Backgrounds and perspectives

کشته شدن قاسم سلیمانی به دستور رئیس جمهوری آمریکا به طور نمادین گویای فصل دیگری از سیاست های منطقه ای جمهوری اسلامی است. این رویداد فرصت یا مناسبتی برای بررسی بیلان رفتارها و سیاست های جمهوری اسلامی ایران در خاورمیانه است که دکترین آنها را طی سه دهۀ اخیر رهبر حکومت اسلامی ایران از خلال "جنگ نامتقارن" تدوین کرده و مجری آنها نیروهای قدس سپاه پاسداران بوده اند که فرماندهی شان را طی دو دهه قاسم سیلمانی برعهده داشت. دو پژوهشگر مسائل ایران، مجید محمدی در آمریکا و تورج اتابکی در هلند برای ترسیم...

در کمتر از یک ماه دیگر انتخابات یازدهمین دوره مجلس شورای اسلامی ایران برگزار می‌شود و با اعلام نظر شورای نگهبان درباره صلاحیت نامزدهای انتخاباتی، آمار حاکی از آن است که شمار رد صلاحیت شدگان رکورد بی‌سابقه‌ای برجای گذارده است. با در نظرداشت این شرایط، ابهام‌ها درباره ترکیب مجلس آینده به ویژه با رد گسترده صلاحیت‌ها و حضور کم‌رنگ اصلاح‌طلبان افزایش یافته است. برخی پیش بینی دقیق درباره اضلاع رقابت‌ها در فضای انتخابات ۱۳۹۸ را تا حدودی غیرممکن می‌دانند. همچنین، پیش‌بینی می‌شود در یازدهمین دوره...

سه کشور‌های اروپایی عضو توافق هسته‌ای سال ۲۰۱۵، بریتانیا، فرانسه و آلمان روز سه شنبه گذشته و پس از چند ماه کش و قوس در اقدامی که انگیزه های واقعی آن هنوز کاملاً روشن نیست، مکانیسم حل اختلاف در برجام را فعال کردند. این مکانیسم اگر چه با هدف حل و فصل اختلافات در متن برجام پیش بینی شده است، ولی می تواند در نهایت منجر به بازگشت اتوماتیک تحریم‌های شورای امنیت علیه ایران شود و در نتیجه تشدید تنش‌ها میان ایران و غرب به فروپاشی کامل توافق هسته‌ای و خروج احتمالی ایران از پیمان منع گسترش سلاح‌های...

از دروغ بزرگی که مسئولان جمهوری اسلامی در مورد علت سقوط هواپیمای اوکراینی گفتند، تا رجزخوانی‌ها در مورد انتقام گرفتن از آمریکا و بالاخره پنهان‌کاری و انتشار خبرهای نادرست در بارۀ ناآرامی‌های آبان‌ماه، رژیم جمهوری اسلامی حداقل طی چند ماه اخیر، در روند دروغ‌سازی‌ و تبلیغات انحرافی خود گرفتار شده است. هر قدم برای رهایی از این دام، گرهی تازه به پای نظام می‌زند. در برنامۀ زمینه‌ها و دیدگاه‌ها، به کمک تورج اتابکی، استاد تاریخ اجتماعی در هلند، به انگیزه‌های تولید دروغ و به ویژه شناسایی مخاطبان...

در حالی که رهبران ایران همچنان از اعلام شمار کشته شدگان، مجروحان و دستگیرشدگان اعتراضات آبان ماه خودداری می کنند، علی شمخانی، دبیر شورای عالی امنیت ملی ایران، گفته است که هشتاد و پنج درصد کشته شدگان اعتراض های آبان ماه مردم عادی بودند که پیشتر در هیچ اعتراضی علیه نظام اسلامی شرکت نکرده بودند. با این حال، او مدعی است که این افراد توسط "سلاح های غیرسازمانی" و به گفتۀ او توسط "معاندان و دشمنان" کشته شده اند که هدف شان از این کار، به گفتۀ شمخانی، "کشته سازی" علیه حکومت اسلامی بوده است. آیا در...

