Cambodia's daily events

ករណីក្មេងទំនើងហាក់កក្រើកឡើងវិញខ្លះ នៅមួយរយៈចុងក្រោយនេះ បើទោះបីរដ្ឋាភិបាលថ្មីយកចិត្តទុកដាក់ និងបញ្ជាឲ្យសមត្ថកិច្ចទូទាំងប្រទេសបង្ក្រាបយ៉ាងម៉ឺងម៉ាត់ អស់រយៈពេលជាង៧ខែកន្លងទៅនេះ។ ក្រសួងយុត្តិធម៌វិញបានសម្តែងមោទនភាពចំពោះការងាររបស់ខ្លួន ក្នុងការនាំយកក្មេងទំនើងឲ្យមកទទួលខុសត្រូវចំពោះមុខច្បាប់។ ទោះយ៉ាងណា ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជានៅតែស្នើឲ្យក្រសួងយុត្តិធម៌ពិចារណាពីលទ្ធភាពធ្វើវិសោធនកម្មច្បាប់ សំដៅធ្វើយ៉ាងណាដាក់ទោសទណ្ឌឲ្យកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរបន្ថែមទៀតទៅលើក្មេងទំនើង។ ប៉ុន្តែ អ្នកតាមដានសង្គម និងយុត្តិធម៌នៅកម្ពុជាបានមើលឃើញមធ្យោបាយផ្សេង ក្រៅពីការកែប្រែច្បាប់ឲ្យមានស្ថានទម្ងន់ទោសកាន់តែធ្ងន់ធ្ងរជាងបច្ចុប្បន្ន។

កាសែតបរទេសមួយចំនួនបាន និងកំពុងចុះផ្សាយអំពីភាពអវិជ្ជមាននៃការដឹកនាំរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រីបន្តវេន គឺលោកហ៊ុន ម៉ាណែត។ ជាក់ស្តែងក្នុងថ្ងៃទី២៤ ធ្នូ សារព័ត៌មានអាមេរិក The New York Times បានសរសេរថា ក្រោមការដឹកនាំប្រទេសកម្ពុជាជាង១ឆ្នាំកន្លងទៅនេះ លោកហ៊ុន ម៉ាណែតដែលមានការអប់រំនៅប្រទេសលោកខាងលិចមិនបានជួយលើកកម្ពស់ស្ថានភាពសិទ្ធិមនុស្ស សេរីភាពស៊ីវិល និងនយោបាយនៅកម្ពុជាសោះឡើយ។ ការសរសេរចោទប្រកាន់យ៉ាងដូចនេះដោយសារព័ត៌មានអាមេរិកលើកឡើងពីករណីចាប់ខ្លួនសកម្មជនបរិស្ថាន សកម្មជននយោបាយ រួមទាំងការគំរាមកំហែងបំបិទមាត់ក្រុមប្រឆាំង។ តើលំហប្រជាធិបតេយ្យនៅកម្ពុជាពិតជាកាន់តែធ្លាក់ចុះមែន ឬយ៉ាងណា?

បន្ទាប់ពីបើកសវនាការកាលពីថ្ងៃទី០៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២៤ សាលាដំបូងរាជធានីភ្នំពេញបានសម្រេចផ្តន្ទាទោសអតីតឧកញ៉ា ស្រី ស៊ីណា ឲ្យជាប់ពន្ធនាគារសរុបរយៈពេល ៣១ឆ្នាំ តាមរយៈការបំបែកសំណុំរឿងជា៣។ ក្រៅពីនេះ តុលាការក៏បង្គាប់ឲ្យជនជាប់ចោទអាយុ៥១ឆ្នាំ ស្រី ស៊ីណា ដែលបានបាញ់សម្លាប់មនុស្ស២នាក់យ៉ាងព្រៃផ្សៃកាលពីខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២៤ នៅបុរីប៉េងហួតបឹងស្នោរ សងជំងឺចិត្តដល់ក្រុមគ្រួសារជនរងគ្រោះសរុបចំនួន ២,៥លានដុល្លារដែរ។ សាលក្រមសាលាដំបូងនេះត្រូវបានអ្នកតាមដានសង្គម និងយុត្តិធម៌យល់ឃើញថា មានការប៉ះប៉ូវសមល្មមនឹងការឈឺចាប់របស់គ្រួសារជនរងគ្រោះ តែនៅមិនទាន់អាចកាត់ថ្លៃបានសម្រាប់តម្លៃជីវិតមនុស្សទេ៕

