Report

ក្រុមការងារបច្ចេកទេសនៃនាយកដ្ឋានអភិរក្សប្រាសាទ និងបុរាណវិទ្យា កំពុងធ្វើការជួសជុលពង្រឹងតួប៉មឥដ្ឋខាងត្បូងនៃប្រាសាទព្រះគោ។ បើតាមបុរាណវិទូ លោក សារាយ គឹមហួល ការជួសជុលប្រាសាទធ្វើពីឥដ្ឋ មានការលំបាក និងស្មុគស្មាញដោយសារតែឥដ្ឋសម័យបុរាណ និងឥដ្ឋបច្ចុប្បន្នមានភាពខុសគ្នាទាំងទំហំ គុណភាព និងពណ៌ឥដ្ឋ។ យ៉ាងណាមិញ បន្ទាប់ពីការជួសជុល ប្រាសាទនីមួយៗត្រូវការឲ្យអ្នកជំនាញតាមដានសុខភាពឥដ្ឋបុរាណជាប្រចាំ ដើម្បីធានាឱ្យប្រាង្គប្រាសាទអាចឈរគង់វង្សយូរអង្វែង។

សន្និបាតគណៈកម្មាធិការកណ្តាលរបស់គណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាលើកទី៤៥ ក្នុងរយៈពេល២ថ្ងៃបានបិទបញ្ចប់នៅល្ងាចថ្ងៃអាទិត្យទី២៦ មករានេះ។ នាឱកាសនោះ បក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានវាយតម្លៃលើវិស័យសេដ្ឋកិច្ច សង្គម នយោបាយ និងទំនាក់ទំនងការបរទេសថា មានភាពល្អប្រសើរ និងខ្ពស់ត្រដែតលើឆាកអន្តរជាតិ។ នៅក្នុងកិច្ចសម្ភាសជាមួយវិទ្យុបារាំងអន្តរជាតិនាថ្ងៃអាទិត្យទី២៦ មករានេះ លោក សុខ ឥសាន អ្នកនាំពាក្យគណបក្សប្រជាជនកម្ពុជាបានបញ្ជាក់ថា សន្និបាតបានវាយតម្លៃនូវជោគជ័យខ្ពស់របស់រដ្ឋាភិបាលឈាមថ្មីដែលទើបចេញដំណើរបាន ១ឆ្នាំ និង៧ខែ។

ការចងក្រងសហគមន៍តម្បាញនៅតំបន់ក្បែរប្រាសាទបន្ទាយឆ្មារ ស្រុកថ្មពួក ខេត្តបន្ទាយមានជ័យនារយៈពេល ២៥ឆ្នាំមកនេះអាចជួយឱ្យស្ត្រីខ្មែរជាច្រើនគេចផុតពីការធ្វើការចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃ។ សព្វថ្ងៃ សហគមន៍ស្ត្រីតម្បាញក្រមាសូត្រ ដែលគ្រប់គ្រងដោយក្រុមហ៊ុន Soieries du Mekong (ស័ររីឌុយមេគង្គ) មានបុគ្គលិកសរុបជិត ៦០នាក់។ ស្ត្រីអ្នកតម្បាញក្រមាសូត្រអះអាងថា ពួកគេពេញចិត្តនឹងជ្រើសយករបរមួយនេះដែលអាចផ្តល់ចំណូល និងលក្ខខណ្ឌរស់នៅល្អប្រសើរជាជាងចំណាកស្រុក។

អង្គុយសំកុកក្រោមកម្តៅថ្ងៃ រង់ចាំសំឡេងកក់សេវាដឹកជញ្ជូន ជាបញ្ហាប្រឈមរបស់អ្នករត់តាក់ស៊ីក្រៅប្រព័ន្ធ ដែលអះអាងថា កំពុងរងការរើសអើង នៅក្នុងព្រលានអន្តរជាតិសៀមរាបអង្គរ។ ដើម្បីតែអាចរកចំណូល អ្នករត់តាក់ស៊ីក្រៅប្រព័ន្ធមានតែបង្ខំធ្វើដូច្នេះ ទើបអាចប្រជែងនឹងសមាគមដឹកជញ្ជូនដែលទទួលសិទ្ធិផ្តាច់មុខ ដឹកជញ្ជូនភ្ញៀវទេសចរពីខាងក្នុងព្រលាន។ អ្វីដែលជាសំណូមពររបស់ក្រុមអ្នកតាក់ស៊ីក្រៅប្រព័ន្ធ ពួកគេចង់បានម្លប់សម្រាប់ជ្រកដូចអ្នករត់តាក់ស៊ីក្នុងសមាគម រួមទាំងការប្រកួតប្រជែងគ្នាដោយស្មើភាពចំពោះការកក់សេវាដឹកជញ្ជូនពីសំណាក់ភ្ញៀវទេសចរ។