اعتراضات هفته آخر آبان که بدنبال گران شدن بنزین در ایران آغاز شد، در تاریخ ۴۰ ساله جمهوری اسلامی در نوع خود بی سابقه بوده است. با مقایسه اعتراضات اخیر با اعتراضات سال‌های ۹۶ و ۸۸ چه مشخصاتی در خیزش اخیر بیش از هر چیز توجه همگان را به خود جلب می کند؟ آیا این مقایسه نشانگر تحول و جهش در ساختار جنبش‌های اعتراضی در ایران است؟ آیا در هر سه جنبش اعتراضی، ماشین سرکوب رژیم از استراتژِی مشابهی پیروی کرده و یا اینکه با تحول و جهش در جنبش‌های اعتراضی، استراتژی سرکوب رژیم نیز تحول یافته و خود را با...

آبان ماه ۹۸، اعتراضاتی که با خشم مردم علیه افزایش سرسام‌آور بهای بنزین جرقه خورد، به سرعت به اعتراضات حکومتی با شعارهای ورای مشکلات اقتصادی تغییر ماهیت داد. این نخستین بار طی یک دهه اخیر نیست که اعتراضات نسبت به مشکلات اقتصادی چنین با شتاب به اعتراضات ضد نظام جمهوری اسلامی ایران تبدیل می‌شود. در دی ماه دو سال پیش (۱۳۹۶) هم شعار «نه به گرانی» به سرعت به شعارهایی که بنیان نظام را هدف گرفتند، تغییر شکل داد. اعتراضهایی که همانند دهه‌های پیش تنها به پایتخت و چند شهر بزرگ بسنده نکرد و دامنه آن...

در خاورمیانه، در اروپا، آمریکای لاتین یا شرق آسیا، تظاهرات و جنبش‌های اعتراضی نه تنها از نفس نیفتاده که هر روز در شکل و رنگی متفاوت، در گوشه‌ای از دنیا شعله می‌گیرد. آیا می‌توان وجوه مشترکی در همۀ این اعتراضات یافت؟ در برنامۀ زمینه‌ها و دیدگاه‌ها چند کارشناس فرانسوی در بارۀ دلایل و شباهت‌های این جنبش‌ها سخن می‌گویند... این برنامه دو روز قبل از ناآرامی‌های ایران در اعتراض به گران شدن بنزین تهیه شده است. شیلی، بولیوی، عراق، لبنان، هنگ‌کنگ، ایران... شمار کشورها و شهرهایی که در سال ٢٠١٩ شاهد...

حذف آثار بزرگ ادبی‌ از کتابهای فارسی‌ مدارس تازگی ندارﺩ. حذف اینگونه آثار بخصوص از سال ۱۳۸۸ آغاز شد و ﺍﻣﺳﺎﻝ ﻫﻡ شمار زیادی از آثار نظم و نثر فارسی‌ ﺍﺯ ﺟﻣﻟﻪ رباعیات خیام ، داستان «موسی و شبان» ﻣﻭﻟﻭﻯ، داستان «حلاج» تذکره الاوليا، شعر «مادر» ایرج‌میرزﺍ، «غزل در این سرای بی‌کسی» هوشنگ ابتهاج، «غزل جوانی» رهی معیری، شعر «به کجا چنین شتابان» شفیعی‌ کدکنی، شعر «باغ بی‌برگی» اخوان‌ثالث، یک داستان از داستاﻧﻰ از غلامحسین ساعدی ﻭ داستاﻧﻰ از بزرگ علوی ﺑﺎ اشعار و متون نثری که ارزش ادبی‌ چندانی ندارد،...