ក្នុង​ពេល​ជួប​សំ​ណេះ​សំណាល​ជា​មួយ​សិស្ស​និទ្ទេស​A​ នៅ​ព្រឹក​ថ្ងៃ​ទី​២៣​ ខែ​ធ្នូ​នេះ​ ប្រមុខ​រដ្ឋាភិ​បាល​កម្ពុជា​ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត បាន​ចាត់​ទុក​ទស្សនៈ​ដែល​លើក​ឡើង​ថា​ «មាន​ខ្សែទើប​បាន​ធ្វើ​ធំ»​ ជា​ទស្សនៈ​ទុទិដ្ឋិ​និយម ឬ​ជា​ទស្សនៈ​បែប​ «ចង្អៀត​ចង្អល់»​។​ តាម​ លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត គ្មាន​អ្នក​ណា​ម្នាក់​ដែល​ជោគ​ជ័យ​ដោយ​គ្មាន​ការ​តស៊ូ និង​ខំប្រឹង​ប្រែង​នោះ​ទេ​។​ តែ​អ្នក​វិភាគ​បញ្ហា​សង្គម​វិញ​យល់​ថា​ទស្សនៈ ​«មាន​ខ្សែ​ទើប​បាន​ធ្វើ​ធំ»​ នៅ​តែ​ឆ្លុះ​បញ្ចាំង​មួយ​ផ្នែក​ពី​តថភាព​សង្គម​កម្ពុជា​នាពេល​បច្ចុប្បន្ន​៕

ពលរដ្ឋ និងអាជីវករលក់ដូរក្នុងខេត្តព្រះសីហនុមួយចំនួន រអ៊ូររទាំថា វិបត្តិអគារជាប់គាំងរាប់រយកន្លែងក្នុងក្រុងព្រះសីហនុបានលុបសោភ័ណ្ឌភាពទីក្រុង និងធ្វើឱ្យភ្ញៀវទេសចរជាច្រើនគ្មានចំណាប់អារម្មណ៍ចង់មកលេងកម្សាន្តឡើយ។ ពលរដ្ឋទាំងនោះបានស្នើឱ្យអាជ្ញាធរខេត្តពន្លឿននីតិវិធីដោះស្រាយអគារជាប់គាំងឱ្យបានឆាប់ ដើម្បីស្តារមុខមាត់ខេត្តឡើងវិញ ពិសេសដើម្បីទាក់ទាញវិនិយោគិនបរទេស និងភ្ញៀវទេសចរឱ្យធ្វើដំណើរកម្សាន្តមកកាន់ខេត្តព្រះសីហនុ។

ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា លោក ហ៊ុន ម៉ាណែត នៅថ្ងៃសៅរ៍ទី២១ធ្នូ ឆ្នាំ​២០២៤ បានចេញមកអះអាងអំពីជំហរដ្ឋាភិបាលចំពោះបញ្ហាព្រំដែន ថារដ្ឋាភិបាលតែងប្រកាន់យកជំហរចរចាព្រំដែនដែលនៅមិនទាន់ដាច់ស្រាច់។ បើទោះមិននិយាយឲ្យចំពីបញ្ហាកោះគុត ក៏ប៉ុន្តែការអះអាងរបស់នាយក​រដ្ឋមន្ត្រីពេលនេះ ហាក់ជាការឆ្លើយតបចំពោះអ្នកនយោបាយនៅក្រៅ​ប្រទេស ដែលបានជំរុញឲ្យមេដឹកនាំកម្ពុជាប្រកាសពីជំហររបស់ខ្លួនលើបញ្ហាកោះគុត បន្ទាប់ពី លោក ថាក់ស៊ីន អះអាងថា កោះគុត​ជារបស់​ថៃផ្តាច់មុខ។ តើការបញ្ជាក់របស់ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាថា នៅបន្តចរចាបញ្ហាព្រំដែនគ្រប់គ្រាន់ដើម្បីឲ្យពលរដ្ឋស្ងប់ចិត្តដែរឬទេ?