របរក្រងស្បូវជារបរបន្ទាប់បន្សំមួយរបស់ពលរដ្ឋវ័យចំណាស់រស់ក្នុងភូមិព្រៃវែង ឃុំគោកមន ស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ។ តាមរយៈរបរមួយនេះ ពលរដ្ឋវ័យចំណាស់ទាំងនោះអាចរកចំណូលបានតិចតួច ក្រៅពីការធ្វើស្រែចម្ការ និងមើលថែទាំចៅៗ ខណៈម្តាយឪពុករបស់ពួកគេចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅក្នុងប្រទេសថៃ។ តែទោះជាទទួលបានចំណូលតិច និងត្រូវប្រឈមហានិភ័យ ដូចជាមុតដាច់រលាត់ជើងដៃដោយសារស្បូវក៏ពួកគេនៅតែអះអាងមិនបោះបង់ចោលដែរ។

នៅពេលសុខភាពអំណោយផល វ័យចូលនិវត្តជាវ័យដែលលោកស្រី កែម អ៊ីឡេងអាចសម្រេចក្តីស្រមៃរបស់ខ្លួន។ ជាអតីតបុគ្គលិកជាន់ខ្ពស់របស់ផ្ទះច្នៃម៉ូដដ៏ល្បីមួយរបស់បារាំង Maison Pierre Cardin លោកស្រីបានយកចំណេះជំនាញដែលលោកស្រីធ្លាប់រៀនធ្វើក្នុងរយៈពេលជាង៣០ឆ្នាំ មកបូកផ្សំជាមួយចំណង់ចំណូលចិត្តខាងផ្នែកសិល្បៈ ដើម្បីកែច្នៃរំលេចតម្លៃក្រណាត់សូត្រ ក្រមាខ្មែរ។ ឈាង បុប្ផាបានទៅជួបលោកស្រីកែម អ៊ីឡេងនៅផ្ទះរបស់គាត់នៅភាគខាងជើងជាយក្រុងប៉ារីស។

លោកស្រី ម៉ុត កោះសុម៉ាលី ជាអ្នករបាំមួយរូប និងជាគ្រូបង្រៀនរបាំស្ម័គ្រចិត្តដល់ក្មេងៗនៅមណ្ឌលកុមារកំព្រាវិសាខានៃក្តីសង្ឃឹមវត្តខ្ចាស់ក្នុងខេត្តបន្ទាយមានជ័យ។ តែលោកស្រី ម៉ុត កោះសុម៉ាលីត្រូវធ្វើដំណើរពីផ្ទះទៅមណ្ឌលកុមារកព្រានោះក្នុងចម្ងាយផ្លូវ ៤០គីឡូម៉ែត្រជារៀងរាល់ថ្ងៃ ក្រោមក្តីរំពឹងថា ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ ពិសេសក្មេងៗនៅតាមទីជនបទក្នុងតំបន់ជាប់ព្រំដែនកម្ពុជា-ថៃបានស្គាល់ច្បាស់ពីរបាំខ្មែរ។

ថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ ២០២៥ នេះជាខួបទី ២១ឆ្នាំនៃការបាញ់សម្លាប់លោក ជា វិជ្ជា មេដឹកនាំសហជីពការពារសិទ្ធិសេរីភាពកម្មករខ្មែរដ៏ល្បីឈ្មោះមួយរូបកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែមករា ឆ្នាំ ២០០៤ ក្នុងរាជធានីភ្នំពេញ។ ជាថ្មីម្តងទៀត ពួកគេនៅតែបន្តទាមទារឲ្យស្វែងរកការពិត និងយុត្តិធម៌ពិតប្រាដកជូនលោក ជា វិជ្ជា។

ពិព័រណ៍ «ដីមាស» ជាស្នាដៃសិល្បៈគំនូរថ្មីចុងក្រោយគេបង្អស់មួយរបស់សិល្បករគំនូរសហសម័យដ៏ល្បីឈ្មោះ គឺលោកលាង ស៊ីកន។ លោកធ្លាប់មានស្នាដៃសិល្បៈតាំងបង្ហាញជាច្រើនលើកច្រើនសារនៅក្នុងសារមន្ទីរផ្សេងៗលើពិភពលោក។ តែអ្វីដែលធ្វើឲ្យលោកស៊ីកនសប្បាយចិត្ត និងមានមោទនភាពខ្លាំង គឺការតាំងបង្ហាញស្នាដៃគំនូរ «ដីមាស» នៅសារមន្ទីរក្នុងទីក្រុងភ្នំពេញ។ តាមលោកលាង ស៊ីកន ស្នាដៃ «ដីមាស» នេះជាការដឹងគុណទឹកដីសុវណ្ណភូមិ និងសម្បតិ្តវប្បធម៌ខ្មែរ។