چهل سال پیش در چنین روزهایی دانشجویان اسلامگرایی که خود را پیرو خط آیت الله خمینی می دانستند با اشغال سفارت آمریکا در تهران و به گروگان گرفتن کارکنان آن اولین و شاید تعیین کننده ترین بحران سیاسی ایران را پس از تأسیس حکومت اسلامی به وجود آوردند. خود آیت الله خمینی با پشتیبانی از این گرونگانگیری آن را "انقلاب دوم" نامید. بسیاری از این گروگانگیری به عنوان نخستین اقدام روحانیان، پیش از "انقلاب فرهنگی" و جنگ ایران و عراق، برای قبضه کردن قدرت و حذف رقبا و منتقدان یاد کرده اند. اما، آیا...

عقب نشینی اخیر نیروهای آمریکایی از سوریه، ناتوانی آمریکا برای سرو سامان دادن به اوضاع آشفته افغانستان، پرهیز کردن، اگر نگوئیم فرار واشنگتن از درگیری نظامی با ایران، هر چند محدود و بسیاری دیگر از رویکردهای آمریکا در سال‌های اخیر این شائبه را تقویت می کند که آمریکا دیگر آن قدرت هژمونیکی نیست که در پایان جنگ جهانی دوم در صحنه ژئوپلیتک جهانی شناخته می شد. پایان هژمونی آمریکا، افول و یا غروب قدرت هژمونیک آمریکا در صحنه بین المللی طی ماه‌ها و هفته‌های اخیر از جمله موضوع های مهم قابل بحث و گفتگو...

چهار دهه است که گفتمانی بر فضای سیاسی ایران حاکم است، با این مضمون که چرا مخالفان نظام جمهوری اسلامی ایران در خارج از کشور در برابر نظام به یک اتحاد و همبستگی دست پیدا نمی‌کنند؟ چرا تلاش‌های مخالفان نظام در خارج از کشور برای دستیابی به اتحاد ناکام مانده است؟ اما در کنار این گفتمان، پرسشی دیگر هم مطرح است که آیا برای به سرانجام رساندن یک حرکت سیاسی در جهت گذار از نظام اسلامی به سوی یک نظام دموکراتیک، رسیدن به اتحاد در میان تمامی تشکل‌های سیاسی فعال ضروری است؟ در این شماره از میزگرد رادیویی...

نه تنها در بحث‌های مربوط به اختلافات ایران و آمریکا، که در موضوع دعوای اقتصادی چین و آمریکا و به طور کلی در همۀ مباحث مرتبط با سیاست و اقتصاد جهانی، یکی از متغیرهای کلیدی مسئلۀ انتخاب شدن یا نشدن دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری سال آینده است. اگرچه هنوز برای هرنوع پیش‌بینی بسیار زود است، اما همۀ نگاه‌ها به تحولات سیاست داخلی آمریکا دوخته شده است. در برنامۀ زمینه‌ها و دیدگاه‌ها توضیحات دو کارشناس فرانسوی را از چند و چون اوضاع و به ویژه وضعیت دموکرات‌ها می‌شنویم... انتخابات ریاست...

اغراق نیست اگر بگویم که ملموس ترین اتفاق سیاسی ایران معاصر – که چهل سال پیش با پیدایش حکومت مذهبی در این کشور آغاز شد و تا امروز با قوّت ادامه داشته - پیکار زنان برای رهایی از بند شریعت و دین دولتی و تبعیض ها و اجبارهای جنسیتی ناشی از آن است. در این دوره زنان افغان نیز نخستین قربانیان خشونت ها به ویژه خشونت های بنیادگرایان اسلامی بوده اند و با دورنمای بازگشت احتمالی طالبان به قدرت نگرانی آنان از توسعۀ دوبارۀ زن‌ستیزی، سرکوب زنان توسط بنیادگرایان اسلامی از نو بالا گرفته است. در "زمینه ها و...

صدور احکام سنگین برای فعالان کارگری در ایران موجی از واکنش‌ها را برانگیخته است. در برنامه این هفته زمینه‌ها و دیدگاه‌ها، عبدالکریم لاهیجی، حقوقدان به اعتبار حقوقی اینگونه احکام می‌پردازد و سعید پیوندی، جامعه شناس نیز وضعیت اعتراضات کارگری در ایران را بررسی می‌کند.