មហា​សន្និបាត​អង្គការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ ​លើក​ទី​៥៤ នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៩​ ខែ​ធ្នូ ឆ្នាំ​២០២៤ ​បាន​អនុម័តជា​ឯកច្ឆ័ន​ឱ្យកម្ពុជា​ចាប់​ផ្តើម​ចាក​ចេញ​ជា​ផ្លូវ​ការ​ពី​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍​តិច​តួច​ (LDC) ក្នុង​អំឡុង​ពេល​៥​ឆ្នាំ ​គិត​ចាប់​ពីថ្ងៃ​អនុម័ត​សេច​ក្តី​សម្រេច​ចិត្ត​នេះ​។ ​អ្នក​ជំនាញ​មើល​ឃើញ​ថា ការ​ចាក​ចេញ​របស់​កម្ពុជា​ពី​ក្រុម​ប្រទេស​អភិវឌ្ឍន៍​តិច​តួច​នៅពេល​នេះ ​គឺ​ជា​ឱកាស​ផង ​និង​ជា​បញ្ហា​ប្រឈម​ផង​ ពីព្រោះ​ក្រោយ​ការ​ចាក​ចេញ​នេះ ​កម្ពុជា​នឹង​មិន​ទទួល​បាន​ការ​អនុ​គ្រោះ​ពន្ធ​ផ្សេងៗ​ទៀត​ឡើយ​។​

បន្ទាប់ពីបានអនុញ្ញាតឲ្យនាវាចម្បាំងសហរដ្ឋអាមេរិក USS Savannah ចូលចតនៅកំពង់ផែស្វ័យតក្រុងព្រះសីហនុ ប្រមុខរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា និងតំណាងសហរដ្ឋអាមេរិកបានដាក់ក្តីរំពឹងថា មិត្តភាព និងទំនាក់ទំនងកម្ពុជា អាមេរិកនឹងមានល្អប្រសើរឡើងវិញ ពិសេសក្នុងវិស័យការពារជាតិ។ ការបោះដៃរកគ្នាជាថ្មីរវាងកម្ពុជា និងអាមេរិកពេលនេះត្រូវបានអ្នកវិភាគខ្លះយល់ថា គឺជាអ្នកបោះដៃ និងបន្ទន់ឥរិយាបទរកគ្នា ព្រោះតែចិនកំពុងងាកចេញពីការផ្តល់ជំនួយដល់កម្ពុជា។ តែអ្នកវិភាគខ្លះទៀតយល់ថា មិនមែនកម្ពុជាទេដែលជាអ្នកបោះដៃមុន ឬបន្ទន់ឥរិយាបទមុននោះ តែវាជាគោលនយោបាយរបស់រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាដែលចង់ស្ដារទំនាក់ទំនងជាមួយអាមេរិកឡើងវិញ៕

