក ទើបមើលឆ្ងាយមិនច្បាស់។ កាលណាខ្វះពន្លឺថ្ងៃ នៅក្នុងវ័យកុមារនិងពេលជំទង់ គ្រាប់ភ្នែករបស់ពួកគេច្រើនតែលូតវែងជ្រុលហួសហេតុ។”
មីញ៉ូបអាចធ្វើឱ្យងងឹតភ្នែក?
ជាទូទៅ ក្មេងមីញ៉ូបភ្នែកកម្រថ្ងូរឬនិយាយប្រាប់ឪពុកម្តាយ អំពីអាការៈមើលមិនច្បាស់របស់ខ្លួនណាស់។ ប៉ុន្តែមានកាយវិការមួយចំនួនដែលអាណាព្យាបាលត្រូវចាប់អារម្មណ៍នាំក្មេងទៅពេទ្យភ្នែក គឺនៅពេលក្មេងឧស្សាហ៍ញីភ្នែក ធ្វើភ្នែកប្រឹមៗនៅពេលសំឡឹងមើលអ្វីមួយ ឬ គ្រាប់ភ្នែកបង្វិលមិនល្អដូចកែកពេលប្រឹងមើល។ ចូលចិត្តដើរទៅកៀកនៅពេលចង់មើល ចង់ឃើញ ឬចង់អានអក្សរ។ លទ្ធផលសិក្សាធ្លាក់ចុះ រៀនមិនទាន់គេ ដូច្នេះមិនត្រូវធ្វេសប្រហែសនឹងអាការៈមីញូបរបស់ក្មេងឡើយ ព្រោះវាអាចបង្កឱ្យមានបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរទៅថ្ងៃក្រោយទៀត។
លោកសាស្ត្រាចារ្យ ដាម្ញៀង ហ្កាទីណែល៖ “មីញ៉ូបជាបញ្ហាធ្ងន់ធ្ងរ ព្រោះវាអាចមានបង្កប់នូវជំងឺធ្ងន់ធ្ងរមួយចំនួនទៀត ដូចជាជំងឺក្លូកូម...
Duration:00:08:47
ជំងឺក្អកមាន់លេចឡើងជាថ្មី សម្លាប់ក្មេងជាច្រើននាក់នៅបារាំង
7/4/2024
មានស្លាប់យ៉ាងហោចណាស់១៧នាក់ ក្នុងនោះ១៤នាក់ជាទារក និងបីនាក់ជាមនុស្សចាស់ អាយុលើស៨៥ឆ្នាំ នៅឆ្នាំ២០២៤នេះ ដោយជំងឺក្អកមាន់។ ជំងឺក្អកមាន់តែគេសឹងភ្លេចបាត់ទៅហើយស្រាប់តែផ្ទុះកំរើកឡើងនៅវិញ យ៉ាងខ្លាំង នៅស្រុកបារាំងនិងអឺរ៉ុប។ តើក្អកមាន់ជាជំងឺអ្វី? ហេតុមានផ្ទុះករណីក្អកមាន់ច្រើននៅអឺរ៉ុប? តើត្រូវការពារខ្លួនពីជំងឺក្អកមាន់នេះយ៉ាងដូចម្តេច?