موضوع مذاکره احتمالی بین واشینگتن و تهران با میانجیگری فرانسه، این روزها در فضای رسانه‌ای جهان قوت گرفته است. بسیاری پرسش می کنند که آیا اصولاً مذاکره بین آمریکا و ایران، برای حل اختلافات شدید میان این دو امکان پذیر است؟ آیا این دو کشورمی توانند در باره اختلافات خود، خصوصاً در باره برنامه هسته‌ای ایران، برنامه موشک های بالیستیک و نقش منطقه ای ایران و در همان حال، برداشتن تحریم های یکجانبه، ولی بسیارگسترده آمریکا علیه ایران به توافقی دست یابند؟ مهران براتی، پژوهشگر و کارشناس مسایل بین الملل و...

در پی انتشار فیلمی از آزار و اذیت سگ ها و اقدام به سگ کشی با آمپول اسید در مرکز نگهداری موقت سگ های بدون صاحب شهرداری تهران در کهریزک، حامیان حقوق حیوانات صبح روز دوشنبه ٢٨ مرداد، با تجمع در مقابل ساختمان شهرداری تهران، به کشتار سگ ها در کهریزک اعتراض کردند و خواستار تصویب قانون حمایت از حیوانات و کنترل جمعیت سگ ها به روشی انسانی شدند. همزمان با این اعتراضات، "پیروز حناچی" شهردار تهران، از برکناری پیمانکار خاطی خبر داد. در روزهای اخیر، تصاویر دلخراش و آزار دهنده ای در شبکه های اجتماعی منتشر...

از سالها پیش هر از گاهی خبر دستگیری ایرانی های دو تابعیتی در ایران شنیده میشود. خبر بازداشت دوتابعیتی ها بخصوص پژوهشگران و یا بازرگانان اخیراً باز هم شنیده شد. اتهام تقریباً همگی آنها اگر اعلام شده باشد، جاسوسی برای بیگانگان بوده است. در برنامه زمینه‌ها و دیدگاههای این هفته با آقایان حسین لاجوردی، جامعه شناس، و تحلیلگر سیاسی ساکن فرانسه، و کورش عرفانی، جامعه شناس و تحلیلگر سیاسی ساکن آمریکا، درباره این موضوع گفت و گو کرد‌ه‌ایم. به نظر حسین لاجوردی، دستگیری دوتابعیتی ها را مترادف با...

عبدالکریم لاهیجی : آنچه خمینی و خمینی ها کرده اند مُر همان چیزی است که در شریعت اسلامی پیش بینی شده است. در حکومتی که خمینی تأسیس کرد دادگستری در خدمت نظام اسلامی است درست همانطور که سپاه پاسداران انقلاب اسلامی، نه یک ارتش کلاسیک، که یک نیروی مسلح حافظ نظام اسلامی است. مهدی اصلانی :کشتار زندانیان سیاسی حکم دار در سال ٦٧ تنها با "حکم ولایت" یا "حکم حکومتی" رهبر وقت حکومت اسلامی، روح الله خمینی، می توانست صورت بپذیرد. جنایت سال ٦٧ بدون شک جنایت از نوع مقدس است... همزمان با سی و یکمین سالگرد...

در بارۀ "اتاق فکر" یا "اندیشکده"ها (معادل عبارت آمریکایی "Think Tank") افکار و تصورات غریبی رواج دارد. فعالیت این نوع نهادها را "پشت‌پرده" یا محرمانه می‌دانند و در اکثر موارد چنین فرض می‌شود که اتاق فکرها مستقیماً با دولت‌ها یا با برخی سازمان‌های مخفی در ارتباط‌ند... در فرانسه، نخستین اتاق فکر از نظر قدمت، "انستیتوی فرانسوی روابط بین‌الملل" (Institut Français des Relations Internationales) است که معمولاً به اختصار، "ایفری" (IFRI) نامیده می‌شود. با اینحال این سازمان فرانسوی فقط چهل سال دارد و...