ឆ្នាំ ២០២៥ ខាងមុខជាខួបលើកទី៧៥ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងទ្វេភាគីរវាងកម្ពុជា និងថៃ។ តែកាលពីថ្ងៃទី១៦ ធ្នូថ្មីៗកន្លងទៅនេះ ប្រមុខការទូតនៃប្រទេសទាំងពីរបានជួបពិភាក្សាគ្នាតាមទូរសព្ទដោយភាគីទាំងពីរបានបន្តបេ្តជ្ញាពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ និងចំណងមិត្តភាពនៃប្រទេសទាំងពីរ។ ក្រៅពីនេះក៏មានដែរការពង្រឹងការជឿទុកចិត្តផ្នែកនយោបាយ និងភាពជាអ្នកជិតខាងល្អ តែមិនមានឡើយប្រធានបទស្តីពីបញ្ហាខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន។ តែសម្រាប់អ្នកជំនាញ ខួប៧៥ឆ្នាំនៃទំនាក់ទំនងកម្ពុជា និងថៃប្រៀបដូចជាការស្រឡាញ់ និងស្អប់គ្នាព្រោះថា ប្រទេសទាំងពីរតែងមានទំនាស់ជុំវិញវប្បធម៌ប្រពៃណី និងខ្សែបន្ទាត់ព្រំដែន។ ក្នុងន័យនេះត្រូវបានអ្នកជំនាញយល់ថា កម្ពុជាគួរបញ្ជាក់ជំហររបស់ខ្លួនឲ្យបានច្បាស់លាស់ពីបញ្ហាព្រំដែន ដូចយ៉ាងតំបន់ត្រួតស៊ីគ្នាកោះគុត និងបញ្ហាមួយចំនួនទៀត។

នៅប៉ុន្មានថ្ងៃចុងក្រោយនេះ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី និងជាប្រធានព្រឹទ្ធសភាកម្ពុជា លោកហ៊ុន សែនបានបង្ហោះសារនយោបាយហូរហែទាក់ទងនឹងពាក្យ « ផ្ការីក »។ ពាក្យ « ផ្ការីក » ដែលគេយល់ឃើញថាជាយុទ្ធនាការនយោបាយមួយថ្មីរបស់លោកសម រង្ស៊ី ប្រធានអតីតគណបក្សសង្រ្គោះជាតិ និងជាអ្នកនយោបាយប្រឆាំង។ អ្នកតាមដានព្រឹត្តិការណ៍នយោបាយបានមើលឃើញពីការឌឺដងគ្នារវាងអ្នកនយោបាយចាស់វស្សាទាំង ២នាក់ គឺលោក ហ៊ុន សែន និងលោក សម រង្ស៊ីជុំវិញយុទ្ធនាការ «ផ្ការីក»។

ចាប់តាំងពីមានវិបត្តិជំងឺកូវីដ១៩មក ស្ថានភាពវិស័យអចលនទ្រព្យ និងសំណង់នៅកម្ពុជា បានជាប់គាំង ពិបាកនឹងងើបស្ទុះឡើងវិញ។ ក្នុងខេត្តព្រះសីហនុ ជាទីដែលមានសំណង់អគារជាច្រើននៅជាប់គាំង មិនដំណើរការតាំងពីសម័យកូវីដ រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជា នៅឆ្នាំ ២០២៤បានដាក់ចេញនូវគោលនយោបាយមួយក្នុងការជំរុញកំណើនសេដ្ឋកិច្ចរបស់ខេត្តមួយនេះ។ ជាលទ្ធផល កម្មវិធីជំរុញការវិនិយោគពិសេសនៅខេត្តព្រះសីហនុ បានសម្រេចគោលដៅលើសផែនការរបស់ខ្លួនសម្រាប់ការវិនិយោគ និងការបង្កើតការងារ ជាមួយនឹងការវិនិយោគជាង ៦ ពាន់លានដុល្លារ និងបង្កើតការងារជិត ៤ម៉ឺននាក់ ក្នុងរយៈពេលត្រឹមតែ ១១ ខែនៃឆ្នាំ២០២៤។ ទោះជាយ៉ាងណា អ្នកជំនាញក្នុងវិស័យអចលនទ្រព្យ និងអ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចនៅតែបន្តមើលឃើញការងើបតិចតួចក្នុងវិស័យសំណង់ និងអចលនទ្រព្យ ដោយហេតុផលផ្សេងៗ ដូចជាវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចសកល និងការវិនិយោគតិចតួចពីបរទេស។