ក្រោយពីបានធ្វើចំណាកស្រុកទៅធ្វើការនៅក្រៅប្រទេស មានពលរដ្ឋខ្មែរមួយចំនួនបានយកបទពិសោធន៍ និងជំនាញរបស់ខ្លួនទៅប្រកបអាជីវកម្មផ្ទាល់ខ្លួន បង្ហាត់បង្រៀន និងបង្កើតការងារនៅក្នុងសហគមន៍។ ជាក់ស្តែង លោក ហង់ សុឃឿន អតីតពលករខ្មែរម្នាក់ដែលធ្វើការនៅប្រទេសថៃបានប្រើជំនាញច្នៃប្រឌិតទៅបង្កើតសិប្បកម្មកែច្នៃកាបូបស្បែកសត្វលក់នៅលើតាមបណ្ដាញសង្គម។

លោក ទីវ តារារិទ្ធិ បាន​ចំណាយ​ពេល​ជិះ​កង់​ឆ្លង​ទ្វីប​បាន​ចម្ងាយ​ជិត​ ២ម៉ឺន​គីឡូ​ម៉ែត្រ ​ចាប់​តាំង​ពី​ពាក់​កណ្តាល​ឆ្នាំ​២០២៤​មក​ទល់​ពេល​នេះ​។ ​មាន​អាយុ​៣៥​ឆ្នាំ លោក ​តារា​រិទ្ធិ ​ត្រូវ​បាន​គេ​ឲ្យ​រហ័ស​នាម​ថា​«វីរជនកុមារ​កម្ពុជា»​ នោះ​ក៏​ព្រោះតែ​លោក​បាន​ចំណាយ​ពេល​៦​ឆ្នាំ​ក្នុង​ការ​ជិះ​កង់​ដើម្បី​អង្គាស​ប្រាក់​ជួយ​មន្ទីរ​ពេទ្យ​កុមារ​អង្គរ​។​ ពី​ប្រទេស​ក្នុង​តំបន់​អាស៊ី​កណ្តាល ​លោក ​តារា​រិទ្ធិ ​បាន​ចាត់​ទុក​បេសកម្ម​ជិះកង់​ឆ្លង​ទ្វីប​របស់​លោក​លើក​នេះ​ប្រៀប​ដូច​បាន​ទៅ​ដល់​ក្តី​ស្រ​មៃ​នៃ​ឋាន​សួគ៌​ពិតៗ​។

ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក ជាតំបន់ប្រាសាទមួយក្នុងចំណោមប្រាសាទចំណាស់ជាច្រើនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលបានចុះបញ្ជីសម្បត្តិបេតិកភណ្ឌពិភពលោក កាលពីឆ្នាំ២០១៧។ ប៉ុន្តែប្រាសាទក្នុងខេត្តកំពង់ធំមួយនេះហាក់មានការថមថយភ្ញៀវទេសចរ ដោយសារកត្តាផ្លូវចូលតំបន់នោះមានភាពហុយដីត្រលោម។ មុគ្គទេ្ទសក៍ទេសចរណ៍ និងភ្ញៀវទេសចរដែលបានទៅទស្សនានៅក្នុងតំបន់ប្រាសាទសំបូរព្រៃគុក អំពាវនាវឲ្យអាជ្ញាធរមូលដ្ឋានសាងសង់ផ្លូវបេតុង ដើម្បីសម្រួលដល់ការធ្វើដំណើរ។

នៅឃុំផាត់សណ្ដាយ ស្រុកកំពង់ស្វាយ ខេត្តកំពង់ធំ ប្រជានេសាទអាចខ្ចីប្រាក់ពីធនាគារបានយ៉ាងច្រើនត្រឹម ៣លានរៀលប៉ុណ្ណោះ។ នេះក៏ដោយសារតែពួកគាត់គ្មានប័ណ្ណកម្មសិទ្ធិអចលទ្រព្យសម្រាប់ធ្វើជាទ្រព្យបញ្ចាំ។ តែដើម្បីអាចបង្គ្រប់ដើមទុនទិញសម្ភារៈ និងទូកនេសាទបាន ពួកគាត់បានបង្ខំចិត្តខ្ចីលុយពីឯកជនជាមួយអត្រាការប្រាក់ ១០ភាគរយក្នុងមួយខែ។ បញ្ហានៅត្រង់ថា ជាមួយនឹងចំណូលធ្លាក់ចុះ ពួកគេកំពុងមានជីវភាពលំបាកលំបិន ពិសេសការរកប្រាក់ដើម្បីសងបំណុល។