ក្អកមាន់ ជំងឺដែលគេភ្លេច ស្មានតែកម្ចាត់បានទាំងស្រុងហើយ បានវិលមកសម្លាប់ជីវិតមនុស្សជាថ្មី ក្នុងល្បឿនក៏គួរឱ្យព្រួយបារម្ភ នៅអឺរ៉ុប។ ក្នុងរយៈពេល៦ខែដំបូងនៃឆ្នាំ២០២៤នេះ មានកុមារ១៤នាក់ មនុស្សចាស់អាយុលើស៨៥ឆ្នាំបីនាក់ បានបាត់បង់ជីវិត និងជាង៦ពាន់នាក់កំពុងទទួលការព្យាបាលជំងឺក្អកមាន់ នៅក្នុងប្រទេសបារាំង។ ក្នុងកំរិតអឺរ៉ុប ពីកើតទៅលិច ពីប្រទេសអង់គ្លេសដល់សាធារណរដ្ឋឆែក ករណីកើតជំងឺក្អកមាន់បានកើនឡើងគួរជាកត់សម្គាល់ដែរ។ ៧៨៨៨ករណីនៅប្រទេសឆែក ជាងមួយពាន់នាក់នៅប្រទេសក្រូអាស៊ី និងក៏មានច្រើនករណីដែរ នៅប៊ែលហ្ស៊ិក ដាណឺម៉ាក អាល្លឺម៉ង់ អេស្ប៉ាញ ឬហូឡង់ អង់គ្លេស… ជាមួយនឹងសេចក្តីជូនដំណឹងនៃការស្លាប់ជាបន្តបន្ទាប់ទៀត។
ក្នុងមួយឆ្នាំៗ ជំងឺក្អកមាន់មានកើតប្រមាណ៤០លានករណី និងសម្លាប់មនុស្សអស់ប្រមាណបីសែន នៅលើពិភពលោក។ មានន័យថាជំងឺក្អកមាន់ មិនបានផុតរលត់ពីភពផែនដីទេ។ ប៉ុន្តែជំងឺនេះបានបំប្លែងទម្រង់ និងលេចឡើងប្រៀបដូចជារលក យូរៗផ្ទុះឆ្លងខ្លាំងម្តង ទៅតាមវដ្តរបស់វា។ ជាទូទៅពពួកជំងឺដែលគេភ្លេចទៅហើយនេះ តែងតែលេចឡើងមកវិញជារៀងបួន-ប្រាំឆ្នាំម្តង ឬជួនដល់១០ឆ្នាំម្តង ជាមួយការបំប្លែងខ្លួនបន្តិច លិបបាត់ហើយលេចឡើងមកវិញដោយគ្មានប្រាប់ជាមុនទេ។ តែនៅពេលត្រលប់មកវិញម្តងៗ ជំងឺនៅតែកំណាចអាចផ្តាច់ជីវិតមនុស្សបានជានិច្ច។ នេះបើតាមប្រសាសន៍របស់លោកព្រឹទ្ធសាស្ត្រាចារ្យនៅវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រលោក ហ្វីលីព សានសូនេទី Philippe Sansonetti។
ការវិលត្រលប់មកវិញលើកនេះ ត្រូវបានគេចាត់ទុកជាការផ្ទុះជំងឺក្អកមាន់ដ៏ខ្លាំងមិនធ្លាប់ប្រទះទេ គិតក្នុងរយៈពេលជាង៤០ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ដែលពិភពលោកចាប់មានយុទ្ធនាការចាក់ថ្នាំបង្ការប្រឆាំងនឹងជំងឺក្អកមាន់មក។
តើក្អកមាន់ជាជំងឺអ្វី?
ក្អកមាន់ជាជំងឺផ្លូវដង្ហើម ដ៏មហាឆ្លង បង្កឡើងដោយបាក់តេរីពពួកBordetella pertussis ឬ parapertussis និងផ្តល់អាការៈរោគពិសេស ប្លែកពីការក្អកធម្មតា។ នៅពេលបាក់តេរីបានចម្លងចូលដល់ក្នុងខ្លួនមនុស្សហើយ វានឹងសំងំនៅក្នុងសរីរាង្គកាយយើងរយៈពេលប្រមាណ១០ថ្ងៃ ទើបបញ្ចេញរោគសញ្ញាដំបូង។ មុនការរកឃើញថ្នាំបង្ការ អ្នកផ្ទុកមេរោគជំងឺក្អកមាន់ម្នាក់មានសមត្ថភាពអាចចម្លងទៅអ្នកដទៃជុំវិញខ្លួន ប្រមាណពី១៥ទៅ១៧នាក់ជាមធ្យម។ ពោលគឺជាជំងឺឆ្លងខ្លាំង-ខ្លាំងជាងជំងឺកូវីដពេលផ្ទុះឡើងដំបូងដល់១០ដងឯណោះ។ ក្អកមាន់ពេញអំណាចចម្លងបំផុត នៅសប្តាហ៍ដំបូង ពេលអ្នកជំងឺចាប់ផ្តើមមានរោគសញ្ញាក្អកភ្លាម និងរហូតដល់បីសប្តាហ៍។ បន្ទាប់ពីប្រើថ្នាំផ្សះអង់ទីប៊ីយូទីកបានពីរបីថ្ងៃ ជំងឺចាប់ផ្តើមស្រាក សមត្ថភាពចម្លងទៅអ្នកដទៃក៏ចាប់ចុះថយដែរ។
ការចម្លងធ្វើឡើងតាមផ្លូវដង្ហើម តាមរយៈការប៉ះពាល់ទឹកសំបោរ តាមរយៈការខ្ទាតទឹកមាត់ ពេលក្អក ពេលនិយាយ។ តែនៅក្នុងប្រទេសដែលមានយុទ្ធនាការចាក់ថ្នាំបង្ការលើគ្រប់រូបកុមារជាចាំបាច់នោះ ទារកច្រើនតែឆ្លងមេរោគក្អកមាន់ពីមនុស្សធំ។
រោគសញ្ញាសម្គាល់មានដូចគ្នាមិនថាសម្រាប់ក្មេងឬមនុស្សចាស់ទេ។ អ្នកជំងឺចាប់ផ្តើមដំបូង ដោយអាការៈហៀសំបោរជាប់ មួយអាទិត្យពីរ អមដោយការក្តៅខ្លួនតិចតួច។ បួនដប់ថ្ងៃកន្លងទើបលេចអាការៈក្អកឡើង។ ដំបូងក្អកតិចៗ តែក្រោយមក អ្នកជំងឺក្អកយ៉ាងខ្លាំង ភ្លាមៗ ជាប់ៗគ្នា ស្ទើរដកដង្ហើម អមដោយស្នូរដង្ហើមដង្ហក់ឮដូចមាន់ ហេតុដូច្នេះហើយបានជាគេហៅជំងឺនេះថាក្អកមាន់។ នេះបើតាមប្រសាសន៍បំភ្លឺរបស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ Sylvain Brisse នាយកមជ្ឈមណ្ឌលជាតិទទួលបន្ទុកជំងឺក្អកមាន់នៃវិទ្យាស្ថានប៉ាស្ទ័រ ដោយរំលឹកថា អាការៈក្អកអាចអូសបន្លាយពេលជាច្រើនសប្តាហ៍និងដល់១០០ថ្ងៃ ប្រសិនបើគ្មានការព្យាបាល។ អ្នកជំងឺអាចក្អកខ្លាំង ដោយគ្មានអាការៈក្តៅខ្លួនទេ និងក្អកជាពិសេសនៅពេលយប់។
ថ្នាំបង្ការជាវិធីការពារជំងឺក្អកមាន់ដ៏មានប្រសិទ្ធភាព
ជំងឺក្អកមាន់ ជាតំណាងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងជាពិសេសសម្រាប់មនុស្សចាស់ ស្ត្រីមានគភ៌ និងទារកទើបនឹងកើត...
Duration:00:08:20
ប៉េងប៉ោះ ជាថ្នាំបង្ការជំងឺលើសឈាមនិងប្រូស្ត្រាត
6/26/2024
ប៉េងប៉ោះ មានគុណប្រយោជន៍ផ្នែកអាហារូបត្ថម្ភខ្លាំងណាស់ ព្រោះវាសម្បូរទៅដោយវីតាមីនសេ និង សារធាតុអង់ទីអ៊ុកស៊ីដង់ លីកូប៉ែន ដ៏ចាំបាច់សម្រាប់សុខភាព។ មានការសិក្សាជាច្រើនណាស់ ដែលរកឃើញអំពីគុណវិសេសនៃផ្លែប៉េងបោះ។ របកគំឃើញចុងក្រោយ បានបញ្ជាក់អំពីគុណប្រយោជន៍ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺប្រូស្តាត និងបញ្ហាសម្ពាធឈាមខ្ពស់។ តើត្រូវទទួលទានប៉េងប៉ោះ ក្នុងទម្រង់ណា? និងប៉ុន្មានផ្លែក្នុងថ្ងៃទើបទទួលផលល្អសម្រាប់សុខភាព?