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​១៦ ខែ​ធ្នូ ​ឆ្នាំ ​២០២៤ រដ្ឋា​ភិបាល​កម្ពុជា បាន​សម្ពោធ​ដាក់​ឱ្យ​ដំណើរ​ការ​«ថ្នាល​ឌីជីថល​ចុះ​បញ្ជី​អ្នក​សេដ្ឋ​កិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ»​។ ​បើ​តាម​ប្រមុខ​រដ្ឋាភិ​បាល​កម្ពុជា នេះ​ជា​ការ​យក​ចិត្ត​ទុក​ដាក់​របស់​រាជ​រដ្ឋាភិ​បាល​ក្នុង​ការ​គាំ​ទ្រ និង​ជួយ​សម្រួល ដល់​អ្នក​ប្រកប​មុខ​របរ​សេដ្ឋ​កិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ ព្រម​ទាំង​បង្កើត​ឱកាស​ឱ្យ​ពួកគេ​ អភិវឌ្ឍ​អាជីវ​កម្ម និង​ពង្រីក​មុខ​របរ ឲ្យ​កាន់​តែ​ល្អ​ប្រសើរ​។ ​ចំពោះ​អ្នក​តំណាង​របស់​អ្នក​ប្រកប​របរ​សេដ្ឋ​កិច្ចក្រៅ​ប្រព័ន្ធ ការ​ចុះបញ្ជី​អ្នក​ប្រក​បរបរ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ ​បង្ក​ការ​ងាយ​ស្រួល​ដល់​រដ្ឋ​ដើម្បី​គ្រប់​គ្រង​ តែដោយ​សារ​ចំណេះ​ដឹង​នៅ​មាន​កម្រិត​ អ្នក​ប្រកប​របរ​សេដ្ឋកិច្ច​ក្រៅ​ប្រព័ន្ធ​អាច​នឹង​ពិបាក​ទៅ​ស្វែង​រក​ការ​ចុះបញ្ជី​ស្រប​ច្បាប់​។​

សារព័ត៌មានក្នុងស្រុកថៃ The Nation នៅថ្ងៃទី១៣ធ្នូ បានដកស្រង់សម្តីលោក ថាក់ស៊ីន ស៊ីណាវ៉ាត់ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រី ដែលថា កោះគុតស្ថិតក្នុងដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ថៃផ្តាច់មុខ១០០% ដោយគ្មានប្រទេសណាផ្សេងអាចទាមទារកាន់កាប់បានឡើយ។ សម្តីរបស់លោក ថាក់ស៊ីន នាំឲ្យអ្នកតាមដានបញ្ហានយោបាយក្នុងស្រុកខ្មែរ យល់ថា ជាការបង្ហាញច្បាស់ៗរបស់ថៃពីចេតនាគ្រប់គ្រងកោះគុតដោយផ្តាច់មុខ ខណៈដែលដែនអធិបតេយ្យភាពរបស់ថៃ ឬកម្ពុជា ទៅលើកោះមួយបន្តស្ថិតក្នុងភាពស្រពិចស្រពិលនៅឡើយ។ អ្នកតាមដាននយោបាយ យល់ថា រដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាមិនអាចបន្តអាកប្បកិរិយាចាស់ទុំ រក្សាភាពស្ងៀមស្ងាត់ ចំពោះបញ្ហាកោះគុតទៀតទេ។ ផ្ទុយមកវិញ គឺត្រូវបញ្ជាក់ប្រាប់ភាគីថៃឲ្យច្បាស់លាស់ថា កម្ពុជាមានសិទ្ធិមួយផ្នែកក្នុងការគ្រប់គ្រងកោះគុត ហើយរុញបញ្ហាមួយនេះទៅកាន់តុលាការអន្តរជាតិជួយដោះស្រាយ។