សហគមន៍ខ្មែរ​នៅប្រទេស​បារាំង ជាពិសេស​អ្នកដែលស្គាល់លោកលិម គិមយ៉ា​នៅរន្ធត់មិនទាន់បាត់ ក្រោយ​ពីដឹងលឺ​ថា ​លោកលិម កិមយ៉ាត្រូវ​ខ្មាន់កាំភ្លើងជនជាតិ​ថៃ​បាញ់សម្លាប់​​នៅទីក្រុង​បាងកក​កាលពីថ្ងៃទី ៧​មករា។ នៅ​ថ្ងៃ​ព្រហស្បតិ៍​ទី ១៦​មករា ប្រជាជនខ្មែរ​ជិត​២០០នាក់ ដែលនៅក្នុងនោះ​មាន​មិត្តភក្តិ សាច់ញាតិ និងសមាជិក​​របស់អតីត​គណបក្ស​សង្រ្គោះជាតិ​ ដែលលោក​លិម គិមយ៉ា​ធ្លាប់ចូលរួមជីវភាពនយោបាយ បាន​ទៅចូលរួម​ក្នុងពិធីបុណ្យសព​រំលឹក​វិញ្ញាណក្ខន្ធ​របស់​លោកលិម គិមយ៉ា។ នៅក្នុងពិធីបុណ្យ​ទកិ្ខណានុប្បទាន​តាមបែបព្រះពុទ្ធសាសនា​នៅ​វត្ត​ពោធិវង្ស​ជាយក្រុងប៉ារីស ភរិយាបារាំង និងកូនប្រុស​ស្រី​របស់​លោកលិម គិមយ៉ា​បានទទួលការជួយជ្រោមជ្រែង​លើកទឹកចិត្ត​ពី​មិត្តភក្តិខ្មែរ និង​ចំណុះជើងវត្ត​ដែលមាន​សមានចិត្ត​នឹកអាណិតអាសូរ​ដល់​ក្រុមគ្រួសារ​របស់​លិម គិមយ៉ា។ យើងស្តាប់បទយកការណ៍​របស់​ឈាង បុប្ផា ដែលមានជំនួយបច្ចេកទេសរូបភាព​ពី​ទុយ ដានែល។

បន្ទាប់ពីបានប្រគល់ឱ្យមន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តក្រចេះគ្រប់គ្រងនៅដើមឆ្នាំ២០២៣ ផ្ទះសសរ១០០ បានក្លាយជាសារមន្ទីរសម្រាប់ដាក់តាំងសម្ភារៈប្រើប្រាស់បុរាណៗ។ តាមមន្ដ្រីមន្ទីរវប្បធម៌ខេត្តក្រចេះ សារមន្ទីរតាំងសម្ភារៈប្រើប្រាស់បុរាណៗនេះមានតម្លៃខាងវប្បធម៌ដែលអាចឱ្យភ្ញៀវទេសចរ និងសាធារណជនស្គាល់ពីវត្ថុប្រើប្រាស់ចំណាស់ៗដែលមានអាយុកាលរាប់សិបឆ្នាំនៅក្នុងទឹកដីខេត្តក្រចេះ។

ទោះមានពិការភាពដៃទាំង២ លោក សល់ សុខចាន់នៅតែអាចគូររូបបានយ៉ាងស្អាត ដោយប្រើជើងជំនួសវិញ។ មកពីខេត្ត​បាត់ដំបង ជនមានពិការភាពរូបនេះអះអាងថា របរគូររូបនៅសួនច្បារវិមានឯករាជ្យបានចិញ្ចឹមជីវិតលោក និងគ្រួសារនារយៈពេល ២ឆ្នាំមកនេះ។ តែជារឿងគួរឱ្យសោកស្តាយ លោក សល់ សុខចាន់មិនអាចបន្តរបរមួយនេះបានទៀតទេ បន្ទាប់ពីមន្ទីរសង្គមកិច្ចបានបញ្ឈប់លោកមិនឲ្យធ្វើតាំងនៅថ្ងៃទី១៥ ខែមករា ឆ្នាំ២០២៥ ក្រោមហេតុផលប៉ះពាល់សណ្ដាប់ធ្នាប់សាធារណៈ។