អមដោយអន្តរាគមន៍របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យវេជ្ជបណ្ឌិត François Desgrandchamps គ្រូពេទ្យជំនាញវះកាត់ប្រព័ន្ធផ្លូវទឹកនោម។
ជាផ្លែចុះចេញពីដើមរុក្ខជាតិ ប៉េងប៉ោះត្រូវបានគេចាត់ទុក ជាបន្លែមិនមែនជាផ្លែឈើទេ។ ប៉េងប៉ោះមានច្រើនប្រភេទណាស់ ដល់ទៅជាង១០០ពូជឯណោះ៖ លឿង ក្រហម បៃតង ខ្មៅ មូល ទ្រវែង តូច ធំ ល្អិត ថ្លោស ផ្លែជាចង្កោម ជាកញ្ចុំ ឬទោល...។ ជាបន្លែដែលងាយបរិភោគ ងាយយកមកកែច្នៃធ្វើជាម្ហូប ឬក៏អាចទទួលទានជាអន្លក់ ជាញាំ ជាផ្លែស្រល់ ឆៅ ឆ្អិន ទាំងខ្ចីទាំងចាស់និងទុំ។
ប៉េងប៉ោះជួយបញ្ចុះសម្ពាធឈាម?
ស្រួលដាំស្រួលដុះ និងមានរសជាតិជូរ-ផ្អែមឆ្ងាញ់តាមត្រូវការហើយ ផ្លែប៉េងប៉ោះមានគុណប្រយោជន៍សម្រាប់សុខភាពខ្លាំងណាស់។ សម្បូរវីតាមីនអា សេ និងកា ប៉េងប៉ោះមិនមែនជាបន្លែដ៏សាមញ្ញទេ តែជាបណ្តុំអាហារូបត្ថម្ភសំខាន់ៗចាំបាច់សម្រាប់សរីរាង្គកាយ ដែលមានតួនាទីការពារសុខភាពខ្លាំងណាស់ ដូចជាជួយបេះដូង ជួយកាត់បន្ថយគ្រោះហានិភ័យកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូង និងជួយចាត់ចែងបញ្ចុះសម្ពាធឈាម។
អ្នកស្រាវជ្រាវអេស្ប៉ាញ បានដឹកនាំការសិក្សាលើអ្នកមានហានិភ័យកើតជំងឺសរសៃឈាមបេះដូងខ្ពស់ ពោលគឺងាយមានគ្រោះថ្នាក់ដាច់ឬស្ទះសរសៃឈាមបេះដូង និងខួរក្បាលខ្លាំង ដោយផ្តោតទៅលើការពិសាប៉េងប៉ោះ។ លទ្ធផលចេញមកអស្ចារ្យខ្លាំងណាស់។ អ្នកដែលទទួលទានប៉េងប៉ោះច្រើន ច្រើនខ្លាំងមែនទែន ជាប្រចាំ និងគ្រប់ទម្រង់ទាំងអស់នោះ មានសម្ពាធឈាមទាបជាងអ្នកមិនសូវចិត្តបរិភោគផ្លែប៉េងប៉ោះ។ សម្ពាធឈាមអ្នកញ៉ាំប៉េងបោះច្រើនខ្លាំង បានធ្លាក់ចុះគួរឱ្យកត់សម្គាល់គឺរហូតដល់ទៅ៣៦%។ ហេតុអ្វីទៅ? ព្រោះប៉េងប៉ោះមានផ្ទុកជាតិប៉ូតាស្យូមច្រើន។ គេបានដឹងហើយថា ជាតិប៉ូតាស្យូមមិនថានៅក្នុងគ្រប់បន្លែផ្លែឈើណាទេ សុទ្ធតែដើរតួយ៉ាងសំខាន់ក្នុងការជួយចាត់ចែងសម្ពាធឈាមឱ្យបានប្រសើរឡើង។ ដូច្នេះប៉េងប៉ោះគឺជាសម្ព័ន្ធមិត្តដ៏ល្អរបស់អ្នកជំងឺលើសឈាម។ ដើម្បីបញ្ចុះសម្ពាធឈាមត្រូវតែប្រឹងពិសាប៉េងប៉ោះ។
ប៉េងប៉ោះជួយការពារប្រូស្តាត?