នាវា​ចម្បាំង​របស់​កង​ទ័ព​ជើង​ទឹក​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​ឈ្មោះ ​USS ​SAVANNAH ​(LCS 28) នឹង​ចូល​សំចត​នៅ​កំពង់​ផែ​ស្វយ័ត​ក្រុង​ព្រះ​សីហនុ ​ចាប់​ពី​ថ្ងៃ​ទី​១៦​ ដល់​ថ្ងៃ​ទី​២០​ ខែ​ធ្នូ ​ឆ្នាំ​២០២៤​។​ ក្រសួង​ការ​ពារ​ជាតិ​កម្ពុជា ​អះ​អាង​ថា នេះ​ជា​លើក​ទី​១ ​ក្នុង​រយៈ​ពេល​ ៨​ឆ្នាំ​ដែល​នាវា​ចម្បាំង​សហ​រដ្ឋ​អាមេរិក​មាន​វត្ត​មាន​សំចត​នៅ​កម្ពុជា​។ តាម​គម្រោង គណៈ​ប្រតិ​ភូអា​មេរិក​គ្រោង​ជួប​ពិភា​ក្សាការ​ងារ​ជា​មួយ​មេ​បញ្ជា​ការ​មូល​ដ្ឋាន​សមុ​ទ្រ​រាម​។ ​សមុទ្រ​រាម​ ជា​ទី​ដែល​អាមេរិក​បន្ត​សង្ស័យ​ពី​វត្ត​មាន​កង​ទ័ព​ជើង​ទឹក​ចិន​ឈរ​ជើង​នៅ​ទី​នោះ​។​ កម្ពុជា​អនុញ្ញាត​ឲ្យ​វានា​ចម្បាំង​អាមេរិក ចូល​សំចត​នៅ​កំពង់​ផែ​ស្វយ័ត​ក្រុង​ព្រះ​សីហនុ​។​ តើ​ការណ៍​នេះ​នឹង​អាច​បិទ​បញ្ចប់​មន្ទិល​សង្ស័យ​ដែល​អាមេរិក​បន្ត​លើក​ឡើង​ ពី​មូល​ដ្ឋាន​កង​ទ័ព​ជើង​ទឹក​ចិន​នៅ​កំពង់​ផែ​រាម​ដែរ​ឬ​ទេ?​

យោងតាមរបាយការណ៍របស់ក្រសួងសេដ្ឋកិច្ច និងហិរញ្ញវត្ថុ គិតត្រឹមត្រីមាសទី៣ឆ្នាំ២០២៤ កម្ពុជាមានបំណុលសាធារណៈសរុប១១.៧៨ពាន់លានដុល្លារអាមេរិក។ ក្នុងនោះ បំណុលប្រមាណ១១.៦៧ពាន់លានដុល្លារ ជាបំណុលដែលកម្ពុជាជំពាក់បរទេស និងដៃគូអភិវឌ្ឍន៍នានា ខណៈបំណុលចំនួន១១៥លានដុល្លារផ្សេងទៀត គឺជាបំណុលដែលខ្ចីក្នុងស្រុក។ សេដ្ឋវិទូ និងអ្នកតាមដានការវិវត្តន៍សង្គមយល់ឃើញដូចៗគ្នាថា ស្ថានភាពបំណុលសាធារណៈរបស់កម្ពុជានៅមានសុខភាពល្អ និងមិនទាន់ចាត់ទុកជាកម្រិតហានិភ័យនៅឡើយ។ តែអ្វីដែលរដ្ឋាភិបាលកម្ពុជាត្រូវប្រកាន់ខ្ជាប់នោះគឺ ការប្រើប្រាស់កម្ចីឱ្យមានប្រសិទ្ធភាព និងតម្លាភាព ជៀសវាងការប្រព្រឹត្តអំពើពុករលួយដែលបង្កហានិភ័យដល់សេដ្ឋកិច្ចជាតិ។