គ្មានទីផ្សារ តម្លៃស្រូវចុះថោក ជីឡើងថ្លៃ គ្មានទឹកធ្វើស្រែគ្រប់គ្រាន់ នេះសុទ្ធសឹងជាបញ្ហាដែលកសិករក្នុងស្រុកបាទី ខេត្តតាកែវបានលើកឡើង ខណៈដែលពួកគេកំពុងជួបប្រទះនឹងការធ្វើស្រែប្រាំងឆ្នាំនេះ។ កសិករខ្លះខកចិត្តនឹងតម្លៃស្រូវប្រភេទ OM ដែលឈ្មួញកំពុងទម្លាក់តម្លៃ និងបានធ្វើពួកគេបាក់ទឹកចិត្ត លែងចង់បន្តធ្វើស្រែនៅឆ្នាំក្រោយ ហើយងាកទៅធ្វើការរោងចក្រ សំណង់ ឬចំណាកស្រុកវិញ។ ចំណែកកសិករខ្លះទៀតបានបញ្ជាក់ពីការកាត់បន្ថយដីធ្វើស្រែ។

អាជីវករលក់ម្ហូបអាហារនៅរមណីដ្ឋានទន្លេបាទី ខេត្តតាកែវបាននាំគ្នារអ៊ូរថា រមណីដ្ឋានទន្លេបាទីដែលធ្លាប់មានភ្ញៀវទេសចរមកលេងកម្សាន្តច្រើនកុះករបែរជាស្ងាត់ស្ទើរគ្មានភ្ញៀវនាពេលបច្ចុប្បន្ន។ ភាពស្ងាត់ភ្ញៀវនេះបានបង្ខំចិត្តឲ្យអាជីវករលក់ម្ហូបខ្លះងាកទៅធ្វើការតាមរោងចក្រវិញ និងខ្លះទៀតបន្តអត់ធ្មត់ ព្រោះស្តាយរបរពីឪពុក ម្តាយដែលបានបន្សល់ទុកឲ្យ៕

វប្បធម៌នៃការសាក់យ័ន្ត្រ​​​វេទមន្តតាមបែបបុរាណខ្មែរធ្លាប់មានប្រវត្តិយូរលង់នៅក្នុងសង្គមខ្មែរតាំងពីសម័យបុរាណមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ន។ តែគេមិនត្រូវភ្លេចនិយាយទេថា ប្រពៃណីមួយនេះវិះនឹងបាត់បង់នៅក្នុងរបបខ្មែរក្រហម និងហាក់កំពុងត្រូវបានគ្របដោយវប្បធម៌ប្រពៃណីដ៏សម្បូរបែបនៃសម័យទំនើបសព្វថ្ងៃ។ អ៊ីចឹងហើយបានជាក្នុងរយៈពេលជាង ១០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ សហពន្ធ័ខ្មែរសាក់យ័ន្ត្រ​​​បានរួបរួមគ្នាខិតខំបន្តថែរក្សា ចងក្រងឯកសារ បង្ហាត់បង្រៀន និងជាពិសេស គឺការផ្សព្វផ្សាយដល់មហាជនទូទៅជាថ្មីដើម្បីបន្តកេរដំណែលបុរាណខ្មែរមួយឲ្យបាននៅគង់វង្សសម្រាប់ក្មេងៗជំនាន់ក្រោយ៕

ក្រូចថ្លុងកោះទ្រង់ជាដំណាំផ្លែឈើមួយប្រភេទដែលមានឈ្មោះល្បីល្បាញប្រចាំខេត្តក្រចេះ។ក្រូចថ្លុងកោះទ្រង់មានរសជាតិផ្អែម និងកំពឹសទន់ មានឱជារសឆ្ងាញ់ពិសា។ ប៉ុន្តែ នៅចុងឆ្នាំកន្លងទៅនេះក្រូចថ្លុងកោះទ្រង់ជួបបញ្ហាមួយចំនួន ដែលធ្វើឱ្យការទទួលផលមិនសូវបានល្អ។ ទាំងអាជីវករនិងអ្នកដាំក្រូចបានលើកឡើងដូចគ្នាបែបនេះ និងថា ត្រូវរង់ចាំដល់ប៉ុន្មានខែខាងមុខ ក្រែងទិន្នផលបានល្អប្រសើរឡើងវិញ។