ជាងនេះទៅទៀត អាហារូបត្ថម្ភដ៏សម្បូរបែបជាពិសេសជាងគេមួយទៀតរបស់ប៉េងប៉ោះ ជាជាតិវីតាមីនសេ និងលីកូប៉ែន ដែលជាអង់ទីអុកស៊ីដង់ ដ៏ប្រពៃ ក្នុងការប្រយុទ្ធប្រឆាំងនឹងជំងឺមហារីក។ ការសិក្សាចុងក្រោយទើបចេញផ្សាយនាពេលថ្មីៗនេះ បានបង្ហាញឱ្យឃើញថាលីកូប៉ែនរបស់ប៉េងប៉ោះមានសមត្ថភាពការពារជំងឺមហារីកប្រូស្តាតទៀត។
បើតាមប្រសាសន៍របស់លោកសាស្ត្រាចារ្យ François Desgrandchamps គុណប្រយោជន៍នៃជាតិលីកូប៉ែនរបស់ផ្លែប៉េងប៉ោះធ្លាប់បានលាតត្រដាងតាំងពីជាច្រើនឆ្នាំមកហើយ។ ហើយថ្មីៗនេះ ពោលគឺកាលពីខែមុន ការសិក្សាដ៏វែងអន្លាយមួយបានចេញផ្សាយថា ការបរិភោគផ្លែប៉េងប៉ោះកាន់តែច្រើនកាលណា គេអាចកាត់គ្រោះកើតជំងឺមហារីកប្រូស្តាតបានកាន់តែច្រើនទៅតាមនោះ ហើយមិនងាយស្លាប់ដោយជំងឺមហារីកប្រូស្តាតទេ។ ការសិក្សាដ៏សាមញ្ញមួយទៀត ដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍ខ្លាំងបំផុតទៀតនោះ គឺការសិក្សាប្រៀបធៀបលើក្រុមអ្នកជំងឺត្រូវវះកាត់ដោយជំងឺមហារីកប្រូស្តាតពីរក្រុម៖ មួយក្រុមបរិភោគទឹកប៉េងបោះខាប់ដែលមានកំហាប់ជាតិលីកូប៉ែន ចំនួនមួយកែវបន្ថែមក្នុងមួយថ្ងៃ ជារៀងរាល់ថ្ងៃ។ ហើយមួយក្រុមទៀតបរិភោគអាហារធម្មតា។ បីសប្តាហ៍ក្រោយមក គ្រូពេទ្យធ្វើការវះកាត់ពួកគេ។ លទ្ធផលនៃការវះកាត់ខុសគ្នាឆ្ងាយណាស់។ ដុំសាច់មហារីក និងភាពកំណាចរបស់មហារីកប្រូស្តាត ព្រមទាំងកំរិត PSA ដែលជាអត្រា កំណត់ជំងឺមហារីកប្រូស្តាត (បានមកពីការវិភាគឈាម) ធ្លាក់ចុះ១៧% សម្រាប់អ្នកបានទទួលទានទឹកប៉េងប៉ោះរាល់ថ្ងៃ។”
លោកសាស្ត្រាចារ្យ សូមណែនាំឱ្យជ្រើសរើសបរិភោគផ្លែប៉េងបោះឱ្យបានរាល់ថ្ងៃ។ ប៉ុន្តែត្រូវចងចាំថា គេត្រូវបរិភោគផ្លែប៉េងប៉ោះស្រស់ច្រើនណាស់ ដល់ទៅប្រមាណជាងមួយគីឡូក្រាមក្នុងមួយថ្ងៃឯណោះ ទើបអាចស្រូបយកជាតិលីកូប៉ែនបានគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ការពារខ្លួន។ របៀបបរិភោគរាល់ថ្ងៃផ្តល់ជាតិលីកូប៉ែន...
Duration:00:08:15
ឆ្អឹងកែងជើង ដុះបន្លា ជាជំងឺអ្វី?
6/19/2024
ឈឺដូចគេចាក់ ដូចមុតបន្លានៅត្រង់កែងជើង ឈឺខ្លាំងពើតជាពិសេសនៅពេលព្រឹកងើបពីដំណេក ... អាការៈឈឺកែងជើងបែបនេះ ទំនងជាឆ្អឹងដុះបន្លាហើយ។ តើឆ្អឹងកែងជើងដុះបន្លាយ៉ាងដូចម្តេច? និងជាជំងឺអ្វី ? អាចព្យាបាល ដោយវិធីណាខ្លះ?