នៅថ្ងៃព្រហស្បតិ៍ ទី១២ ធ្នូនេះ កម្ពុជាប្រារព្ធទិវាជាតិប្រឆាំងអំពើជួញដូរមនុស្សឆ្នាំ ២០២៤ ក្រោមប្រធានបទ «កម្ពុជាប្រឆាំងដាច់ខាតអំពើជួញដូរមនុស្សគ្រប់ទម្រង់ និងគ្រប់មធ្យោបាយក្នុងយុគសម័យឌីជីថល»។ លោកនាយករដ្ឋមន្រ្តី ហ៊ុន ម៉ាណែតបានលើកឡើងនៅក្នុងពិធីនោះថា កម្ពុជានៅតែបន្តការប្តេជ្ញាចិត្តខ្ពស់ប្រឆាំងដាច់ខាតនូវរាល់ទម្រង់ឧក្រិដ្ឋកម្មឆ្លងដែន ពិសេសអំពើជួញដូរមនុស្ស និងលើកកម្ពស់ការបង្ការទប់ស្កាត់ ការបង្ក្រាបរាល់កលល្បិចរបស់ឧក្រិដ្ឋជន និងបន្តអនុវត្តរាល់បទដ្ឋានដែលជាប្រយោជន៍ដល់ការលើកកម្ពស់ការគោរពសិទ្ធិ និងកិច្ចការពារសុវត្ថិភាពមនុស្សជាតិ។ តើកម្ពុជាគួរធ្វើអ្វីបន្ថែមទៀតដើម្បីទប់ស្កាត់នឹងការជួញដូរមនុស្ស?

របាយ​ការណ៍​របស់​អាជ្ញាធរ​ជាតិ​ប្រយុទ្ធ​ប្រឆាំង​នឹង​ជំងឺ​អេដស៍​ចេញ​ផ្សាយ​ថ្ងៃ​ទី​១ ​ធ្នូ ​ឆ្នាំ ​២០២៤ ​បង្ហាញ​ថា ​នៅ​ឆ្នាំ ២០២៣ កម្ពុជា​មាន​អ្នក​ឆ្លង​មេរោគ​អេដស៍​ថ្មី​មាន​ចំនួន​ ១.២០០​នាក់​ ក្នុង​នោះ ​៨៦% នៅ​ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​ជា​ប្រជាជន​គន្លឹះ​។​ មួយ​វិញ​ទៀត​ ក្នុង​ចំណោម​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​មាន​ ៤៦% ​ជា​បុរស​រួម​ភេទ​ជាមួយ​បុរស និង​មាន​ក្រុម​អ្នក​បំប្លែង​ភេទ​ដល់​ទៅ​ ៩៩%​។​ គិត​សរុប​ត្រឹម​ ឆ្នាំ​២០២៣ ​មាន​អ្នក​ផ្ទុក​មេរោគ​អេដស៍​ប្រមាណ ​៧៦.០០០​នាក់​។​ តាម​របាយ​ការណ៍​ដដែល អត្រា​អ្នក​ឆ្លង​ថ្មី​មាន​ការ​ថយ​ចុះ​៤៦%​ នៅក្នុង​ចំណោម​មនុស្ស​វ័យ​ពី​១៥​ ដល់​ ៤៩​ឆ្នាំ​។​ តើ​កម្ពុជា​អាច​សម្រេច​គោល​ដៅ​បញ្ចប់​ការ​ឆ្លង​មេរោគ​អេដស៍​នៅ​ត្រឹម​ឆ្នាំ​២០២៥ បាន​ដែរ​ ឬ​ទេ​?