អាការៈឈឺជើង នៅត្រង់កែងជើង ដែលស្តែងឡើងជាញឹកញយនៅពេលដើរឬបញ្ចេញសកម្មភាពខ្លងជ្រុល ច្រើនតែបណ្តាលមកពីមូលហេតុមេកានិក ដែលរុញប្រទាក់គ្នា ឱ្យ រលាក ស្បែក រលាកសរសៃ ឬរលាកឆ្អឹង។
ដូច្នេះមុននឹងផ្តើមនិយាយអំពីអាការៈឈឺកែងជើង យើងត្រូវស្គាល់អំពីគ្រោងកាយវិទ្យានៃប្រអប់ជើងសិន។ ជើងផ្គុំឡើងដោយឆ្អឹងចំនួន២៦ដុំ មានជាអាទិ៍ឆ្អឹងម្រាម ឆ្អឹងខ្នងជើងជួរខាងមុខ ជួរខាងក្រោយ ដុំឆ្អឹងកែង និងឆ្អឹងតូចធំជាច្រើនទៀត ដែលតភ្ជាប់គ្នាដោយសសៃចងចំនួន១០៧ខ្សែ សសៃរពួរនិងសាច់ដុំជាច្រើនសម្រាប់ជំរុញជើងឱ្យធ្វើចលនាបាន។ ដើម្បីអាចកំរើកនិងមានវិញ្ញាណ ជើងមានសរសៃឈាមតូចធំហូរកាត់និងសសៃប្រសាទ-វិញ្ញាណប្រទាក់គ្នាកាត់ខ្វាត់ខ្វែង។ ជាចុងក្រោយ គ្រឿងផ្សំរបស់ជើងគ្របរុំដណ្តប់ទៅឱ្យស្រទាប់ការពារដ៏ល្អមួយគឺស្បែក និងទ្រក្រាលដោយបន្ទះជាលិកាស្រោបសាច់ដុំបាតជើង តភ្ជាប់ពីកែងជើងទៅដល់ម្រាម។ ស្រទាប់នេះជាអ្នកទ្រប្រអប់ជើងនិងការពារសរសៃពួរ។
ឆ្អឺងកែងជើងដុះបន្លាយ៉ាងដូចម្តេច?
នៅពេលណារចនាសម្ព័ន្ធណាមួយនៃប្រអប់ជើង មិនថាឆ្អឹងកែងជើង សរសៃពួរ សរសៃវិញ្ញាណ ជាលិកាទន់-រឹង ឬស្រទាប់បាតជើងទេ ឱ្យតែរងសម្ពាធ ដើរ សង្កត់ កកិតកៀប ខ្លាំងពេក សរីរាង្គនេះនឹងបញ្ចេញប្រតិកម្ម ដោយស្តែងជាអាការៈឈឺ ខ្ទាំ តិចតួច ឬខ្លាំង ឬនាំឱ្យមានអាការៈរលាក។ អាចជាការរលាកស្បែក រលាកសរសៃ រលាកឆ្អឹង រលាកត្រង់កន្លែងជិតឆ្អឹង ជាពិសេសគឺនៅត្រង់ឆ្អឹងកែងជើង។ នៅពេលមានការរាលរលាក កោសិកាឆ្អឹងចាប់ ដុះពកលយ ចេញទម្រង់ស្រួចៗដូចបន្លា។ បន្លាឆ្អឹងនេះអាចមើលឃើញដោយការថតឆ្លុះ។ ការថតអេកូ និងថតអឹមរាយ ជាការបញ្ជាក់ថែមឱ្យឃើញកាន់តែច្បាស់ អំពីវត្តមាននៃបន្លាកែងជើង។
នៅពេលឮពាក្យថាបន្លា លោកអ្នកច្បាស់ជាគិតភ្លាមថាវានឹងបណ្តាលឱ្យឈឺចាប់ខ្លាំងភ្លាមមួយរំពេច នៅពេលដាក់ជើងផ្ទាល់ជាន់ដី ឬដើរ។ តែនេះមិនមែនជាគំនិតត្រឹមត្រូវទេ។ តាមការពិត អាការៈឈឺចុកចាប់នៅកែងជើង ដោយបន្លា បណ្តាលមកពីអាការៈរាលរលាកទេ។ នៅពេលជើងចាប់ឈឺ ដល់ថ្នាក់ទៅរកគ្រូពេទ្យព្យាបាល និងថតឆ្លុះនោះ ឆ្អឹងបន្លាកែងជើងរបស់អ្នកជំងឺខ្លះបានដុះតាំងពីជាង១០ឆ្នាំទៅហើយ។
គេអាចសម្គាល់ការឈឺកែងជើងមានបន្លា ដោយច្រើនតែជាការឈឺស្រួចស្រាវ នៅព្រឹកព្រលឹមពេលភ្ញាក់ពីដំណេក និងមានទម្រង់ជាការឈឺចាក់ដូចមានម្ជុលនៅបាតជើង ឬមានអារម្មណ៍ដូចមានដែកគោលមុតក្នុងស្បែកជើង។ ការឈឺកែងជើង អាចឈឺនៅចំពីក្រោមកែងជើង នៅផ្នែកខាងក្រោយនៃកែងជើង នៅជុំវិញកែងជើង ឬឈឺកែងជើងទាំងមូលតែម្តង។ ជួនឈឺតែជើងម្ខាង ជួនឈឺទាំងសងខាង តែជាអាការៈឈឺដែលរំខានខ្លាំង ដល់ការដើរ និងដែលបង្កើនគ្រោះធ្វើងាយដួល។
រលាកសរសៃពួរនាំឱ្យឈឺកែងជើង?
ដោយមិននិយាយអំពីភាពគ្រាំរបស់ឆ្អឹងជើង បណ្តាលមកពីគ្រោះថ្នាក់ លោត ធ្លាក់ដួលបាក់ ជាញឹកញយ មូលហេតុមួយទៀតនៃការឈឺកែងជើង អាចបណ្តាលមកពីមានបញ្ហាសរសៃ ឬការរលាកសរសៃពួរជើង។ សរីរាង្គស្រោបសាច់ដុំបាតជើង ដែលជាសរសៃតភ្ជាប់កែងជើងទៅម្រាមជួនមានវិប្បរិត្ត (ជាំ រលាក ខ្ទាំ) ទើបធ្វើឱ្យមានអាការៈឈឺចាប់កែងជើង។ ករណីបែបនេះ ផ្តើមឡើងបន្តិចម្តងៗ៖ ដំបូងឈឺតិច ក្រោយមកឈឺកាន់តែខ្លាំង នៅពេលដើរ នៅពេលឈរយូរ នៅពេលឡើងចុះជណ្តើរ។ ប៉ុន្តែឱ្យបានសម្រាកនឹងបាត់ឈឺភ្លាម។
ជួនជាការរលាកសរសៃពួរ គឺសរសៃពួរកែង ដែលបង្កឱ្យឈឺខ្លាំងនៅផ្នែកខាងក្រោយនៃកែងជើង ហើយដែលចាប់ឈឺឡើងនៅពេលចាប់ផ្តើមប្រឹងបញ្ចេញកម្លាំង ឬក្រោយពីបានហាត់ប្រាណធ្វើកីឡាច្រើនជ្រុលឬសកម្មភាពច្រំដែលៗ ដូចយ៉ាងរត់។ ក្នុងករណីឈឺកែងជើងដោយមូលហេតុរលាកសរសៃពួរកែង ដំណោះស្រាយដ៏ប្រពៃជាងគេបំផុត គឺការសម្រាក ដោយបញ្ឈប់រាល់គ្រប់សកម្មភាពដែលតម្រូវឱ្យសរសៃពួរប្រឹងធ្វើការ។ បើសរសៃពួរនៅតែបន្តប្រឹង មានចលនា នោះជើងកាន់តែឈឺឡើងៗ ហើយអាចឈឺជាប់រហូត។
ឈឺកែងជើងក៏អាចបណ្តាលមកពីមូលហេតុសើៗត្រឹមស្រទាប់ស្បែក។ ឈឺនៅពេលមានកម្លាំងសង្កត់លើ អាចមកពីមានភាពមិនប្រក្រតីនៅលើស្បែក ដូចជាមានដុះឬសនៅបាតជើងក្រោមកែងជើង ស្បែកបាតជើងឡើងក្រិន...
Duration:00:08:05