ថ្ងៃអង្គារទី១០ធ្នូនេះ គឺជាទិវាសិទ្ធិមនុស្សលើកទី៧៦។ អង្គការសង្គមស៊ីវិលមួយចំនួន បានរៀបចំកម្មវិធីជួបជុំមួយនៅថ្ងៃអង្គារនេះ ដោយលើកឡើងពីក្តីបារម្ភទាក់ទងនឹងការគោរពសិទ្ធិមនុស្ស ដោយរួមមានទាំងសិទ្ធិពលរដ្ឋ សិទ្ធិនយោបាយ សិទ្ធសហជីព សេរីភាពសារព័ត៌មាន។ ល។ ពួកគេអះអាងថា ការអនុវត្តសិទ្ធិរបស់ពលរដ្ឋកាន់តែរឹតត្បិត ជាពិសេសទៅលើសិទ្ធិនៃការជួបជុំ និងសិទ្ធិនយោបាយ។ តើការគោពសិទ្ធិមនុស្សនៅកម្ពុជាកាន់តែរួមតូចមែនឬ?

នៅ​ថ្ងៃ​ទី​៩ ខែ​ធ្នូ​នេះ អង្គ​ការ លីកាដូ និង​អ្នក​ឃ្លាំ​មើល​សាជី​វ​កម្ម​កូរ៉េ​អន្តរ​ជាតិ​ (KTNC Watch) ​បាន​ដាក់​ពាក្យ​បណ្តឹង​ទៅ​កាន់​ក្រុម​ការ​ងារ​នៃ​អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ ផ្នែក​ធុរ​កិច្ច និង​សិទ្ធិ​មនុស្ស និង​ទៅ​កាន់​អ្នក​រាយ​ការណ៍​ពិសេស​នៃ​អង្គ​ការ​សហ​ប្រជា​ជាតិ​ចំនួន​៤​រូប​ផ្សេង​ទៀត​ ដោយ​លើក​ឡើង​អំពី​ការ​អនុ​វត្ត​កម្ចី​បែប​កេង​ប្រវ័ញ្ច និង​ការ​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ធ្ងន់​ធ្ងរ​នៅ​ក្នុង​វិស័យ​មីក្រូ​ហិរញ្ញ​វត្ថុ​មួយ​ចំនួន​នៅ​កម្ពុជា​។​ ពាក្យ​បណ្តឹង​នេះ ទាក់​ទង​នឹង​សកម្ម​ភាព​ របស់​គ្រឹះ​ស្ថាន​ហិរញ្ញ​វត្ថុ រួម​មាន​ KB Financial Group ធនាគារ​អភិវឌ្ឍន៍​រដ្ឋ​ហូ​ឡង់ FMO ​ធនាគារ​ LOLC​ និង​អ្នក​វិនិយោគ​រដ្ឋ និង​ឯក​ជន​ផ្សេង​ទៀត​។​ ហេតុ​អ្វី​បាន​ជា​ការ​ផ្តល់​កម្ចី​មួយ​ចំនួន​នៅ​កម្ពុជា​ត្រូវ​បាន​រក​ឃើញ​ថា ​មាន​ការ​កេង​ប្រវ័ញ្ច និង​រំលោភ​សិទ្ធិ​មនុស្ស​ធ្ងន់​ធ្ងរ​?​

អ្នកសារព័ត៌មានមួយរូបក្នុងខេត្តសៀមរាប បានបាត់បង់ជីវិតនៅយប់ថ្ងៃទី០៧ធ្នូ ក្រោយរងការបាញ់ប្រហារជាច្រើនគ្រាប់។ លោក ឈឿង ឈឹង បានបាត់បង់ជីវិតក្រោយពេលដែលលោកបានព្យាយាមធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍អំពីករណីទន្រ្ទានព្រៃឈើក្នុងខេត្តសៀមរាប។ អ្នកជំនាញបានកត់សម្គាល់ថា អាជីពជាអ្នកសារព័ត៌មានកាន់តែប្រឈមគ្រោះថ្នាក់ខ្ពស់ នៅពេលពួកគេហ៊ានធ្វើសេចក្តីរាយការណ៍ពីប្រធានបទរសើបៗ។ បើតាមអ្នកជំនាញ ក្រសួងពាក់ព័ន្ធគួរមានវិធានការគាំពារសុវត្ថិភាពអ្នកសារព័ត៌មាន ពេលពួកគេរាយការណ៍ពីរឿងចម្រូងចម្រាស់។